XÃ HỘI

28/04/2009 - 20:51

Bức xúc... tái định cư

Vấn đề xây dựng các khu tái định cư (TĐC), bố trí TĐC cho người dân ảnh hưởng bởi các dự án (DA) đầu tư xây dựng luôn là vấn đề bức thiết. Công tác này đã được lãnh đạo thành phố quan tâm chỉ đạo, các ngành, địa phương đã có nhiều cố gắng trong thực hiện. Tuy nhiên, qua các cuộc giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ và của Thường trực HĐND thành phố vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4 vừa qua cho thấy nhu cầu TĐC rất lớn, nhưng kết quả giải quyết còn rất hạn chế, nhiều DA đã khởi công rồi mới loay hoay lo xây dựng các khu TĐC, bố trí TĐC cho người dân...

Nhu cầu rất lớn - đáp ứng chưa được bao nhiêu!

Do khu tái định cư chưa xây dựng kịp thời, nên dự án đường Nguyễn Văn Cừ (đoạn từ đường Cách Mạng Tháng Tám đến đường Mậu Thân) chưa thể khởi công xây dựng, nên tuyến đường này luôn trong tình trạng quá tải.

TĐC là nhu cầu bức thiết trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) khâu then chốt để đẩy nhanh tiến độ DA, nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều DA trọng điểm tiến độ chậm, do thiếu nơi TĐC.

DA đường Mậu Thân-Sân bay Trà Nóc là một điển hình. DA này được khởi công từ tháng 8-2007, với mục tiêu phục vụ việc khai thác sân bay Cần Thơ và đáp ứng nhu cầu mở rộng, phát triển đô thị của thành phố. Nhưng đến nay, khi giai đoạn 1 của sân bay đã đưa vào khai thác, tăng tần suất hoạt động, DA vẫn chưa GPMB xong. Đến thời điểm giữa tháng 4-2009, tiến độ phân khu 1 của khu TĐC 6,4 ha ở phường An Khánh mới GPMB được khoảng 31%, còn phân khu 2 của khu TĐC này đã tạm ngưng thi công do người dân bị thu hồi đất để xây dựng khu TĐC này ngăn cản thi công “đòi”... bố trí nền khu TĐC. Trong khi đó, khu TĐC thứ 2 của DA đường Mậu Thân - Sân bay Trà Nóc (12,8ha) ở phường Long Hòa (quận Bình Thủy) mới GPMB được 42%, đang bơm cát, xây dựng hạ tầng. Do bức xúc về nơi TĐC để GPMB ở những vị trí trọng yếu, phục vụ công tác thi công, thành phố và chủ đầu tư phải tìm nền TĐC ở những DA khu dân cư. Nhưng, việc tìm nền TĐC theo hướng này cũng gặp không ít khó khăn, như việc định giá nền, nền ở các khu dân cư thường có diện tích lớn, nên phải điều chỉnh quy hoạch, phân lô lại,...

DA xây dựng kè sông Cần Thơ, có tổng mức đầu tư 911 tỉ đồng, bao gồm 10.271 m tường kè và các hạng mục san lấp mặt bằng sau kè, đường hành lang, công viên,... cũng đang gặp khó khăn do chờ TĐC. DA thực hiện trong 4 năm, từ năm 2008-2011; sau khi hoàn thành góp phần quan trọng trong việc tô điểm nét đặc trưng sông nước của Cần Thơ. Ông Nguyễn Hữu Lộc, Giám đốc Ban Quản lý DA Đầu tư Xây dựng thành phố, cho biết: “Hiện nay, DA đang trong giai đoạn khảo sát xây dựng và thiết kế bản vẽ, dự kiến trong quý IV-2009 sẽ tổ chức đấu thầu thi công, nếu... có mặt bằng”. Theo ước tính, DA này cần trên 700 nền TĐC để bố trí TĐC cho người dân hai bên bờ sông Cần Thơ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, theo Ban Quản lý DA, hiện nay tiến độ thực hiện xây dựng 2 khu TĐC phục vụ DA còn chậm, nên việc triển khai xây dựng DA chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn.

Đối với các DA do các quận, huyện làm chủ đầu tư còn gặp nhiều khó khăn hơn. Qua giám sát của Thường trực HĐND thành phố, hầu hết các quận huyện đều thiếu nền TĐC để triển khai các DA đầu tư xây dựng, chỉnh trang đô thị. Theo số liệu tổng hợp của Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn thành phố có 116 DA đầu tư xây dựng có nhu cầu TĐC, với tổng số hộ bị ảnh hưởng là 20.034 hộ; trong đó, số nền cần phải TĐC là 11.068, nhưng trên thực tế các chủ đầu tư mới bố trí TĐC được 1.007 nền, trên 90% số nền còn lại chưa được xây dựng.

Việc xây dựng một khu TĐC tập trung trong điều kiện hiện nay không phải là vấn đề dễ dàng. Trong cuộc họp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ với UBND thành phố và các sở, ngành và quận, huyện để thông báo kết quả giám sát các công trình sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ trên địa bàn thành phố, ông Nguyễn Minh Toại, Chủ tịch UBND huyện Cờ Đỏ, đề nghị: “Hiện nay, huyện có quỹ đất, đề nghị thành phố hỗ trợ kinh phí xây dựng 1 khu TĐC tập trung để phục vụ cho các DA mở rộng khu vực thị trấn huyện lỵ sau này”. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc bố trí kinh phí để xây dựng trước khu TĐC là rất khó, bởi vì theo quy định hiện hành, TĐC cho DA đầu tư xây dựng là DA thành phần của DA đầu tư xây dựng. Do vậy, khi DA được phê duyệt, bố trí kinh phí thì mới bắt tay vào thực hiện các khu TĐC. Trong khi đó, quy trình xây dựng khu TĐC phải tuân thủ quy trình như một DA đầu tư xây dựng cơ bản. Đây chính là một trong những nguyên nhân tồn tại thời gian qua: nhiều DA tổ chức triển khai rồi mới loay hoay xây dựng khu TĐC.

Xã hội hóa tái định cư?

Theo thống kê của Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn thành phố có 44 khu TĐC đã xây dựng và đang tổ chức quy hoạch, với quy mô 24.860 lô nền và 18.000 căn hộ chung cư. Tuy nhiên, trên thực tế đến cuối tháng 3 -2009, mới có 6 khu đưa vào sử dụng, với quy mô 3.407 lô nền. Trong số các khu TĐC còn lại, hiện có 14 khu đang hoàn thành các thủ tục đầu tư và đang tiến hành GPMB (254ha) với quy mô 5.366 lô nền và 2.057 căn hộ chung cư; 24 khu TĐC (quy mô 16.087 lô nền và 13.488 căn hộ chung cư) đang trong giai đoạn quy hoạch, giao đầu tư nên chưa hứa hẹn ngày đưa vào sử dụng. Sở Xây dựng cho biết: Thời gian qua, vấn đề TĐC chưa được các chủ đầu tư quan tâm đúng mức và không có kế hoạch ưu tiên xây dựng, do đó việc TĐC không đi trước trong quá trình triển khai thực hiện DA, dẫn đến DA không đảm bảo tiến độ đề ra. Mặt khác, do tính cấp bách về nhu cầu cần nơi TĐC và năng lực tài chính, nên hầu hết các khu TĐC đã hoàn thành đều có quy mô nhỏ, chủ yếu chia lô nền để bố trí TĐC, thiếu công trình công cộng, ảnh hưởng đến nhu cầu thiết yếu của người dân.

Công tác TĐC là nhiệm vụ quan trọng, là chìa khóa để phát triển đô thị của thành phố, đồng thời tạo sự ổn định về kinh tế- xã hội, chính trị của địa phương, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, thu hút đầu tư,... Ông Lê Hồng Phát, Giám đốc Sở Xây dựng, cho biết: “Quan điểm của Sở Xây dựng là các khu TĐC phải hiện đại, đáp ứng các tiêu chí của khu đô thị - khu đô thị TĐC, chứ không phải là khu “ổ chuột kiểu mới” ở đô thị. Do đó, khi quy hoạch Sở chú ý quy mô của các khu phải tương xứng với một khu đô thị, có đầy đủ hạ tầng, kể cả hạ tầng xã hội”. Để giải quyết vấn đề TĐC, trong bối cảnh ngân sách còn gặp nhiều khó khăn, Sở Xây dựng đề nghị, từ nay đến năm 2010 thành phố sử dụng giải pháp kêu gọi nhà đầu tư tham gia đầu tư các khu TĐC, với tỷ lệ thành phố giữ lại tỷ lệ lô nền nhất định để phục vụ TĐC.

Trên thực tế, hiện nay đã có một số nhà đầu tư tham gia đầu tư các khu TĐC theo hình thức này, như: Công ty TNHH Việt Khang (chủ đầu tư khu TĐC 50 ha ở phường An Bình, quận Ninh Kiều) sẽ bàn giao cho thành phố 70% diện tích đất ở, sau khi đã bố trí TĐC tại chỗ cho người dân. Tương tự, Công ty Liên hợp Văn Cường (chủ đầu tư khu TĐC 23,6 ha ở đường Nguyễn Thông, quận Bình Thủy), sẽ bàn giao 70% diện tích đất ở, sau khi TĐC tại chỗ. Công ty Cổ phần Him Lam (chủ đầu tư khu TĐC 54 ha ở phường Long Hòa, quận Bình Thủy) sẽ bàn giao cho thành phố 100% diện tích đất ở, sau khi đã bố trí TĐC tại chỗ với giá thành xây dựng hạ tầng do cơ quan thẩm quyền phê duyệt... Tuy nhiên, theo Sở Xây dựng, về lâu dài, thành phố nên ưu tiên bố trí vốn ngân sách để thực hiện các khu TĐC. Trong đó, dành một phần đất trong các khu đô thị TĐC đấu giá quyền sử dụng đất để thu hồi vốn, nhằm có được quỹ đất dành cho TĐC lớn hơn, chủ động bố trí TĐC cho các DA đầu tư xây dựng...

Vấn đề TĐC và cuộc sống người dân ở các khu TĐC luôn là một trong những vấn đề xã hội bức xúc, là đề tài “nóng” trong các cuộc tiếp xúc cử tri của các đại biểu Quốc hội, HĐND. Qua giám sát tại các quận, huyện, Sở Xây dựng, ông Phạm Văn Hiểu, Phó Chủ tịch HĐND thành phố, yêu cầu: “Song song với việc thực hiện phát triển kinh tế- xã hội, các quận, huyện phải rà soát nắm chặt nhu cầu TĐC, cũng như tiên liệu nhu cầu TĐC cho các DA đầu tư phát triển trong tương lai để có kế hoạch xây dựng các khu TĐC. Đồng thời, quan tâm điều kiện sống của người dân ở các khu TĐC. Ngoài ra, Sở Xây dựng cần tham mưu cho UBND thành phố cơ chế chính sách phù hợp trong việc xây dựng, mời gọi nhà đầu tư tham gia xây dựng các khu TĐC”.