Tháng hành động vì chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) tại TP Cần Thơ diễn ra từ ngày 15-4 đến 15-5-2010. Trong thời gian này, Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP từ thành phố đến các xã, phường do ngành y tế chủ trì, đã đồng loạt ra quân kiểm tra. Theo thông tin từ Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP thành phố, mặc dù các ngành tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra nhưng số lượng các cơ sở vi phạm các quy định về VSATTP không hề giảm, mà còn có dấu hiệu gia tăng.

* Vi phạm tràn lan

Theo thông tin từ Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP quận Cái Răng, trong tháng hành động vì chất lượng VSATTP, riêng đoàn kiểm tra của quận đã kiểm tra 33 cơ sở, trong đó phát hiện đến 11 cơ sở vi phạm. Đặc biệt, thông tin từ đoàn kiểm tra nhận định, thời gian gần đây, ở các quán ăn gia đình, nhà hàng lớn gia tăng tình trạng nuôi nhốt, tự giết mổ gia súc, gia cầm và chim hoang dã. Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP quận Cái Răng cho biết, khi kiểm tra tại nhà hàng T.T (phường Hưng Phú, quận Cái Răng), đã phát hiện 2,6kg thịt heo rừng, 3,6kg thịt nai không rõ nguồn gốc, có ướp hàn the và 8,5kg chim hoang dã không rõ nguồn gốc. Tương tự, khi kiểm tra tại quán nhậu P.T (phường Hưng Phú) cũng phát hiện 2 con gà (2,9kg) bị nhiễm bệnh (xuất huyết), không có dấu và giấy kiểm dịch của thú y. Đoàn kiểm tra liên ngành của quận Cái Răng đã tịch thu 30,8kg gia cầm, 53,85kg gia súc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng...

Khu phế thải đặt gần nhà bếp của Công ty TNHH A.K.

Địa bàn quận Ninh Kiều cũng là nơi tập trung nhiều quán ăn, nhà hàng, khu du lịch lớn của thành phố. Từ ngày 15-4 đến ngày 28-4, đoàn kiểm tra liên ngành thành phố đã kiểm tra phát hiện 59 con gà sống, 113 con và 2,8kg thịt chim cút, ốc cao, se sẻ làm sẵn ở các quán ăn, nhà hàng lớn thường xuyên phục vụ lượng thực khách đông đảo. Tại quán S.Đ 3, đường Lê Lợi, Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP thành phố kiểm tra phát hiện 2,8kg chim hoang dã (bồ câu) đã giết mổ, 23 con gà sống, 20kg sườn bê không có giấy kiểm dịch của thú y. Trong đó, thịt bê đã có dấu hiệu phân hủy, thịt biến sang màu xanh, có mùi hôi. Ở quán M.T.T.Q, đường Mậu Thân, đang nuôi nhốt 27 con chim hoang dã và 2 con gà sống; tại quán C.B 2, trong lúc đoàn kiểm tra thì nhân viên của quán đang giết mổ 26 chim hoang dã (gà nước), 7 con gà sống. Quán ăn gia đình Đ.D (khu dân cư 91B) phát hiện 7 con gà sống, 6kg sườn bê đang trong giai đoạn phân hủy, thịt có mùi hôi, không có giấy kiểm dịch của thú y. Quán A.L, đường Cách mạng tháng 8 có nuôi nhốt 20 con gà ta và 3 gà Mông, 26 con chim hoang dã. Trong đó, 2 con gà Mông và 6 bồ câu đã chết, 60 chim hoang dã làm sẵn, 1 con bê không có giấy kiểm dịch thú y. Đáng lưu ý, tại quán ăn gia đình Đ.Đ, đường 30 tháng 4, đoàn phát hiện quán đang nuôi nhốt 5 con gà ác, 1 con gà Mông và 14 gà ta. Khi đoàn kiểm tra có mặt đã ngỡ ngàng khi phát hiện 1 con gà ác chết nằm trong chuồng đã sình lên, 15 con gà ta và 1 con vịt do quán tự giết mổ đang trong giai đoạn phân hủy, thịt bị nhớt và chuyển sang màu xanh.

Ông Nguyễn Hữu Phúc, Cán bộ kỹ thuật Chi cục Thú y TP Cần Thơ cho biết: “Trong quá trình kết hợp cùng đoàn liên ngành kiểm tra, chúng tôi phát hiện đa số các quán ăn gia đình có nuôi, nhốt gia cầm, chim hoang dã. Khi khách có nhu cầu, quán tự giết mổ. Việc làm này có nguy cơ làm dịch bệnh lây lan vì số gia cầm chưa được cơ quan thú y kiểm tra tiêm phòng cúm, cũng không rõ nguồn gốc, không xác định gia cầm có mắc bệnh truyền nhiễm hay không? Quán đông người, không được vệ sinh khử độc trong quá trình nuôi và sau khi giết mổ, mầm bệnh có thể ẩn náu, lây dịch bệnh cho con người. Hiện nay ở TP Cần Thơ, việc giết mổ gia cầm tập trung tại các lò, cơ sở giết mổ, được lực lượng thú y kiểm tra nguồn gốc, sau đó đưa về quán phục vụ người tiêu dùng”. Theo lý giải của nhiều chủ quán ăn, nhà hàng do thực khách thích dùng sản phẩm gia cầm, chim hoang dã còn sống, giết mổ tại chỗ, thịt tươi ngon. Để cạnh tranh, chiều khách, các quán nhắm mắt bỏ qua các quy định VSATTP. Hầu hết, các quán này đã bị lực lượng thú y nhiều lần nhắc nhở, tịch thu gia cầm, xử phạt nhưng đâu vẫn hoàn đấy. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hữu Phúc: “Nếu chủ quán biết sắp xếp, liên hệ với các cơ sở giết mổ thì vẫn chủ động nguồn thịt gia cầm tươi, ngon, đảm bảo chất lượng mà an toàn cho người giết mổ lẫn người dùng”.

* Nhiều cơ sở còn phớt lờ qui định VSATTP

Chị Trần Bạch Yến, cán bộ phụ trách công tác VSATTP Trung tâm Y tế dự phòng quận Cái Răng cho biết: “Trong đợt TP Cần Thơ diễn ra nhiều sự kiện lớn vừa qua, khách du lịch tập trung khá đông. Vì thế, lãnh đạo Phòng Y tế và Trung tâm Y tế dự phòng quận chỉ đạo tập trung kiểm tra các quán ăn, nhà hàng lớn”. Hầu hết, người tiêu dùng có tâm lý chọn quán lớn, khang trang sạch sẽ thì ăn uống đảm bảo hơn. Từ suy nghĩ này, nhiều người chấp nhận chi trả thêm tiền để “mua” sự yên tâm. Tuy nhiên, thực tế qua lần kiểm tra này cho thấy, kể cả những quán ăn lớn, có thương hiệu cũng chưa làm tốt công tác đảm bảo VSATTP cho người tiêu dùng. Tại quận Cái Răng, các vi phạm phổ biến vẫn là tình trạng thiếu các thủ tục, giấy tờ như giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, giấy tập huấn kiến thức VSATTP và khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên, chủ cơ sở; sử dụng hàng quá đát, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc... Cụ thể như tại cơ sở Nem-chả lụa C.P ở phường Ba Láng, đoàn kiểm tra phát hiện 2,3kg mứt mảng cầu, mứt củ năng và đậu trắng hết hạn dùng. Không dừng lại ở những vi phạm thông thường, nhiều cơ sở vẫn sử dụng thực phẩm có tẩm ướp hàn the (có khả năng gây ngộ độc cấp tính, bệnh mãn tính, ung thư...). Tại Khu du lịch sinh thái P.S (phường Hưng Phú, quận Cái Răng), tại thời điểm kiểm tra, chủ cơ sở chưa xuất trình giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, sổ khám sức khỏe và giấy tập huấn kiến thức VSATTP. Đáng chú ý, đoàn kiểm tra phát hiện 1,2kg chân và 2,5kg cánh gà có ướp hàn the. Ngay tại Hội quán chuyên bán thức ăn tại phường Phú Thứ, đoàn kiểm tra cũng phát hiện 1,8kg sườn bò, 2,1kg chân và cánh gà có ướp hàn the... Chị Trần Bạch Yến cho biết: “Khi chúng tôi hỏi chủ quán vì sao sử dụng thực phẩm có hàn the thì chủ cơ sở đổ lỗi do lấy hàng từ chợ về không hay biết việc người bán sử dụng hàn the ướp thực phẩm”(?!).

Thậm chí có những nhà hàng, kinh doanh đã nhiều năm, hàng ngày phục vụ vài trăm khách hàng cũng phớt lờ các qui định về VSATTP. Như một nhà hàng trên đường Lê Hồng Phong, phường Bình Thủy, quận Bình Thủy, không những không xuất trình được giấy khám sức khỏe, giấy tập huấn kiến thức VSATTP mà trong khu vực chế biến thức ăn lại có rất nhiều ruồi. Đoàn kiểm tra cũng phát hiện 1kg tinh bột bắp, 200gr dưa nụ, 250gr rong sụn, 500gr tương đậu hết hạn sử dụng; hai chai gia vị không rõ nguồn gốc. Tại khu vực sản xuất hàng hải sản của Công ty TNHH A.K, Khu công nghiệp Trà Nóc 2, phường Phước Thới, quận Ô Môn, đoàn kiểm tra ghi nhận tình trạng kém vệ sinh từ vách tường loang lổ, nhiều ruồi, ẩm ướt, kho chứa hàng bề bộn, không kiểm soát được hàng xuất-nhập. Tại nhà bếp của công ty này, nhân viên bếp đã dùng can đựng nước rửa chén tận dụng đựng nước mắm, người nấu bếp và phụ bếp không mặc bảo hộ lao động (găng tay, tạp dề), bếp ăn chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, nhà vệ sinh tại bếp ăn hư hỏng nhưng vẫn cho sử dụng, khu phế thải đặt gần nhà bếp có dấu hiệu ô nhiễm. Công ty sản xuất sản phẩm chả cá ba sa viên hấp (cung ứng cho các siêu thị) không đúng với công bố. Cụ thể trên nhãn của sản phẩm ghi thành phần sản xuất không có phụ gia, trong công bố cũng ghi không sử dụng phụ gia nhưng thực tế sản xuất, công ty có sử dụng phụ gia đối với sản phẩm này.

Theo thống kê sơ bộ của Đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP thành phố, trong đợt I (từ ngày 15-4 đến ngày 28-4-2010) có 21 cơ sở được kiểm tra, phát hiện 21/21 cơ sở vi phạm (tỷ lệ 100%). Trong đó, đáng báo động là số cơ sở vi phạm về vệ sinh là 17 cơ sở, 9 cơ sở bị tiêu hủy sản phẩm. Đánh giá sơ bộ về đợt kiểm tra, bà Trần Thị Kim Tuyến, Phó trưởng đoàn kiểm tra nhận định: “Trong kinh doanh thực phẩm, gần đây, lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, nhắc nhở nên nhiều cơ sở có ý thức đảm bảo VSATTP như quán Chị Tôi (đường Lê Lợi) hay khu du lịch sinh thái Giáo Dương và cơ sở nước đá Hùng Huề (huyện Phong Điền). Chủ các cơ sở này đều có kiến thức và ý thức tốt về công tác VSATTP. Tuy nhiên, hiện còn rất nhiều chủ cơ sở, doanh nghiệp chưa ý thức giữ gìn VSATTP, chủ yếu chạy theo lợi nhuận, bất chấp sức khỏe khách hàng. Với những cơ sở này, tùy mức độ, chúng tôi hình thức xử phạt tương ứng, để răn đe cơ sở không tái phạm”.

Từ những vi phạm ngày càng tăng và nghiêm trọng của các công ty sản xuất thực phẩm, nhà hàng, quán ăn ở TP Cần Thơ, thiết nghĩ các ngành chức năng cần thực hiện các biện pháp cấp bách đảm bảo thực phẩm sạch cho người tiêu dùng. Đồng thời, người tiêu dùng cũng cần trang bị các kiến thức trong lựa chọn thực phẩm an toàn cho bản thân và gia đình, khi phát hiện các hàng hóa, thực phẩm vi phạm qui định VSATTP thì nhanh chóng báo ngay cho cơ quan chức năng để kịp thời xử lý, góp phần bảo vệ an toàn sức khỏe cho cộng đồng.

Bài, ảnh: HUỆ HOA