Dân không chuyên đang đãi cát tìm vàng ở sông Scott, California. Ảnh: Telegraph

Gần 160 năm kể từ thời hàng trăm nghìn người đổ xô kéo đến California tìm vàng với hy vọng đổi đời, vùng núi đồi nơi đây đang bị đánh thức trở lại bởi cơn sốt tìm vàng mới đang lan khắp nước Mỹ. Giá vàng tăng vọt có lúc vượt đỉnh 1.000 USD/ounce, nền kinh tế suy thoái chưa có dấu hiệu hồi phục cộng với tâm lý đầu tư vào vàng là “vững tâm” nhất trong bối cảnh thị trường chứng khoán, bất động sản và dầu mỏ luôn biến động là những lý do khiến hàng ngàn dân Mỹ bỏ công ăn việc làm để thượng sơn thử vận. Ngoài ra, còn một nguyên do không thể không nói đến, đó là các nhà khảo sát địa chất cho rằng trữ lượng vàng ở California còn rất lớn và cơn sốt hồi thế kỷ 19 mới chỉ khai thác 15%.

“Có quá nhiều người nghĩ rằng vàng vẫn lộ thiên dọc theo các con sông chờ họ đến khai thác. Đúng là ở đây còn rất nhiều vàng nhưng chúng không dễ khai thác như hồi những năm 1848-1855. Hầu hết đều ẩn sâu dưới mặt đất”, ông Mike LaBox, người có gần 50 năm kinh nghiệm đãi vàng, nhận xét. Vợ chồng LaBox là dân cố cựu ở bãi vàng sông Scott thuộc vùng đồi Klamath, phía Bắc California. LaBox cho biết tuần qua có thêm hàng chục người đưa vợ con đến đây “đóng đô” để chuẩn bị cho mùa đãi vàng. “Gần như ngày nào cũng có người ghé lại hỏi tìm mua thiết bị khai thác, mặc dù họ không có chút ý niệm vào về cái họ muốn mua. Thật buồn khi không ít người đã từ bỏ việc làm, kéo cả gia đình đến đây và bỏ ra hàng nghìn đô-la sắm máy móc nạo vét lòng sông”. Theo kinh nghiệm của ông, một vài người tìm vàng có thể gặp may, thậm chí một ngày có thể kiếm được hàng nghìn đô-la, nhưng không phải lúc nào cũng được như vậy. Đa số vất vả lắm mới kiếm đủ để trả chi phí nhiên liệu và thiết bị.

“Nếu chi tiêu dè xẻn, anh có thể sống tạm qua ngày”, John Gurney (28 tuổi), người bỏ nghề lợp ngói cách đây 6 tháng dắt díu vợ và hai con ra bãi vàng kiếm sống, tâm sự. John đãi vàng dưới lòng một con sông cạn ở Jamestown - từng một thời là rốn vàng của California. Thành quả một ngày anh ngâm mình hì hục đào đất đá cát dưới đáy sông rồi múc lên gạn lọc có khi chỉ là vài ba hạt vàng bé xíu. “Nó chẳng có bao nhiêu tiền nhưng tích tiểu thành đại, và biết đâu hôm nào trời cho trúng đậm”, John ao ước. Theo BBC, dân tìm vàng không chuyên như John xuất hiện ngày càng nhiều ở Jamestown và Columbia - thị trấn mà vào thời hoàng kim vào giữa thế kỷ 19 gần như được xem là thủ phủ của California.

Theo Hiệp hội Những người tìm vàng Mỹ, những năm gần đây lượng người đăng ký làm thành viên tăng gần 40% lên 45.000 người. Walt Eason, một hội viên, cho biết khi vàng lên cơn sốt giá, các đồng nghiệp của anh rất phấn khích. Eason so sánh nếu như trước kia một tuần làm việc, dân đào vàng chuyên nghiệp như anh có thể kiếm 2.000-3.000 USD thì nay con số này có thể lên đến 15.000 - 20.000 USD.

Vàng được tìm thấy ở tất cả các bang ở Mỹ trừ Hawaii và Kentucky. Tuy nhiên, do trước nay dân tìm vàng luôn tuân thủ qui tắc là trước hết tìm ở những nơi đã có nhiều vàng được khai thác nên hầu hết sự chú ý đều dồn về California, Nevada, Arizona và Alaska. Trang thiết bị khai thác tiên tiến cho phép dân tìm vàng quay lại những nơi mà trước đây họ bỏ qua. Đôi khi chỉ đơn giản là dùng máy dò kim loại “khai quật” đống đổ nát mà những người tìm vàng thế hệ trước để lại. Cách đây không lâu, một trong những người đào vàng ở sông Scott phát hiện một khe nứt dưới đáy và anh đã thu hoạch được 650 gam vàng, tính theo thời giá hiện nay là gần 40.000 USD.

Tuy nhiên, nghề tìm vàng cũng lắm cay đắng. LaBox không bao giờ quên được kinh nghiệm thương đau mà ông trải qua. “Lần đó, tôi đào được gần 1 kg vàng ở Alaksa và bị chính người mà tôi coi là bạn cướp mất”. Ông cho biết tình trạng cướp giật, thanh toán nhau ở bãi vàng vẫn diễn ra như cơm bữa, không khác gì thời kỳ hỗn loạn với những câu chuyện rợn người khi từng làn sóng người đổ xô đi tìm vàng cách đây hơn 1 thế kỷ. Đó là chưa nói hiểm nguy luôn rình rập dân tìm vàng. Cách đây 1 tuần, báo chí Mỹ đưa tin vụ 3 thanh viên tử nạn trong lúc cố khai thác một mỏ vàng bị bỏ hoang từ cơn sốt lần trước.

QUỐC CHÂU

(Theo Telegraph, BBC, WashingtonPost)