Tàu Trung Quốc (nhỏ) áp sát chiếc USNS Impeccable của hải quân Mỹ. Ảnh: AP

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Robert Wood ngày 9-3 cho biết Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh đã trao cho chính quyền Trung Quốc công hàm phản đối việc các tàu Trung Quốc “quấy nhiễu một cách không thích hợp” một tàu hải quân Mỹ đang thăm dò địa chất tại vùng biển quốc tế trên Biển Đông. Trong khi đó, người phát ngôn Nhà Trắng Robert Gibbs tuyên bố hải quân Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động hợp pháp của mình trên Biển Đông và yêu cầu Bắc Kinh tôn trọng luật pháp quốc tế. Còn phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ Stewart Upton thì cảnh báo phía Trung Quốc cần chấm dứt các hành động khiêu khích có thể dẫn tới tính toán sai lầm hoặc gây tai nạn nghiêm trọng trên biển.

Theo các nguồn tin phương Tây, ngày 8-3, 5 tàu Trung Quốc đã tiến gần đến tàu hải quân USNS Impeccable (theo Lầu Năm Góc, đây là tàu phi vũ trang có nhiệm vụ khảo sát các dữ liệu âm học dưới lòng biển) khi nó đang hoạt động ở vùng biển quốc tế cách đảo Hải Nam của Trung Quốc 120 km về phía Nam, trong đó có một chiếc tiến lại gần ở khoảng cách chưa đầy 8 mét và yêu cầu USNS Impeccable rời khỏi khu vực trên. Và khi USNS Impeccable phát tín hiệu xin mở đường để rời khỏi khu vực đó, các thủy thủ của hai tàu Trung Quốc đã ném các khúc gỗ về phía tàu Mỹ. Tình huống này khiến USNS Impeccable phải dừng lại khẩn cấp.

Trong khi đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington ngày 10-3 tuyên bố tàu hải quân Mỹ đã thực hiện các hoạt động khảo sát bất hợp pháp ngoài khơi đảo Hải Nam, là vùng kinh tế đặc quyền của Trung Quốc. Thông cáo nêu rõ Trung Quốc không chấp nhận những cáo buộc vô căn cứ từ phía Mỹ và yêu cầu Washington ngừng mọi hoạt động khảo sát tại khu vực này.

Theo hãng tin Mỹ NBC, sự cố ngày 8-3 là “một chuỗi gây hấn” của tàu Trung Quốc đối với USNS Impeccable. Trước đó, ngày 7-3, USNS Impeccable đã bị một tàu tình báo Trung Quốc khiêu khích và cảnh báo phải rời khỏi khu vực mà họ cho là bất hợp pháp, nếu không sẽ hứng chịu hậu quả. Ngày 5-3, một tàu khu trục nhỏ của Trung Quốc cũng đã tiến sát tới USNS Impeccable ở khoảng cách 100 mét mà không hề phát tín hiệu, sau đó còn cử một máy bay do thám Y-12 quần đảo 11 vòng xung quanh USNS Impeccable. Tối 4-3, cũng tại khu vực ngoài khơi cách hải phận Trung Quốc 125 hải lý, tàu do thám USNS Victorious của hải quân Mỹ đã bị một tàu tuần dương Trung Quốc bất ngờ đến pha đèn ở cường độ cao, và hôm sau, một chiếc Y-12 lại được cử đến “bay lượn” trên Victorious 12 vòng mới thôi.

Theo các nhà phân tích, nếu đúng như cáo buộc của Lầu Năm Góc, những động thái trên của Trung Quốc là nhằm thể hiện sức mạnh của hải quân nước này trước đối thủ Mỹ trên Biển Đông, đồng thời cũng để thăm dò phản ứng của Washington trước cuộc gặp vào tháng tư tới giữa tân Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào. Điều này giống với kịch bản hồi tháng 4-2001, tức vài tháng sau khi Tổng thống George Bush lên nắm quyền, khi chiếc máy bay P-3 của hải quân Mỹ đang làm nhiệm vụ tại vùng biển Hoa Nam đã đụng phải một chiến đấu cơ hiệu MIG của Trung Quốc khiến quan hệ giữa hai nước trở nên hết sức căng thẳng.

KIẾN HÒA
(Theo AFP, BBC, NBC, TTXVN)