Thay vì ăn năn, hối cải trước bản án của pháp luật để từ đó sửa chữa, cải tạo tốt, sớm trở về với cộng đồng thì một số đối tượng được các thế lực thù địch và tổ chức phản động lưu vong cổ suý, gắn mác “tù nhân lương tâm” tìm mọi cách chống phá đất nước bằng nhiều chiêu trò khác nhau, trong đó có màn kịch tuyệt thực.

Đi liền với đó là những thông tin mang tính bịa đặt, vu cáo về tình hình dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam với mưu đồ lôi kéo sự chú ý của dư luận trong nước và quốc tế nhằm đưa ra các đòi hỏi, yêu sách phi lý, can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta.

Tuyệt thực - những vai diễn bị bóc trần

Thời gian qua, trên một số trang mạng xã hội và cả đài báo nước ngoài như BBC, Việt Tân, Chân trời mới Media… đưa ra các bài viết nói rằng, nhiều “tù nhân lương tâm” như Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư, Bùi Tuấn Lâm, Đặng Đình Bách, Bùi Văn Thuận... đã tuyệt thực trong trại giam để “phản đối điều kiện sống vô nhân đạo trong tù”. Chúng tung ra những luận điệu kệch cỡm như “tù nhân lương tâm Lê Đình Lượng tuyệt thực để phản đối sự bất công của trại giam”; “lời kêu cứu khẩn cấp với tù nhân lương tâm Lê Đình Lượng”; “làn sóng tuyệt thực trong tù của các tù nhân lương tâm tại Việt Nam, phản đối chế độ giam giữ khắc nghiệt và bất công”...

Một bữa cơm của phạm nhân.

Thoạt đọc, người chưa hiểu về bản chất xuyên tạc, bịa đặt của những đối tượng này sẽ không khỏi băn khoăn về việc tuyệt thực, đặt câu hỏi vì sao những đối tượng trên có thể tuyệt thực dài ngày như vậy? Có lẽ rút kinh nghiệm từ những trường hợp tung tin tuyệt thực bị bóc trần trước đây như Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn Văn Hải…, lần này những đối tượng trên đã đưa ra một kiểu tuyệt thực mới, đó là nhịn ăn đồ của trại giam trong ít ngày còn đồ tiếp tế của gia đình hay mua ở căng tin thì vẫn sử dụng bình thường. Sức khoẻ những phạm nhân này không hề “kiệt quệ”, “gầy rộc, nằm lả”… như những thông tin rêu rao trên mạng mà ngược lại, việc ăn uống, thăm khám đều đảm bảo.

Thực ra, đây cũng chỉ là chiêu trò giúp cho các đối tượng trên tránh bị chính đồng bọn của mình ở bên ngoài lãng quên vì hết giá trị sử dụng, đồng thời cũng như một cách để đánh bóng tên tuổi, thổi phồng sự việc đi kèm với những đòi hỏi, yêu sách phi lý đến từ các tổ chức phản động lưu vong ở nước ngoài và số chống đối ở trong nước. Trước đó, dư luận từng biết đến những “màn biểu diễn” tương tự của các đối tượng. Có thể thấy, những “vai diễn” của các phạm nhân luôn có sự tiếp tay, giúp sức tích cực của các đối tượng bên ngoài. Theo đúng kịch bản được đưa ra, sau những màn thăm thân nhân, bạn bè hoặc người thân của các “tù nhân lương tâm” sẽ đăng đàn facebook khóc lóc kể lể, xót thương rồi cập nhật liên tục về số ngày tuyệt thực, kêu oan, vu cáo chính quyền đàn áp. Liền đó là các trang tin của tổ chức phản động lưu vong và các tổ chức không có thiện chí với Việt Nam ngay lập tức lên tiếng, thông qua các bài phỏng vấn, đưa tin sai trái, hướng lái tiêu cực nhằm làm nóng dư luận, tạo cớ cho sự can thiệp từ bên ngoài vào tình hình nội bộ của Việt Nam.

Do đó, dư luận đã “bắt bài” với chiêu trò tuyệt thực, vu cáo cán bộ quản giáo đánh đập, tra tấn của các tổ chức phản động lưu vong. Dù đã bị bóc trần nhiều lần nhưng do sự nhạy cảm của khái niệm này nên đây vẫn là kịch bản được các đối tượng mang danh đấu tranh dân chủ, nhân quyền xáo lại đối với các đối tượng chống đối bị giam giữ và trong thời gian chấp hành án tù.

Sự thật đằng sau những chiêu trò tuyệt thực

Đảng và Nhà nước luôn nỗ lực bảo vệ quyền con người, bao gồm cả việc bảo đảm các quyền con người của phạm nhân trong thi hành án hình sự. Điều này đã được quy định rõ trong Hiến pháp năm 2013, hệ thống các văn bản pháp lý như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, Luật Thi hành án hình sự … Ngay cả trong lĩnh vực thi hành án phạt tù, phạm nhân cũng được Nhà nước bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp; được công nhận và thụ hưởng các chế độ của Nhà nước dành cho phạm nhân chấp hành án phạt tù, phù hợp với các quy định của pháp luật quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Tại các cơ sở giam giữ hiện nay thực hiện các chế độ, chính sách cho phạm nhân; các biện pháp giáo dục phạm nhân luôn đề cao tính nhân văn, thượng tôn pháp luật. Theo quy định, phạm nhân được Nhà nước đảm bảo, tiêu chuẩn định lượng mỗi tháng gồm: 17 kg gạo tẻ; 15 kg rau xanh; 1 kg thịt lợn; 1 kg cá; 0,5 kg đường; 0,75 lít nước mắm; 0,2 lít dầu ăn; 0,1 kg bột ngọt; 0,5 kg muối; gia vị khác tương đương 0,5 kg gạo tẻ; chất đốt tương đương 17 kg củi hoặc 15 kg than. Lương thực, thực phẩm, chất đốt bảo đảm chất lượng và có mức giá trung bình theo thời giá thị trường tại địa phương. Chế độ ăn trong các ngày lễ, Tết của phạm nhân được thực hiện theo quy định của pháp luật và khoản 1 Điều 48 Luật Thi hành án hình sự năm 2019. Ngoài tiêu chuẩn ăn quy định trên, phạm nhân được sử dụng quà, tiền của mình để ăn thêm nhưng không quá 3 lần định lượng ăn trong 1 tháng cho mỗi phạm nhân, thông qua hệ thống lưu ký và căng tin phục vụ sinh hoạt cho phạm nhân của cơ sở giam giữ.

Trong quá trình chấp hành án phạt tù, phạm nhân được khám bệnh định kỳ, trong trường hợp phạm nhân bị bệnh nặng hoặc thương tích vượt quá khả năng điều trị của bệnh xá đơn vị thì được chuyển đến điều trị tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến trên. Bên cạnh đó, đơn vị còn tổ chức thông báo cho thân nhân của phạm nhân biết tình hình sức khoẻ để phối hợp chăm sóc, điều trị. Tổ chức phun khử khuẩn phòng, chống các loại dịch bệnh đảm bảo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp, phòng, chống dịch bệnh theo mùa. Các trại giam hiện nay đều có thư viện với số lượng sách, báo phong phú. Phạm nhân theo tôn giáo, tín ngưỡng được sử dụng kinh sách, bày tỏ niềm tin, tín ngưỡng tôn giáo theo quy định của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo.

Ngoài ra còn có các hoạt động tư vấn, trợ giúp pháp lý, tâm lý, giáo dục công dân, kỹ năng sống, giá trị sống và chăm sóc sức khỏe cho phạm nhân, trại viên trong độ tuổi thanh niên và trẻ em dưới 36 tháng tuổi là con phạm nhân đang ở cùng mẹ trong các trại giam; tổ chức các hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân, trại viên trong độ tuổi thanh niên và tạo việc làm, giúp đỡ họ tái hòa nhập cộng đồng… Qua đó góp phần xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, giúp phạm nhân, trại viên trong độ tuổi thanh niên xóa bỏ đi mặc cảm, yên tâm cải tạo, có niềm tin, nghị lực, ý chí vươn lên, tích cực học tập, lao động cải tạo tiến bộ, mong muốn sớm trở về với cộng đồng và trở thành người có ích cho xã hội.

Đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88, Hiến pháp, thể chế hóa bằng Luật Đặc xá. Từ 2009 đến nay, Chủ tịch nước đã 10 lần ký quyết định đặc xá cho gần 100.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động, học tập tốt trở về với gia đình, cộng đồng, làm công dân có ích cho xã hội. Hầu hết người được đặc xá trở về đã nhanh chóng tái hoà nhập cộng đồng, có cuộc sống ổn định và làm ăn lương thiện, nhiều người trong số họ đã trở thành doanh nhân thành đạt hoặc tích cực tham gia các hoạt động xã hội ở địa phương.

Những năm qua, công tác tái hòa nhập cộng đồng có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều địa phương với tinh thần chủ động, sáng tạo, đã tổ chức những hình thức đa dạng, phong phú trong việc quản lý, giáo dục, giúp đỡ người có quá khứ lầm lỗi nói chung, người chấp hành xong án phạt tù nói riêng ổn định cuộc sống. Đến nay đã có hơn 6.000 người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá nhận được vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội với số tiền trên 500 tỷ đồng để đầu tư phát triển sản xuất, phát triển kinh tế gia đình, ổn định cuộc sống. Trong những năm qua, đa số người được đặc xá trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống. Nhiều người trong số họ đã trở thành doanh nhân khá giả, tích cực tham gia các hoạt động xã hội ở địa phương.

Với những thông tin minh bạch, những hành động thiết thực đã trực tiếp bác bỏ các thông tin sai sự thật của một số cá nhân, tổ chức vu cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền, phân biệt đối xử đối với đối tượng bị giam giữ. Đồng thời bác bỏ cái gọi là “tù nhân lương tâm”, các chiêu trò tuyệt thực mà các thế lực thù địch, phản động khoác lên những đối tượng vi phạm pháp luật và đang chấp hành án phạt tù. Liên quan vấn đề này, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nhiều lần nêu rõ: Ở Việt Nam không có cái gọi là “tù nhân lương tâm”, không có việc những người vì tự do bày tỏ chính kiến mà bị bắt giữ. Như tại các quốc gia khác trên thế giới, ở Việt Nam, mọi hành vi vi phạm pháp luật đều bị xử lý theo đúng các quy định của pháp luật. Bảo đảm và thúc đẩy các quyền con người là chính sách nhất quán của Nhà nước Việt Nam, được thực hiện phù hợp với Hiến pháp và pháp luật Việt Nam cũng như các công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên. Những nỗ lực và thành tựu của Việt Nam về bảo đảm và thúc đẩy quyền con người được cộng đồng quốc tế ghi nhận rộng rãi.

Các đối tượng chống đối hiểu rằng, khi bị kết án và chấp hành hình phạt tù, nếu không giở trò “tuyệt thực”, không khuấy động bởi chiếc áo “tù nhân lương tâm” thì danh tính của mình cũng sẽ nhanh chóng bị lãng quên. Do không thể từ bỏ những lợi ích, động cơ cá nhân nên dù bị kết án phạt tù, các đối tượng vẫn tìm mọi cách để tiến hành các hoạt động chống đối nhằm thu hút sự chú ý từ các thế lực phản động ở bên ngoài. Song với chiêu trò dựng màn kịch tuyệt thực, chống đối các nội quy, quy định trại giam sẽ không đem lại lợi ích nào mà trái lại làm chậm con đường hoàn lương, trở về với xã hội của chính các phạm nhân này.

Liêm Chính - Bình Nguyên (Báo Công an Nhân dân)