04/05/2021 - 00:17

Triển vọng kết hợp sản xuất nông nghiệp và điện mặt trời 

Nông dân sẽ thu được “lợi nhuận kép” khi vừa có điện bán, vừa có thu nhập từ sản xuất rau màu - đó là hiệu quả mang lại từ việc lắp đặt các tấm pin năng lượng mặt trời trên phần đất canh tác với độ giãn cách phù hợp. Mô hình mở ra triển vọng giảm nghèo bền vững trong vùng có đông đồng bào Khmer ở Bảy Núi.

Hài hòa lợi ích

Xuất phát từ nghiên cứu về mô hình kết hợp sản xuất nông nghiệp và điện mặt trời năm 2018, Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) tiếp tục nghiên cứu trên thực địa để thí điểm mô hình tại tỉnh An Giang. Với sự hỗ trợ của các ngành chức năng tỉnh An Giang, mô hình được GreenID và Công ty TNHH Ý thức Khí hậu (Climate Sense) chính thức triển khai từ tháng 5-2020 với thiết kế theo tiêu chuẩn của điện mặt trời áp mái được lắp trên công trình xây dựng, nhà màng trồng cây và hướng dẫn của Tập đoàn Ðiện lực Việt Nam, với công suất 45kwp, lắp đặt trên diện tích 400m2 tại gia đình ông Chau Hon (ấp An Hòa, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn). Ðể đảm bảo hiệu quả của cây trồng bên dưới, các tấm quang năng được thiết kế với độ giãn cách phù hợp, đảm bảo khả năng sinh trưởng của giống cây trồng.

Dưa leo do ông Chau Hon trồng trong nhà lưới dưới các tấm pin phát triển rất tốt.

Dưa leo do ông Chau Hon trồng trong nhà lưới dưới các tấm pin phát triển rất tốt.

Mô hình được hoàn thiện và đấu nối với lưới điện vào tháng 12-2020. Ðây được xem là mô hình đầu tiên có sự hợp tác 3 bên (người dân, doanh nghiệp và tổ chức phi lợi nhuận). Cơ chế chia sẻ lợi nhuận được thảo luận, thống nhất và hài hòa giữa các bên tham gia. Các hoạt động sản xuất nông nghiệp, canh tác bên dưới hệ thống được tính toán và thử nghiệm ngay sau khi hệ thống được hoàn thành với một số loại cây trồng ngắn ngày để đánh giá mức độ sinh trưởng và tính hiệu quả kinh tế của mô hình.

Theo GreenID, lợi nhuận từ mô hình sẽ được chia cho các bên theo tỷ lệ góp vốn đầu tư. Thời hạn rút vốn đầu tư của Climate Sense là trong 10 năm do nguồn vốn của Climate Sense mang ý nghĩa hỗ trợ đầu tư ban đầu. Sau 10 năm, toàn bộ hệ thống sẽ được bàn giao lại cho GreenID và hộ dân quản lý sử dụng. Sau 20 năm, GreenID sẽ bàn giao lại cho hộ dân toàn quyền sở hữu.

Nông dân phấn khởi

Ðầu năm 2021, mô hình đã vận hành và phần sản xuất điện được theo dõi từ xa trên ứng dụng điện thoại. Theo ghi nhận ngày nắng nhất, mô hình sản xuất được khoảng 246kwh điện và ngày thấp nhất là 43kwh. Trung bình mỗi ngày, hệ thống sản xuất được 103kwh điện. Hằng tháng, điện lực sẽ ghi nhận các chỉ số và chi trả trên lượng điện bán ra; tiền chi trả được chuyển vào tài khoản của người đầu tư. Từ tháng 1 đến tháng 3-2021, dự án đã bán được hơn 4.471kwh điện, tương đương hơn 22 triệu đồng. Trong mô hình hợp tác liên doanh này, tất cả các bên tham gia đầu tư đều được hưởng lợi từ dự án. Tất cả lợi nhuận thu được từ việc bán điện sẽ được chia cho các bên tham gia đầu tư theo cơ cấu phân chia lợi nhuận đã được các bên thống nhất trong hợp đồng.

Ðặc biệt, từ tháng 1 đến tháng 4-2021, nhóm nghiên cứu phối hợp với nhóm dự án và gia đình ông Chau Hon trồng thử nghiệm rau muống và dưa leo để tính toán mức độ phù hợp của cây dưới các tấm quang năng và so sánh với việc trồng cây bên ngoài. Thực tế cho thấy, cây trồng trong bóng râm dưới các tấm quang năng sinh trưởng tốt do giữ được độ ẩm, tránh được ánh nắng trực tiếp do thời tiết quá nắng và kỹ thuật canh tác cải tiến. Ông Chau Hon phấn khởi cho biết: “Tháng 2-2021 tôi trồng thử nghiệm dưa leo. Cây trồng trong nhà lưới dưới các tấm pin phát triển tốt hơn ruộng đối chứng bên ngoài, tỷ lệ đậu trái khá cao. Hiện tại, gia đình tôi thu hoạch mỗi ngày hơn 30kg dưa leo, trái dài, mẫu mã đẹp, được người tiêu dùng đánh giá cao”.

Theo ông Trương Kiến Thọ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, việc kết hợp sản xuất nông nghiệp và điện mặt trời là mô hình mới, cho thấy được hiệu quả bước đầu. “Khi nhìn hình ảnh những tấm pin che trên diện tích đất nông nghiệp nhiều người nghĩ không canh tác được. Tuy nhiên khi lựa chọn cây trồng phù hợp, năng suất, chất lượng đạt cao hơn. Cùng trên vùng đất khô cằn, nông dân vừa giữ được thu nhập từ trồng trọt, vừa thu thêm tiền điện hằng tháng. Ðây là mô hình có thể giúp nhiều nông dân thoát nghèo bền vững, vươn lên khá giả” - ông Thọ đánh giá.

Mô hình lắp đặt pin năng lượng mặt trời kết hợp sản xuất nông nghiệp bên dưới giúp tạo ra nguồn thu bổ sung từ bán điện mặt trời, tận dụng tối đa diện tích đất canh tác để tăng thu nhập, giảm xung đột trong sử dụng tài nguyên đất.

Ông Trương Kiến Thọ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang, cho biết: Thời gian qua, Sở đã phối hợp với GreenID triển khai dự án “Tăng cường tiếp cận năng lượng cho người nghèo ở các tỉnh ĐBSCL của Việt Nam thông qua ứng dụng các giải pháp năng lượng xanh và bền vững”. Theo đó, đã hỗ trợ lắp đặt trên 1.100 hệ thống pin năng lượng mặt trời độc lập cho các hộ nghèo, cận nghèo, hộ khó khăn ở vùng chưa có điện lưới tại 2 huyện Tri Tôn và Tịnh Biên.

Hệ thống pin được lắp đặt theo hình thức dự án hỗ trợ và đối ứng của hộ dân, giúp các hộ có điện phục vụ sinh hoạt cơ bản. Hiện dự án đang được mở rộng với tên gọi mới “Giải pháp xanh hỗ trợ tiếp cận năng lượng cho cộng đồng nghèo khu vực ĐBSCL tại tỉnh An Giang”. Dự án bước đầu mang lại hiệu quả khi vừa khai thác điện mặt trời, vừa tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp phía dưới hệ thống pin (được bố trí giãn cách phù hợp).

Bài, ảnh: BÌNH NGUYÊN

Chia sẻ bài viết