Bối cảnh chuyển đổi số, việc khai thác dữ liệu và thông tin chính trị trên không gian mạng giúp cho giảng viên trường chính trị tiếp cận tri thức mới, nâng cao chất lượng giảng dạy. Đây cũng là trách nhiệm quan trọng trong định hướng tư tưởng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Tuy nhiên, hoạt động này yêu cầu nghiêm ngặt về đạo đức nghề nghiệp, đòi hỏi giảng viên phải thận trọng, chính xác, khách quan và tuân thủ chuẩn mực xã hội.
Thời gian qua, hệ thống trường chính trị nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và lãnh đạo địa phương về chất lượng giảng viên. Đến nay, toàn hệ thống có 3 phó giáo sư, 163 tiến sĩ, 1.867 thạc sĩ, 1.702 giảng viên có trình độ lý luận chính trị cao cấp, 709 trung cấp, 29 giảng viên cao cấp và 985 giảng viên chính [1]. Đây là nguồn lực trí tuệ quý báu, giữ vai trò nòng cốt trong giảng dạy, nghiên cứu và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đặc biệt, trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực giáo dục lý luận chính trị, cùng với Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới thì đội ngũ giảng viên các trường chính trị cần chủ động khai thác, tận dụng lợi thế tích cực từ không gian mạng để đổi mới phương pháp giảng dạy, làm cho bài giảng trở nên phong phú, sinh động và thuyết phục hơn.
Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một thực tế là mặc dù, không gian mạng chứa đựng khối lượng thông tin chính trị khổng lồ, đa dạng, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro liên quan đến an ninh mạng, bản quyền và trách nhiệm pháp lý. Nếu thiếu cẩn trọng trong khai thác và chia sẻ, giảng viên có thể vô tình tiếp tay cho các luận điệu xuyên tạc, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc gây ảnh hưởng đến uy tín chính trị của bản thân cũng như nhà trường. Bên cạnh đó, môi trường pháp lý và cơ chế quản lý hiện nay chưa thật sự đồng bộ, chưa có quy định chuyên biệt cho hoạt động nghiên cứu, giảng dạy chính trị trên nền tảng số. Công tác bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng an ninh mạng và đạo đức nghề nghiệp của giảng viên trường chính trị cũng chưa theo kịp yêu cầu mới.
Từ thực tiễn nêu trên, yêu cầu về đạo đức của giảng viên trường chính trị trong khai thác dữ liệu và thông tin chính trị như sau:
Thứ nhất, giảng viên cần đảm bảo tính chính xác, khách quan và khoa học trong khai thác, sử dụng thông tin. Mọi dữ liệu được đưa vào bài giảng phải được kiểm chứng, có nguồn gốc tin cậy. Đây là cách để giảng viên thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội, góp phần củng cố niềm tin, nâng cao nhận thức chính trị và tạo sự đồng thuận trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, từ đó lan tỏa ra toàn xã hội. Song, giảng viên cần rèn luyện kỹ năng thẩm định thông tin, ý thức chính trị và giữ gìn uy tín nghề nghiệp, đồng thời phát huy vai trò nêu gương trong sử dụng mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến.
Thứ hai, giảng viên cần tuân thủ triệt để trách nhiệm chính trị, trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm học thuật. Với vai trò là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, giảng viên cần khai thác thông tin theo hướng góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên vào sự lãnh đạo của Đảng; đồng thời, tích cực, chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Quá trình khai thác thông tin phải tuân thủ nghiêm Luật An ninh mạng, Luật Báo chí, Luật Tiếp cận thông tin, các quy định về quyền sở hữu trí tuệ và những văn bản pháp luật có liên quan. Trong soạn giảng, việc trích dẫn nguồn cần minh bạch, đầy đủ và sử dụng nguồn tài liệu chính thống.
Thứ ba, ngoài nhiệm vụ truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cùng đường lối, chủ trương của Đảng, giảng viên cần thể hiện tốt trách nhiệm xây dựng và lan tỏa một môi trường học thuật số lành mạnh. Trách nhiệm ấy được thể hiện trước hết ở việc ưu tiên khai thác nguồn thông tin chính thống từ các cơ quan Đảng, Nhà nước; đồng thời chủ động tham gia phát triển cơ sở dữ liệu số về chính trị, tư tưởng, từng bước hình thành hệ sinh thái học thuật số tin cậy, phục vụ hiệu quả cho nghiên cứu, giảng dạy và định hướng dư luận xã hội.
Đặc biệt, việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp đang đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên ở địa phương. Chính vì lẽ đó, giảng viên trường chính trị không chỉ vững vàng về lý luận, bản lĩnh chính trị mà còn phải có năng lực số, am hiểu phương pháp đào tạo trực tuyến, ứng dụng công nghệ vào giảng dạy. Năng lực số của giảng viên sẽ góp phần đảm bảo chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu quản trị mới, góp phần xây dựng chính quyền số, xã hội số.
Thứ tư, giảng viên cần không ngừng nâng cao năng lực sử dụng công nghệ số và kỹ năng truyền thông chính trị. Việc thành thạo các công cụ phân tích dữ liệu, nhận diện tin giả, tin xấu độc, kết hợp với kỹ năng truyền đạt thông tin trên nền tảng số sẽ giúp giảng viên nâng cao hiệu quả giảng dạy, đồng thời chủ động và tự tin trong định hướng dư luận. Đây là yêu cầu tất yếu trong kỷ nguyên số.
Đồng thời, chuyển đổi số trong phương pháp đào tạo phải được coi là yêu cầu xuyên suốt: ứng dụng hệ thống quản lý học tập (LMS), xây dựng học liệu mở, tổ chức lớp học ảo, phát triển các bài giảng số, video bài giảng và ngân hàng câu hỏi trực tuyến. Những công cụ này không chỉ nâng cao tính tương tác, cá thể hóa việc học, mà còn tạo điều kiện cho học viên tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi.
Thứ năm, giảng viên trường chính trị cần nhận thức rằng mỗi phát ngôn, hành vi, chia sẻ thông tin trên không gian mạng đều phải đảm bảo tính nêu gương. Vì vậy, giảng viên cần giữ sự chuẩn mực trong ứng xử trực tuyến, tránh tham gia hoặc bình luận vào các diễn đàn thiếu lành mạnh, dễ bị lợi dụng cho mục đích xuyên tạc. Đây không chỉ là yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp mà còn là trách nhiệm chính trị đối với công tác giáo dục, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên trong thời kỳ chuyển đổi số.
Kết luận
Khai thác dữ liệu và thông tin chính trị trên không gian mạng không chỉ mở ra nhiều cơ hội mới mà còn đặt ra những chuẩn mực nghiêm ngặt về đạo đức và trách nhiệm đối với giảng viên trường chính trị. Muốn biến lợi thế thành sức mạnh, mỗi giảng viên cần thực sự trở thành hình mẫu về bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng số và trách nhiệm xã hội. Chỉ khi đó, tri thức trên không gian mạng mới được chuyển hóa thành niềm tin, thành sự đồng thuận và thành động lực lan tỏa những giá trị tích cực, góp phần vững chắc vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và biến mỗi cú nhấp chuột, mỗi bài giảng trên không gian mạng đều là một “hạt giống niềm tin” – gieo đúng, gieo trúng sẽ tạo nên mùa gặt trí tuệ và đồng thuận xã hội.
ThS Nguyễn Thị Nụ - ThS Nguyễn Thị Kim Nhung
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] TS Nguyễn Thị Thanh Nhàn (2024), Đổi mới đồng bộ, toàn diện công tác trường chính trị, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới; bài đăng tên Tạp chí Lý luận chính trị số 559 (9-2024).
[2] Bộ Chính trị (2024), Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
[3] Bộ Chính trị (2025), Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
