Thời gian qua, các cấp, các ngành tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo (KNTC), tuy nhiên, những vụ việc khiếu nại phức tạp, tồn đọng vẫn còn nhiều. Theo đánh giá của Thanh tra Chính phủ thì từ giữa tháng 2 đến tháng 5-2012, tình hình KNTC của công dân có phần gia tăng về số lượt người, số đoàn đông người và tính chất mức độ gay gắt hơn. Trong các vụ KNTC có đến 70% liên quan đến đất đai, trong đó có các vụ KNTC liên quan đến việc đòi bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội.
Theo quy định tại khoản 2, Điều 42, Luật Đất đai, thì người bị thu hồi loại đất nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới, có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi. Theo quy định tại khoản 1, Điều 5, Thông tư 14/2009/TT-BTNMT quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và trình tự, thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì giá đất để tính bồi thường quy định tại Điều 11 của Nghị định số 69/2009/NĐ-CP là giá đất theo mục đích đang sử dụng của loại đất bị thu hồi, được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định và công bố vào ngày 1 tháng 1 hàng năm. Trường hợp giá đất do UBND tỉnh công bố chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường thì UBND cấp tỉnh giao cho cơ quan chức năng xác định lại giá đất cụ thể để quyết định giá đất tính bồi thường cho phù hợp và không bị giới hạn bởi quy định về khung giá các loại đất. Với quy định này, rất khó xác định giá đất như thế nào mới sát với giá thị trường, do đó thời gian qua vẫn còn nhiều đơn KNTC gay gắt, kéo dài liên quan đến xác định giá đền bù.
Trong buổi chất vấn tại phiên họp thứ 10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra vào cuối tháng 8-2012 và Hội nghị trực tuyến sơ kết 3 tháng thực hiện Chỉ thị 14/CT-TTg của Thủ tướng chính phủ, Kế hoạch 1130/KH-TTCP về kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ KNTC phức tạp, tồn đọng, kéo dài diễn ra vào đầu tháng 9-2012, đa số các đại biểu đều cho rằng việc chưa thống nhất trong luật về giá hỗ trợ đền bù, đối với mỗi dự án khi bồi thường không sát với giá thị trường thì lại có những chính sách riêng, áp dụng không nhất quán, gây thiệt thòi cho người chấp hành theo quy định, người này được hỗ trợ nhiều hơn người kia nên phát sinh KNTC. Do đó, để giải quyết cơ bản các vụ việc KNTC liên quan đến đất đai thì phải sửa đổi các quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho thống nhất. Thực tế hệ thống pháp luật đất đai của nước ta hiện nay có nhiều mâu thuẫn, chồng chéo giữa chính các văn bản quy phạm pháp luật đất đai và một số văn bản pháp luật khác. Do đó, tại các cuộc họp về giải quyết KNTC tồn đọng, Thanh tra Chính phủ cũng đã đồng ý là sẽ phải sửa đổi Luật Đất đai cho phù hợp và sẽ hệ thống hóa lại các quy định về đất đai. Có như vậy thì việc chấp hành các quy định về đất đai sẽ được áp dụng chặt chẽ, các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cũng sẽ không phải đau đầu giải quyết tới lui một vụ việc đất đai và các vụ KNTC kéo dài về đất đai sẽ được hạn chế.
Trong hội thảo "Về tiếp tục đổi mới chính sách pháp luật đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" mới đây, một số đại biểu cũng cho rằng phải có luật điều chỉnh các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, vì đây là một lĩnh vực lớn, phức tạp, nhưng thời gian qua chỉ được điều chỉnh bằng những văn bản dưới luật chưa có sự nhất quán, nên mới dẫn đến nhiều vụ việc khiếu nại kéo dài
S.HÀ
