Kịp thời triển khai các nghị quyết, kết luận của Đảng, ngày 22/5/2025, Thủ tướng Chính phủ ký Nghị quyết số 147/NQ-CP ban hành chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết số 147).

Bộ Công an tổ chức hội nghị triển khai Nghị quyết của Chính phủ về chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. (Ảnh Bộ Công an)

Nghị quyết nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức và chủ động phòng ngừa, ứng phó kịp thời với các đe dọa an ninh phi truyền thống, bao gồm các thách thức liên quan an ninh thông tin và bảo vệ nền tảng tư tưởng trên không gian mạng. Qua đó thể hiện quyết tâm chính trị của Việt Nam trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, gắn kết chặt chẽ an ninh tư tưởng với an ninh chính trị, an ninh văn hóa và an ninh xã hội, nhằm giữ vững ổn định để phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Trước đây, khái niệm “an ninh” thường gắn với bảo vệ biên giới, chủ quyền lãnh thổ, thì ngày nay, các mối đe dọa ngày càng diễn biến đa dạng, khó lường và len lỏi sâu vào đời sống xã hội bằng những phương thức, thủ đoạn tinh vi. Các cuộc tấn công mạng, phát tán thông tin sai lệch, các chiến dịch “tâm lý chiến” sử dụng nền tảng số có thể tác động trực tiếp đến nhận thức, tư tưởng và niềm tin của mỗi cá nhân cũng như cộng đồng. Đây chính là dạng thức “chiến tranh không tiếng súng”, hậu quả hết sức nguy hại, khó lường. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã coi bảo đảm an ninh tư tưởng là một trong những nhiệm vụ hàng đầu. Việt Nam, với đặc thù là quốc gia đang phát triển, hội nhập quốc tế sâu rộng, càng phải đề cao cảnh giác, không để bị động, bất ngờ.

Nghị quyết số 147 xác định rõ quan điểm: Phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống là trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ trọng yếu, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng. Đồng thời nhấn mạnh việc nêu cao tinh thần chủ động phòng ngừa, phải lấy phòng ngừa là căn bản, với phương châm từ sớm, từ xa, từ cơ sở; chủ động loại bỏ nguyên nhân, điều kiện có thể dẫn đến phát sinh, phát triển các đe dọa an ninh phi truyền thống.

Trước đây, khái niệm “an ninh” thường gắn với bảo vệ biên giới, chủ quyền lãnh thổ, thì ngày nay, các mối đe dọa ngày càng diễn biến đa dạng, khó lường và len lỏi sâu vào đời sống xã hội bằng những phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích, phát hiện các luồng thông tin độc hại trên không gian mạng. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Việc triển khai các trung tâm giám sát, điều hành an ninh mạng quốc gia, kết hợp với hệ thống phân tích dữ liệu lớn, cho phép phát hiện các chiến dịch tấn công truyền thông có chủ đích. Nghị quyết số 147 đặt mục tiêu đến năm 2030: Tất cả địa bàn trọng điểm về các đe dọa an ninh phi truyền thống được bố trí hệ thống theo dõi, giám sát và cảnh báo sớm; hình thành cơ sở dữ liệu liên quan các đe dọa an ninh phi truyền thống trong Trung tâm Dữ liệu quốc gia hướng đến hệ thống dữ liệu liên thông, đầy đủ, đồng bộ.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng không kém là phải củng cố “sức đề kháng” của xã hội, nâng cao bản lĩnh chính trị, khả năng miễn dịch của người dân trước thông tin sai trái. Do đó, Nghị quyết số 147 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gắn kết giữa bảo vệ an ninh tư tưởng với xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Thực tế đã chứng minh, ở đâu công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được chú trọng, ở đó an ninh tư tưởng được củng cố. Do đó, nhiệm vụ cấp thiết đặt ra hiện nay là tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, đề cao vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, kết hợp đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI, dữ liệu lớn để nâng cao khả năng dự báo, giám sát và ứng phó. Song song đó, đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ; phát huy sức mạnh của báo chí, truyền thông chính thống trong định hướng dư luận.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, công tác bảo đảm an ninh văn hóa-tư tưởng cần được quan tâm đặc biệt. Sự du nhập của các sản phẩm văn hóa ngoại lai, nếu không được chọn lọc và định hướng, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ giá trị và chuẩn mực xã hội. Những trào lưu lệch chuẩn, lối sống thực dụng, cá nhân chủ nghĩa dễ dàng lan truyền qua mạng xã hội, tác động trực tiếp đến nhận thức và tư tưởng của cộng đồng. Do đó, cần tăng cường quản lý, định hướng văn hóa, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nghị quyết số 147 yêu cầu nâng cao nhận thức và chủ động phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống, đặc biệt chú trọng bảo vệ an ninh thông tin và nền tảng tư tưởng trên không gian mạng, gắn với việc hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về bảo đảm an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Mặt khác, cần đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, gắn kết chặt chẽ nhiệm vụ bảo vệ an ninh tư tưởng với việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Cụ thể, phải ưu tiên bảo đảm công bằng xã hội, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư và vùng miền, từ đó nuôi dưỡng sự đoàn kết toàn dân, tạo nền tảng vững vàng để thực hiện thắng lợi sứ mệnh bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế đầy thách thức. Nắm bắt diễn biến tâm trạng, dư luận xã hội, kịp thời phản ánh, tham mưu giải quyết dứt điểm những vấn đề nổi cộm ngay từ cơ sở, không để các thế lực thù địch lợi dụng xuyên tạc, kích động chuyển hóa thành mối đe dọa an ninh quốc gia. “Lòng dân” chính là cội nguồn sức mạnh quốc gia, nơi hội tụ và kết tinh tinh thần yêu nước nồng nàn, tình đoàn kết keo sơn, khát vọng độc lập tự do cùng ý chí đấu tranh kiên cường, bất khuất. Khi được phát huy, sức mạnh này không chỉ hình thành nền tảng chính trị vững chắc mà còn nhân lên gấp bội, biến thành động lực tổng hợp của toàn dân tộc, đưa đất nước vượt qua mọi nguy cơ, thách thức.

Thời gian tới, khi kinh tế số và xã hội số ngày càng phát triển, khi AI và công nghệ lượng tử mở ra những đột phá chưa từng có, thì nguy cơ tấn công tư tưởng cũng sẽ trở nên phức tạp hơn. Những “deepfake”, hay công cụ tạo nội dung giả mạo có thể gây nhiễu loạn thông tin, hoang mang dư luận, thậm chí phá hoại uy tín của tổ chức, cá nhân chỉ trong thời gian rất ngắn. Đây là thách thức không nhỏ đối với công tác bảo đảm an ninh tư tưởng. Nghị quyết số 147 đưa ra những giải pháp mang tính tổng thể: Từ hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, đầu tư thỏa đáng cho nghiên cứu, dự báo, xây dựng các cơ chế pháp lý linh hoạt nhưng chặt chẽ, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong bảo đảm an ninh phi truyền thống, cho đến việc phát triển khoa học - công nghệ, hiện đại hóa công tác truyền thông, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, văn hóa, truyền thông... Đây là những định hướng quan trọng để Việt Nam không chỉ ứng phó hiệu quả với các nguy cơ hiện hữu mà còn tạo dựng thế chủ động.

Để Nghị quyết số 147 đi vào cuộc sống, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải có ý thức sâu sắc vai trò, trách nhiệm của mình. Mỗi cơ quan, tổ chức phải gắn nhiệm vụ bảo vệ an ninh tư tưởng với công việc hằng ngày. Mỗi người dân, nhất là thế hệ trẻ, cần trang bị cho mình kỹ năng chọn lọc thông tin, tỉnh táo trước các luận điệu sai trái, không để bị lợi dụng. Kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, xuyên tạc quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống. Kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, thực hiện tốt phương châm “ba chủ động”, “bốn tại chỗ”, tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ, kết hợp với sự chi viện, hỗ trợ của Trung ương; huy động sức mạnh tổng hợp, toàn diện, toàn dân, tận dụng mọi nguồn lực cho phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống.

Mối đe dọa an ninh phi truyền thống nói chung và những nguy cơ đặt ra trong lĩnh vực an ninh tư tưởng giai đoạn hiện nay đang đặt ra nhiều thách thức. Nhưng chính trong thách thức ấy, chúng ta có thêm động lực để đổi mới, để phát huy sức mạnh nội sinh, để khẳng định bản lĩnh Việt Nam, biến tinh thần nghị quyết thành hành động cụ thể, thiết thực, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa, bằng chính sức mạnh của tư tưởng, niềm tin và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Thành Nam - Đỗ Phú Thọ (Báo Nhân Dân)