Thời gian qua, các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn TP Cần Thơ tồn tại nhiều khó khăn như: đều chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung (XLNTTT); các nhà đầu tư vẫn chưa được cơ quan chức năng bàn giao ranh mốc các KCN Hưng Phú để triển khai xây dựng. Việc tháo gỡ những bất cập này để các KCN phát triển là đòi hỏi bức bách hiện nay...

* VƯỚNG MẮC KHI CHƯA CÓ NHÀ MÁY XLNTTT

TP Cần Thơ hiện có 5 KCN tập trung, trong đó KCN Trà Nóc 1 (135 ha) đã được 117 dự án thuê hết đất; KCN Trà Nóc 2 (165 ha) đã được 40 dự án thuê đến 98% diện tích đất; KCN Hưng Phú 1 (262 ha) đã cho thuê gần 17 ha; KCN Hưng Phú 2 có qui mô 212 ha đã được chia thành 2 KCN Hưng Phú 2A và 2B do 2 doanh nghiệp làm chủ đầu tư. Ngoài các KCN nói trên, Chính phủ đã đồng ý bổ sung 3 KCN của TP Cần Thơ là KCN Thốt Nốt diện tích 600 ha được mở rộng từ Trung tâm Công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp Thốt Nốt), KCN Ô Môn (600 ha) và KCN Bắc Ô Môn (400 ha) vào danh mục ưu tiên thành lập mới đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020. Tuy nhiên, đến nay, tất cả các KCN đều chưa triển khai xây dựng Nhà máy XLNTTT. Cuối năm 2008, cơ quan thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thanh tra và phạt Công ty Xây dựng hạ tầng KCN Cần Thơ –chủ đầu tư của KCN Trà Nóc 1 và Trà Nóc 2 với số tiền 300 triệu đồng do đơn vị này chưa làm tốt nhiệm vụ bảo vệ môi trường tại 2 KCN trên.

KCN Trà Nóc 1 và 2 hiện có hơn 100 nhà máy đang hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng chưa có Nhà máy xử lý nước thải tập trung.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND TP Cần Thơ cùng các cơ quan chức năng của thành phố vào chiều ngày 16-2-2009, ông Võ Thanh Hùng, Trưởng Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ, đã kiến nghị UBND thành phố sớm chỉ đạo xây dựng các Nhà máy XLNTTT cho các KCN trên địa bàn. Trong đó, thành phố sớm xác định nguồn vốn và chủ đầu tư xây dựng Nhà máy XLNTTT cho KCN Thốt Nốt; đôn đốc Công ty TNHH một thành viên cấp thoát nước Cần Thơ sớm triển khai xây dựng Nhà máy XLNTTT cho KCN Trà Nóc 1 và 2. Đối với các KCN Hưng Phú, Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ đề nghị thành phố cho phép mỗi KCN được xây dựng Nhà máy XLNTTT riêng, thay vì chỉ xây dựng một nhà máy như quy hoạch ban đầu.

Đồng tình với đề xuất trên, ông Nguyễn Ngọc Minh, Giám đốc Sở Công Thương, phản ánh: Xây dựng Nhà máy XLNTTT cho KCN Thốt Nốt đang là nhu cầu bức xúc của người dân và chính quyền địa phương. Nhà máy XLNTTT cho KCN Trà Nóc 1 và 2 chậm xây dựng nên có khả năng phát sinh khó khăn cho giai đoạn vận hành sau này. Theo các qui định hiện hành, từng doanh nghiệp phải có hệ thống xử lý nước thải đạt loại B trước khi đưa nước thải về nhà máy XLNTTT chung của KCN. Tuy nhiên, do KCN chưa có Nhà máy XLNTTT chung, một số doanh nghiệp phải đầu tư lớn để xây dựng hệ thống xử lý nước thải đạt loại A theo tiêu chuẩn Việt Nam trước khi thải ra môi trường. Do đó, khi có hệ thống xử lý nước thải tập trung thì các doanh nghiệp đã có hệ thống xử lý nước thải đạt loại A khó chấp nhận nộp phí xử lý nước thải cho các Nhà máy XLNTTT tập trung và các nhà máy này sẽ thiếu kinh phí để hoạt động.

Ông Dương Bá Diện, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, bức xúc nói: “Chúng ta không thể chấp nhận cả 5 KCN của một thành phố sắp trở thành đô thị loại 1 đều không có Nhà máy XLNTTT tập trung. Đối với Nhà máy XLNTTT tập trung cho KCN Trà Nóc 1 và 2 đã có đất, có vốn, có chủ đầu tư thì phải sớm triển khai xây dựng. Đối với các KCN Thốt Nốt, Hưng Phú 1, Hưng Phú 2A và Hưng Phú 2B thì chủ đầu tư phải sớm xây dựng Nhà máy XLNTTT tập trung”.

Theo ông Lê Hồng Phát, Giám đốc Sở Xây dựng, thì Dự án xây dựng Nhà máy XLNTTT chung cho 2 KCN Trà Nóc 1 và Trà Nóc 2 đang ở giai đoạn lập dự án. Dự kiến đến cuối năm 2011 nhà máy này mới đi vào hoạt động. Đối với KCN Thốt Nốt, các cơ quan Trung ương đang vận động tìm nguồn tài trợ từ nước ngoài để xây dựng Nhà máy XLNTTT nên chưa xác định được tiến độ. Từ thực trạng trên, ông Lê Hồng Phát đề nghị Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ tiếp tục tìm kiếm đối tác để sớm triển khai thực hiện dự án này. Khi chủ đầu tư của các KCN Hưng Phú 1, Hưng Phú 2A và Hưng Phú 2B đề xuất phương án xây dựng Nhà máy XLNTTT riêng cho từng khu, thì Sở Xây dựng sẽ thực hiện các bước thủ tục để điều chỉnh quy hoạch.

* BAO GIỜ BÀN GIAO RANH MỐC ĐẤT CÁC KCN HƯNG PHÚ?

Đến cuối tháng 7-2007, UBND TP Cần Thơ đã chính thức xác định được chủ đầu tư của các KCN Hưng Phú. Trong đó, KCN Hưng Phú 1 (262 ha) do Công ty cổ phần KCN Sài Gòn-Cần Thơ làm chủ đầu tư; KCN Hưng Phú 2A (134 ha) do Công ty Vật liệu Xây dựng và Xây lắp Thương mại (BMC) làm chủ đầu tư; KCN Hưng Phú 2B (78ha) do Công ty Xây dựng Hạ tầng KCN Cần Thơ làm chủ đầu tư. Thế nhưng, đến ngày 16-2-2009, Trưởng Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ vẫn phải tiếp tục kiến nghị các cơ quan chức năng sớm bàn giao ranh mốc đất của các KCN Hưng Phú 1, Hưng Phú 2A và Hưng Phú 2B để các nhà đầu tư có cơ sở triển khai xây dựng các KCN này.

Thời gian qua, các KCN Hưng Phú chậm xây dựng đã dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp phải “xếp hàng” chờ thuê đất. Do đó, UBND TP Cần Thơ đã nhiều lần họp bàn giải pháp đẩy nhanh tiến độ xây dựng các KCN nói trên. Tại cuộc họp ngày 7-8-2008, đồng chí Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND thành phố, nhận định: Việc triển khai thực hiện dự án xây dựng các KCN Hưng Phú rất chậm do các chủ đầu tư chưa quyết tâm; các sở ngành có liên quan chưa thực hiện hết trách nhiệm, còn đùn đẩy, chưa tích cực tìm biện pháp tháo gỡ khó khăn, giúp đỡ cho nhà đầu tư. Chính quyền địa phương chưa phối hợp tốt với nhà đầu tư về các chính sách đền bù giải phóng mặt bằng. Đồng chí Nguyễn Thanh Sơn yêu cầu các cơ quan chức năng của thành phố và các nhà đầu tư phải thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình để sớm triển khai xây dựng các KCN Hưng Phú. Đối với việc giao ranh mốc đất các KCN Hưng Phú, Phó Chủ tịch UBND thành phố, yêu cầu: “Trong tháng 8-2008, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng Sở Xây dựng phải hoàn thành việc cắm mốc ranh giới cho các nhà đầu tư”. Thế nhưng, đến thời điểm này việc bàn giao ranh mốc đất các KCN Hưng Phú vẫn chưa được thực hiện (!).

Cùng tham dự buổi làm việc với Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ vào ngày 16-2-2009, ông Dương Bá Diện, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết: Thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã nhiều lần yêu cầu Viện Kiến trúc quy hoạch thành phố (đơn vị thực hiện đo đạc và quản lý hồ sơ ranh mốc đất cả khu đô thị Nam Cần Thơ và các KCN Hưng Phú) bàn giao hồ sơ ranh mốc đất các KCN Hưng Phú, nhưng yêu cầu này chưa được đáp ứng. Tại cuộc họp, đồng chí Nguyễn Hữu Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Cần Thơ, cho biết: UBND thành phố sẽ sớm chủ trì họp hoặc ban hành văn bản quy định thời gian cụ thể Viện Kiến trúc quy hoạch thành phố phải bàn giao hồ sơ ranh mốc đất các KCN Hưng Phú cho Sở Tài nguyên và Môi trường.

Những khó khăn bất cập tại các KCN Cần Thơ đã phát sinh và kéo dài trong thời gian qua đã ảnh hưởng nhất định đến chỉ số năng lực cạnh tranh của thành phố. Do đó, các cơ quan chức năng cần quan tâm hơn đến việc tháo gỡ, xử lý những khó khăn để ngành công nghiệp thành phố sớm khẳng định vai trò trung tâm vùng ĐBSCL, góp phần cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh TP Cần Thơ.

Bài, ảnh: NHẬT CHÁNH