Cảnh sát giúp một người nhập cư tháo vỏ xe cháy quấn quanh cổ. Ảnh: EPA

Cuối tuần rồi, hàng ngàn người nhập cư ở thành phố Johannesburg của Nam Phi đã phải lánh nạn vào các đồn cảnh sát hoặc nhà thờ sau khi bị một số nhóm quá khích tấn công. Người dân Nam Phi, đặc biệt là những người sống trong các khu vực nghèo có tỷ lệ thất nghiệp cao, cáo buộc người nhập cư (chủ yếu đến từ châu Phi) cướp mất việc làm của họ và là nguyên nhân làm gia tăng tội phạm. Tâm lý bài ngoại đang gia tăng và vượt khỏi tầm kiểm soát của cảnh sát khiến nhiều người lo ngại về khả năng phát sinh chủ nghĩa phân biệt chủng tộc (apartheid) kiểu mới.

Bạo lực bắt đầu bùng phát vào tuần trước và nhằm trực tiếp vào nhà ở hoặc các cơ sở kinh doanh của người nhập cư Zimbabwe, Mozambique... tại thị trấn Alexandra của Johannesburg. Sau đó bạo lực lan rộng ra nhiều khu vực khác và đến gần thành phố Cape Town, với tính chất phức tạp hơn. Theo hãng tin Telegraph (Anh), có ít nhất 2 người nhập cư bị thiêu sống bằng vỏ xe quấn quanh cổ. Tính đến cuối tuần đã có ít nhất 13 người chết và 50 người khác bị thương trong các cuộc xung đột. Cảnh sát Johannesburg cho biết đã bắt giữ 200 tên có hành vi cướp bóc và hành động gây rối. Trong khi đó, Hội chữ thập đỏ quốc tế đang phải viện trợ lương thực, mùng mền cho khoảng 3.000 người thiếu ăn vì phải đi lánh nạn.

Bạo lực đang làm xấu đi hình ảnh của Nam Phi trong nỗ lực xây dựng một “nhà nước đa sắc tộc”, chào đón những người nhập cư và tị nạn. Theo báo Washingtonpost (Mỹ), hơn 3 triệu người Zimbabwe đã trốn khỏi đất nước đang bất ổn của họ để đến Nam Phi định cư kể từ khi chủ nghĩa apartheid sụp đổ ở đây năm 1994. Tuy nhiên, người nhập cư thường xuyên bị coi là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu nhà ở, tỷ lệ thất nghiệp và tội phạm cao. Nam Phi hiện là một trong những nước có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới với bình quân 50 vụ giết người/ngày. Emmerson Ziso, một giáo viên người Zimbabwe đến Nam Phi lánh nạn, đang có ý định hồi hương. Theo Ziso, quê nhà đầy rẫy bạo lực và nghèo khó của anh vẫn tốt hơn nhiều so với Johannesburg.

Vốn từng “nhờ vả” các nước láng giềng trong nhiều thập niên sống lưu vong chống chủ nghĩa apartheid, các nhà lãnh đạo đảng Đại dân tộc Phi (ANC) cầm quyền chỉ trích mạnh mẽ các vụ bạo lực bài ngoại. Tổng thống Thabo Mbeki tuyên bố đây là hành động sai trái và không thể chấp nhận tại Nam Phi. Ông Mbeki yêu cầu thành lập ủy ban điều tra về việc này. Tuy nhiên, theo báo SA (Nam Phi), bạo lực bài ngoại không phải là mới ở Nam Phi, nhưng nhà chức trách đã không sớm giải quyết vấn đề này. Các nhà phân tích cảnh báo nếu chính phủ Nam Phi không hành động quyết liệt, nạn bài ngoại có thể bùng phát nguy hiểm hơn.

N.MINH
(Theo Washingtonpost, AP, Reuters, Times)