Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giáo dục luôn được xác định là quốc sách hàng đầu, là nền tảng cho sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam, đã dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng một nước Việt Nam "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh". Trong di sản vô giá mà Người để lại, tư tưởng về giáo dục có một vị trí đặc biệt quan trọng, soi đường dẫn lối cho sự nghiệp "trồng người" của đất nước ta.

Thế giới đang chứng kiến cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và truyền thông, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật... Chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, tác động sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, trong đó có giáo dục. Tại Đại hội XIII của Đảng, khái niệm Chuyển đổi số được xác định rõ ràng như một nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt trong định hướng phát triển quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đại hội chỉ rõ, cần: “đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển nền kinh tế số, xã hội số. Tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ,…” (1). Việc xác định giáo dục và đào tạo là lĩnh vực trọng điểm của chuyển đổi số quốc gia không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên, mà dựa trên nhận thức khoa học và thực tiễn về giáo dục giữ vai trò then chốt trong chiến lược phát triển con người - nhân tố trung tâm, quyết định sự thành công của mọi cuộc chuyển đổi. 

Thật vậy, trong bối cảnh hiện nay, thế giới đang bước vào kỷ nguyên số với sự phát triển vũ bão của công nghệ thông tin và kỹ thuật số. Chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống, trong đó có lĩnh vực giáo dục. Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, với mục tiêu nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Chính vì vậy, việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay là vô cùng cấp thiết, nhằm xây dựng một nền giáo dục nhân bản, hiện đại, phát huy cao nhất mọi năng lực, phẩm chất của con người, góp phần đào tạo thế hệ trẻ vừa hồng vừa chuyên, vừa có tâm, vừa có tầm, có đủ phẩm chất, năng lực để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bài viết này tập trung nghiên cứu và phân tích các khía cạnh sau: (1) Cơ sở lý luận về tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và chuyển đổi số trong giáo dục; (2) Thực trạng vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và chuyển đổi số trong dạy và học tại Trường THPT Chuyên Vị Thanh; (3) Đề xuất các giải pháp vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số để nâng cao chất lượng dạy và học tại Trường.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục: Nền tảng và kim chỉ nam

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là một hệ thống quan điểm toàn diện, khoa học và nhân văn, thể hiện sâu sắc vai trò và mục tiêu của giáo dục trong việc hình thành con người mới, đáp ứng yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Không có giáo dục, không có cán bộ thì cũng không nói gì đến kinh tế văn hóa" (2). Người coi giáo dục là phương tiện quan trọng nhất để nâng cao dân trí, củng cố lòng yêu nước và hoàn thiện nhân cách con người. Trong "Thư gửi học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước nhà", Người nhấn mạnh: "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cuờng quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em".

Giáo dục toàn diện (Đức - Trí - Thể - Mỹ): Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục toàn diện, không chỉ trang bị kiến thức (Trí) mà còn phải chú trọng rèn luyện đạo đức cách mạng (Đức), bồi dưỡng sức khỏe (Thể) và phát triển năng khiếu thẩm mỹ (Mỹ). Người coi trọng việc đào tạo con người vừa "hồng" (có đạo đức, lý tưởng) vừa "chuyên" (có năng lực chuyên môn). Mục tiêu cao nhất của giáo dục theo tư tưởng Hồ Chí Minh là đào tạo con người mới, "vừa hồng, vừa chuyên", có tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khỏe và thẩm mỹ. Đó là đào tạo những công dân tốt, cán bộ tốt cho đất nước, những người chủ tương lai của xã hội. Người dạy: "Dạy cũng như học, phải biết yêu nước, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học. Yêu đạo đức, trong sạch, có ý chí phấn đấu. Ai là người yêu nước chân chính thì phải thi đua với nhau mà làm cho nước mình càng ngày càng mạnh, ra sức phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân" (3).

Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn: Đây là một trong những nguyên tắc phương pháp luận quan trọng trong tư tưởng giáo dục của Người. Việc học phải gắn liền với hành động, lý thuyết phải được áp dụng vào thực tiễn để giải quyết các vấn đề cụ thể, từ đó nâng cao hiệu quả học tập và rèn luyện kỹ năng thực tế. Người đề cao phương pháp giáo dục "học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn", "dạy học phải hiểu rõ đối tượng", "dạy học phải thiết thực, cơ bản", "dạy học phải rõ ràng, dễ hiểu" (4).

Dân chủ trong giáo dục, phát huy tính chủ động của người học: Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng nền giáo dục "mở, dân chủ, khoa học", tạo điều kiện để người học phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Người khuyến khích học sinh tự học, tự nghiên cứu, dám suy nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Người thầy và Người học: Theo Hồ Chí Minh, người thầy có vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ truyền thụ kiến thức mà còn là người giáo dục đạo đức, lối sống, là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Người thầy phải "có đạo đức, chí công, vô tư; có tài, đức, xứng đáng với vai trò là người thầy giáo". Người thầy cũng có vai trò "người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa", có trách nhiệm truyền bá tri thức, lý tưởng, đạo đức. Người học phải có tinh thần tự giác, tích cực, chủ động, không ngừng học hỏi, rèn luyện. Người căn dặn: "Học để làm gì? Học để sửa chữa tư tưởng, học để tu dưỡng đạo đức cách mạng, học để tin tưởng, học để hành.

Học tập suốt đời: Hồ Chí Minh đã nhìn thấy trước tầm quan trọng của việc học tập suốt đời trong thế giới không ngừng vận động và thay đổi. Người căn dặn: "Thế giới ngày ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân". Người nhấn mạnh: "Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời... Thế giới ngày ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân" (5).

Chuyển đổi số trong giáo dục: Động lực đổi mới và cơ hội phát triển

Chuyển đổi số trong giáo dục là quá trình ứng dụng toàn diện các công nghệ kỹ thuật số nhằm thay đổi căn bản cách thức tổ chức, quản lý, thực hiện các hoạt động giáo dục và đào tạo, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy, học tập và quản trị hệ thống. Chuyển đổi số bao hàm cả sự đổi mới về tư duy, quy trình, mô hình tổ chức và văn hóa giáo dục. Trong môi trường giáo dục, chuyển đổi số thể hiện ở nhiều khía cạnh, như: giảng dạy trực tuyến (E-learning), lớp học ảo (Virtual Classroom), cá nhân hóa quá trình học tập, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hỗ trợ học tập và đánh giá, quản trị nhà trường thông qua hệ thống thông tin tích hợp, xây dựng kho học liệu mở và học tập suốt đời. Đây là quá trình toàn diện, lâu dài, không giới hạn việc áp dụng công nghệ, vì vậy, chuyển đổi số được coi là động lực quan trọng của quá trình đổi mới căn bản giáo dục. Chuyển đổi số trong giáo dục để thay đổi căn bản phương pháp dạy, học, quản lý và kiểm tra, đánh giá trong ngành giáo dục, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục,

Chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động dạy và học như là quản lý và kiểm tra, đánh giá mà còn là sự thay đổi về tư duy, phương pháp, quy trình, mô hình tổ chức và quản lý giáo dục dựa trên nền tảng công nghệ số. Bản chất của chuyển đổi số là tạo ra những giá trị mới, nâng cao hiệu quả hoạt động, mang lại lợi ích cho người học, người dạy và toàn xã hội đáp ứng yêu cầu của xã hội số.

Nội dung chuyển đổi số trong giáo dục

Số hóa tài liệu và học liệu: Chuyển đổi các tài liệu, sách giáo khoa, bài giảng, tài liệu tham khảo sang định dạng số để dễ dàng truy cập, chia sẻ và sử dụng.

Ứng dụng các nền tảng dạy và học trực tuyến: Sử dụng các nền tảng như Google Classroom, Microsoft Teams, Zoom, Moodle... để tổ chức các lớp học trực tuyến, giao bài tập, tổ chức thảo luận, kiểm tra, đánh giá.

Xây dựng các học liệu số tương tác: phát triển các bài giảng điện tử, video bài giảng, trò chơi giáo dục, bài tập trắc nghiệm trực tuyến, các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường để tăng tính hấp dẫn và hiệu quả của quá trình học tập.

Đổi mới phương pháp dạy và học: Áp dụng các phương phá  dạy học tích cực, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, cá nhân hóa quá trình học tập, tăng cường tương tác giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với nhau.

Đánh giá trực tuyến: Sử dụng các công cụ đánh giá trực tuyến để kiểm tra, đánh giá kiến thức, kỹ năng của học sinh một cách nhanh chóng, chính xác, khách quan.

Quản lý giáo dục thông minh: Xây dựng hệ thống quản lý thông tin học sinh, quản lý điểm số, quản lý hồ sơ giáo viên, quản lý cơ sở vật chất, quản lý tài chính... trên nền tảng số để nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành.

Cơ hội và thách thức. Về cơ hội, chuyển đổi số trong giáo dục giúp mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao cho mọi đối tượng, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Cá nhân hóa quá trình học tập, đáp ứng nhu cầu và sở thích của từng học sinh. Ngoài ra, chuyển đổi số trong giáo dục cũng góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học thông qua các phương pháp tương tác, trực quan, sinh động; phát triển các kỹ năng cần thiết cho thế kỷ XXI như kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin. Về công tác quản lí trong nhà trường, phát huy vai trò của kỹ thuật trong chuyển đổi số sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục, giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí.

Tuy nhiên, khi thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục điều chắc chắn rằng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức như sau: Khoảng cách số giữa các vùng miền, giữa các đối tượng học sinh, thiếu hụt về kỹ năng số của giáo viên và học sinh; hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu của chuyển đổi số; vấn đề an ninh mạng, bảo mật thông tin; và sự thay đổi về phương pháp dạy và học đòi hỏi sự thích ứng lớn từ cả giáo viên và học sinh.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục

Trường THPT Chuyên Vị Thanh luôn coi trọng việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục vào các hoạt động dạy và học. Nhà trường đã triển khai nhiều biện pháp để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, như tổ chức các buổi sinh hoạt lớp với chủ đề về Bác Hồ, các cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Bác, các hoạt động tình nguyện, giú  đỡ cộng đồng trong gian nan, khó khăn,...

Nhà trường cũng chú trọng đến việc giáo dục toàn diện cho học sinh, không chỉ truyền thụ kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng mềm, kỹ năng sống, kỹ năng tư duy sáng tạo. Hơn nữa, các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, hoạt động thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên để tạo cơ hội cho học sinh hát triển toàn diện.

Đội ngũ giáo viên nhà trường ngày càng tâm huyết, trách nhiệm. Thật vậy, nhiều giáo viên đã trở thành tấm gương sáng về đạo đức, lối sống và chuyên môn. Trên thực tế, có khá nhiều giáo viên là những giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp tỉnh; nhiều giáo viên tham gia các cuộc thi về chuyên môn và đạt các thành tích cao trong tỉnh và trong nước.

Việc giáo dục "dạy chữ" và "dạy người" ngày càng được nhà trường chú trọng; tuy nhiên, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục ở một số bộ phận giáo viên đôi khi còn mang tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu. Một số giáo viên chưa thực sự đổi mới phương pháp dạy học, vẫn còn nặng về truyền thụ kiến thức một chiều mà chưa thực sự phát huy hết vai trò bồi dưỡng nhân cách, phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. Ngoài ra, ý thức tự giác, chủ động học tập của một bộ phận học sinh còn hạn chế. Tinh thần tự học, học tập suốt đời chưa thực sự thấm sâu vào học sinh, còn nhiều em còn thụ động trong học tập.

Chuyển đổi số trong dạy và học ở trường: Thực trạng, giải pháp

Trong những năm gần đây, Trường THPT Chuyên Vị Thanh đã có những bước tiến đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy và học. Nhà trường đã trang bị một số phòng máy tính, máy chiếu, bảng tương tác thông minh, kết nối internet cho các phòng học. Nhiều giáo viên đã sử dụng các phần mềm trình chiếu,  phần mềm dạy học để thiết kế bài giảng điện tử, tìm kiếm tài liệu trên mạng, giao bài tập trực tuyến. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số tại trường còn gặp khó khăn. Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, số lượng máy tính còn thiếu so với nhu cầu thực tế. Trình độ công nghệ thông tin của một bộ phận giáo viên còn hạn chế. Học liệu số còn thiếu và chưa hấp dẫn. Khả năng tiếp cận công nghệ của học sinh không đồng đều, đặc biệt là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn…

Giải pháp vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số để nâng cao chất lượng dạy và học tại Trường THPT Chuyên Vị Thanh, trước tiên là tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đặc biệt là các quan điểm của Người về giáo dục. Tuyên truyền sâu rộng về ý nghĩa, tầm quan trọng và lợi ích của chuyển đổi số trong giáo dục đến toàn thể cán bộ, giáo viên, học sinh và phụ huynh.

Tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo, sinh hoạt chuyên đề về việc kết hợp hài hòa tư tưởng Hồ Chí Minh với công nghệ số trong hoạt động dạy và học, nhằm tạo sự đồng thuận, thống nhất cao về nhận thức và hành động. Mời các chuyên gia về giáo dục, công nghệ thông tin, các nhà quản lý giáo dục thành công trong chuyển đổi số đến chia sẻ kinh nghiệm.

Lồng ghép các câu chuyện, bài học về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào các môn học một cách sinh động, hấp dẫn thông qua các hình thức đa dạng như bài giảng tương tác, video clip, phim tài liệu ngắn. Ví dụ, trong môn Lịch sử, giáo viên có thể sử dụng các video clip tái hiện lại các sự kiện lịch sử gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ, hoặc tổ chức các buổi thảo luận trực tuyến về ý nghĩa của các sự kiện đó. Hoặc khuyến khích học sinh tìm hiểu, nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua các nền tảng số, diễn đàn trực tuyến.

Tư tưởng "học đi đôi với hành" của Hồ Chí Minh đặc biệt phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số, khi kiến thức và kỹ năng thực tế ngày càng trở nên quan trọng. Phát huy tư tưởng "học đi đôi với hành", "học để làm người" kết hợp công nghệ: Xây dựng các bài giảng tích hợp, kết hợp giữa lý thuyết trên lớp (có thể học trước qua bài giảng số, video) với thực hành, trải nghiệm thực tế. Ví dụ, trong môn Sinh học, học sinh có thể sử dụng các phần mềm mô phỏng để thực hành thí nghiệm lai tạo giống cây trồng, hoặc thiết kế mô hình hệ sinh thái ảo. Trong môn Địa lý, học sinh có thể sử dụng các bản đồ số tương tác để tìm hiểu về các vùng đất, các nền văn hóa khác nhau trên thế giới.

Ứng dụng công nghệ số để cá nhân hóa học tập: Sử dụng các nền tảng học tập trực tuyến (E-learning), hệ thống quản lý học tập (LMS) để tạo lộ trình học tập cá nhân hóa cho từng học sinh, dựa trên năng lực, sở thích và nhu cầu của các em.

Sử dụng các công cụ trực tuyến như diễn đàn, bảng trắng tương tác, phòng họp ảo để tạo môi trường học tập tương tác, khuyến khích học sinh trao đổi, thảo luận, làm việc nhóm, phát huy tinh thần đoàn kết, học hỏi lẫn nhau.

Khuyến khích học sinh chủ động tìm kiếm, khai thác thông tin từ các nguồn học liệu số uy tín, tham gia các khóa học trực tuyến mở (MOOCs), rèn luyện kỹ năng tự học, tự nghiên cứu.

Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu về sử dụng công nghệ số trong dạy học, về các phương pháp giảng dạy tích hợp, ứng dụng công nghệ mới như lớp học đảo ngược, học qua dự án. Mời các chuyên gia về công nghệ thông tin, các giáo viên có kinh nghiệm trong ứng dụng công nghệ đến chia sẻ, hướng dẫn.

Khuyến khích giáo viên không ngừng học tập, trau dồi chuyên môn, đạo đức theo tấm gương của Bác Hồ. Mỗi thầy cô cần là một tấm gương về tinh thần tự học, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, truyền cảm hứng và khơi dậy khát vọng học tập cho học sinh.

Tạo điều kiện để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau, phát huy tinh thần hợp tác trong việc ứng dụng công nghệ và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy học. Thành lập các tổ, nhóm chuyên môn để cùng nhau nghiên cứu, thiết kế các bài giảng điện tử, các hoạt động học tập trực tuyến.

Nâng cấp hệ thống mạng internet, trang bị đầy đủ các thiết bị công nghệ cần thiết cho phòng học, thư viện số, đảm bảo môi trường học tập số thuận lợi cho cả giáo viên và học sinh. Ưu tiên đầu tư cho các phòng máy tính, phòng thí nghiệm ảo, phòng học đa năng.

Phát triển kho học liệu số: Xây dựng và quản lý hệ thống học liệu số phong phú, đa dạng, có chất lượng, phù hợp với chương trình học và các hoạt động giáo dục. Khuyến khích giáo viên, học sinh cùng tham gia xây dựng và chia sẻ học liệu số. Mua bản quyền các phần mềm dạy học, các tài liệu tham khảo trực tuyến có giá trị.

Tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ, các tổ chức giáo dục để huy động nguồn lực tài chính, chuyên môn, công nghệ hỗ trợ cho công tác chuyển đổi số và nâng cao chất lượng dạy học. Vận động phụ huynh, cựu học sinh, các nhà hảo tâm đóng góp kinh phí, thiết bị cho nhà trường.

Cung cấp máy tính, thiết bị kết nối internet miễn phí hoặc với chi phí thấp cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Tổ chức các lớp học phụ đạo trực tuyến cho học sinh yếu kém.

Sử dụng các phần mềm hỗ trợ học tập, các thiết bị trợ giúp đặc biệt để giúp học sinh khuyết tật có thể tiếp cận được với chương trình học.

Đảm bảo tính công bằng trong đánh giá: Sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng, phù hợp với từng đối tượng học sinh, tránh tình trạng chỉ đánh giá dựa trên khả năng sử dụng công nghệ.

Xây dựng môi trường học tập thân thiện, dân chủ, kỷ luật

Tư tưởng Hồ Chí Minh luôn đề cao việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh, nơi học sinh được tôn trọng, được phát huy khả năng của mình. Trong môi trường số, việc xây dựng văn hóa học đường tích cực càng trở nên quan trọng để đảm bảo sự phát triển toàn diện của học sinh.

Xây dựng các "quy tắc ứng xử trực tuyến" cho lớp học, cho trường: Các quy tắc này cần được xây dựng dựa trên sự tham gia của tất cả học sinh và giáo viên, đảm bảo sự tôn trọng, công bằng và trách nhiệm trong giao tiếp trực tuyến.

Tổ chức các buổi họp lớp trực tuyến để lắng nghe ý kiến của học sinh: Tạo cơ hội cho học sinh bày tỏ ý kiến, đóng góp ý kiến về các vấn đề của lớp, của trường.

Sử dụng các công cụ phản hồi ẩn danh để thu thập ý kiến của học sinh: Điều này giúp học sinh cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ những suy nghĩ, lo lắng của mình.

Xây dựng hệ thống hỗ trợ tâm lý trực tuyến: Cung cấp cho học sinh các kênh liên lạc với các chuyên gia tâm lý để được tư vấn, hỗ trợ khi gặp khó khăn.

Tư tưởng Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò chủ động, tích cực của người học. Chuyển đổi số tạo ra những công cụ và phương pháp mới để phát huy tối đa khả năng sáng tạo của học sinh.

Sử dụng các công cụ thiết kế đồ họa, làm clip để học sinh thể hiện kiến thức: Thay vì chỉ viết bài luận, học sinh có thể sử dụng các phần mềm thiết kế để tạo ra các poster, infographic, video clip để trình bày về một chủ đề nào đó. Điều này giúp các em phát huy khả năng sáng tạo, tư duy hình ảnh và kỹ năng công nghệ.

Xây dựng các "câu lạc bộ STEM" trực tuyến: Tạo không gian cho học sinh có cùng sở thích về STEM giao lưu, học hỏi, chia sẻ kiến thức và tham gia các dự án nghiên cứu khoa học.

Sử dụng các nền tảng dạy học trực tuyến cho phéphọc sinh tự tạo nội dung: một số nền tảng cho phép học sinh tự tạo bài giảng, bài kiểm tra, bài tập và chia sẻ với các bạn trong lớp. Điều này giúp các em trở thành những người học chủ động, sáng tạo và có trách nhiệm

Các kiến nghị về chuyển đổi số trong giáo dục

Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về chuyển đổi số trong giáo dục. Cung cấp các chương trình đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng số cho giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục. Hỗ trợ các trường học xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, phát triển học liệu số.

Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo, chỉ đạo, hướng dẫn các trường học triển khai chuyển đổi số một cách đồng bộ, hiệu quả. Tổ chức các hội thảo, hội nghị về chuyển đổi số trong giáo dục để chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng các mô hình thành công. Đồng thời cấp kinh phí cho các trường học để thực hiện các hoạt động chuyển đổi số.

Đối với nhà trường, cần xây dựng kế hoạch chuyển đổi số chi tiết, cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. Tăng cường sự phối hợp giữa các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường để thực hiện các hoạt động chuyển đổi số. Thường xuyên đánh giá, rút kinh nghiệm để điều chỉnh kế hoạch chuyển đổi số cho phù hợp.

***

Việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay là một nhiệm vụ chiến lược, có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của sự nghiệp giáo dục của đất nước.

Trường THPT Chuyên Vị Thanh, với truyền thống dạy và học tốt đẹp, với đội ngũ giáo viên tâm huyết, sáng tạo, với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo, chắc chắn sẽ thực hiện thành công nhiệm vụ này, góp phần đào tạo nên những thế hệ học sinh "vừa hồng, vừa chuyên", có đủ phẩm chất, năng lực để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ngày càng giàu mạnh, văn minh.

Thêm nữa, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số không chỉ giúp chúng ta giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống quý báu mà còn là con đường để nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu của thời đại mới.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, đào tạo và phát triển con người có sức sống lâu dài và tính định hướng rõ nét cho thời đại mới. Người từng nói: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Để đạt được mục tiêu đó, nhà trường cần tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, đẩy mạnh chuyển đổi số một cách toàn diện, đồng bộ, sáng tạo, đồng thời tăng cường sự  hối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, tạo môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, dân chủ, kỷ luật, để mỗi học sinh được phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mỹ, trở thành những công dân có ích cho đất nước.

Bằng cách kết hợp hài hòa giữa những lời dạy sâu sắc của Bác về giáo dục với những ứng dụng công nghệ hiện đại trong kỷ nguyên chuyển đổi số ngày nay - khi tri thức trở thành tài sản chiến lược và năng lực sáng tạo là chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh quốc gia, Trường THPT Chuyên Vị Thanh đã, đang và sẽ tiếp tục xây dựng một môi trường học tập năng động, sáng tạo, nơi mỗi học sinh được phát huy tối đa năng lực, phẩm chất, trở thành những công dân toàn diện, có ích cho xã hội, gó phần xây dựng đất nước phồn thịnh để có thể sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy năm xưa.

NGUYỄN THỊ THẢO PHƯƠNG

Trường THPT Chuyên Vị Thanh

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

(1) Thủ tướng Chính phủ: Quyết định số 1705/QĐ-TTg ngày 31-12-2024 phê duyệt Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

(2), (3), (4), (5) Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, Tập 5, 6, 10, 11, 12, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.

Chuyển đổi số là gì? Lợi ích và chiến lược thực thi A – http://amis.misa.vn, ngày 01/3/2021.

Phát triển kinh tế số - chuyển đổi mang tính chiến lược. http://www.most.gov.vn, ngày 23/01/2021.