Hỏi: Tôi là nguyên đơn trong vụ kiện tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng. Vụ việc đã được Tòa án hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm xét xử, tuyên buộc tôi phải giao đất đã chuyển nhượng cho bên mua, trong khi đó, bên mua cứ dây dưa, chậm trễ trong việc thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền mua đất cho tôi. Khi bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật, Chi cục Thi hành án (THA) dân sự quận đã tổ chức cưỡng chế, buộc tôi phải giao đất cho bên mua. Không đồng ý với hướng giải quyết trên, tôi có đơn khiếu nại và được Tòa án nhân dân Tối cao xét xử bằng bản án giám đốc thẩm, theo hướng hủy bỏ 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm; đồng thời, chuyển hồ sơ đến TAND quận xét xử sơ thẩm theo quy định. Hỏi, trong trường hợp này, tôi có phải chịu phí cưỡng chế thi hành án, khi Quyết định giám đốc thẩm hủy bản án sơ thẩm, phúc thẩm?
T.V.H. (ở quận Ô Môn, TP Cần Thơ)
Về vấn đề này, Luật sư Huỳnh Minh Triết, Đoàn Luật sư TP Cần Thơ, cho biết:
Theo trình bày, bạn cần lưu ý hai trường hợp sau đây:
1. Chi phí cưỡng chế THA dân sự hiện nay thực hiện theo quy định tại Điều 74 Luật THA dân sự năm 2008, Điều 31 và 32 Nghị định số 58/2009/NĐ-CP ngày 13-7-2009 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật THA dân sự về thủ tục THA dân sự, Thông tư liên tịch số 184/2011/TTLT-BTC-BTP ngày 19-12-2011 của Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp hướng dẫn cơ chế quản lý tài chính về kinh phí tổ chức cưỡng chế THA dân sự. Theo đó, có trường hợp ngân sách nhà nước chi trả chi phí khi đang tiến hành tổ chức cưỡng chế nhưng phải ngừng, đình chỉ vì các lý do sau:
- Do sự kiện bất khả kháng quy định tại điểm a khoản 3 Điều 2 Nghị định số 58/2009/NĐ-CP ngày 13-7-2009 của Chính phủ.
- Trường hợp Thủ trưởng cơ quan THA dân sự ra quyết định đình chỉ THA theo quy định tại điểm a, điểm b, điểm d, điểm đ khoản 1 Điều 50 Luật THA dân sự. Đối với các trường hợp tạm ngừng, đình chỉ vì các lý do chủ quan của người được THA hoặc người phải THA thì chi phí cưỡng chế THA đến thời điểm tạm ngừng, đình chỉ do đối tượng gây tạm ngừng, đình chỉ chịu. Điểm d khoản 1 Điều 50 Luật THA dân sự quy định đình chỉ THA trong trường hợp “Bản án, quyết định bị hủy một phần hoặc toàn bộ” nhưng cần lưu ý đây là trường hợp bản án, quyết định bị hủy một phần hoặc toàn bộ để không phải xét xử và thi hành nữa.
2. Đối với trường hợp bản án, quyết định bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm và quyết định giám đốc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm thì tùy từng trường hợp cụ thể để thực hiện theo quy định tại Điều 135, 136 Luật THA dân sự: Trường hợp quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm tuyên hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để xét xử sơ thẩm lại hoặc xét xử phúc thẩm lại thì việc THA được thực hiện theo bản án, quyết định sơ thẩm mới có hiệu lực pháp luật hoặc bản án phúc thẩm mới.
Trường hợp quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm tuyên hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án đã xét xử vụ án và đình chỉ giải quyết vụ án mà phần tài sản trong bản án, quyết định bị hủy đã thi hành được một phần hoặc đã thi hành xong thì đối với phần bản án, quyết định của Tòa án hủy, sửa bản án, quyết định của Tòa án cấp dưới mà đã thi hành được một phần hoặc đã thi hành xong thì đương sự có thể thỏa thuận với nhau về việc hoàn trả tài sản, phục hồi lại quyền tài sản. Trường hợp tài sản THA là động sản phải đăng ký quyền sở hữu và bất động sản còn nguyên trạng thì cưỡng chế trả lại tài sản đó cho chủ sở hữu. Trường hợp tài sản đã được chuyển dịch hợp pháp cho người thứ ba chiếm hữu ngay tình thông qua bán đấu giá hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó người này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa hoặc tài sản THA đã bị thay đổi hiện trạng thì chủ sở hữu tài sản ban đầu không được lấy lại tài sản nhưng được bồi hoàn giá trị của tài sản. Trường hợp có yêu cầu về bồi thường thiệt hại thì cơ quan ra bản án, quyết định bị hủy, sửa giải quyết theo quy định của pháp luật.
Do vậy, đối với khoản chi phí cưỡng chế THA phát sinh trong quá trình tổ chức THA đương sự nộp, cơ quan THA dân sự đã chi và nộp vào ngân sách nhà nước; sau đó bản án, quyết định của Tòa án bị hủy thì trong trường hợp này, khi cơ quan THA thi hành bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật đúng trình tự, thủ tục THA, nhưng sau đó bản án, quyết định của Tòa án bị hủy. Vì vậy, cơ quan THA cần giải thích cho đương sự biết về quyền yêu cầu Tòa án đã ra bản án, quyết định bị hủy giải quyết việc bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 135, Điều 136 Luật THA dân sự và Luật Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của Nhà nước...
NG.B (thực hiện)
