Ông Jacob Zuma trong buổi khởi động chiến dịch tranh cử của ANC hôm 10-1. Ảnh: AFP

Ngày 12-1, Tòa án Tối cao Nam Phi quyết định bác bỏ phán quyết của Tòa Thượng thẩm, mở đường cho việc tái xét xử vụ án tham nhũng đối với ông Jacob Zuma, Chủ tịch đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền, nhân vật nhiều khả năng sẽ trở thành tổng thống nước này sau cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 3 tới. Động thái bất ngờ này của Tòa án Tối cao diễn ra chỉ 2 ngày sau khi ANC khởi động chiến dịch vận động tranh cử rầm rộ với sự tham gia của hàng chục ngàn người ủng hộ.

Tlali Tlali, người phát ngôn Cơ quan công tố quốc gia, cho biết ông Zuma bị cáo buộc 16 tội danh, trong đó có tham nhũng, hối lộ, rửa tiền và nhận tiền “lại quả” trong vụ buôn bán vũ khí trị giá 5 tỉ USD giữa chính phủ với một công ty của Pháp hồi năm 1999. Năm 2005, Tổng thống Thabo Mbeki đã sa thải ông Zuma khỏi ghế Phó Tổng thống khi tòa án bắt đầu xét xử ông này. Thế nhưng, năm 2006, vụ việc bị bác bỏ do cơ quan công tố không thụ lý. Ông Zuma không bị kết tội mà chỉ có cố vấn tài chính là Schabir Shaik lãnh 15 năm tù vì liên quan tới thỏa thuận mua bán vũ khí. Tưởng đã “chìm xuồng”, nhưng chỉ vài ngày sau khi ông Zuma giành thắng lợi trước ông Mbeki trong cuộc bầu cử chức chủ tịch ANC vào tháng 12-2007, vụ án được khơi trở lại. Nhưng Tòa Thượng thẩm lại bác vụ án vào tháng 9 năm ngoái, vì cho rằng trong vụ này có sự can thiệp chính trị của Tổng thống Mbeki, dẫn tới việc ông Mbeki phải từ chức sau đó.

Thời hạn đưa ra xét xử lại vụ án chưa được quyết định, nhưng ANC tuyên bố ông Zuma vẫn là ứng viên tổng thống của đảng, đồng thời cáo buộc đây là âm mưu của các đối thủ do ông Mbeki cầm đầu, nhằm ngăn cản ông Zuma lên nắm quyền. Bản thân ông Zuma thì cảnh báo nếu tiếp tục bị xét xử, ông sẽ “phơi bày tất cả sự thật”. Một số nhà phân tích cho rằng, sự thật đó của ông Zuma chỉ là một phần nhỏ trong vụ bê bối mua bán vũ khí quy mô lớn dưới thời Tổng thống Mbeki.

ANC đã giành thắng lợi liên tiếp trong 3 cuộc bầu cử kể từ khi chế độ Apartheid sụp đổ năm 1994. Trong cuộc bầu cử sắp tới, ANC phải đối mặt với đảng Đại hội Nhân dân (COPE), vừa được thành lập bởi những người ủng hộ ông Mbeki ly khai khỏi ANC. COPE và Liên minh Dân chủ đối lập tuyên bố sẽ theo đuổi tới cùng vụ kiện chống lại ông Zuma.

NGUYỄN MINH
(Theo FT, BBC, AFP)