Giáo sư Sir Richard Henry Friend chia sẻ về quá trình ông nhận lời mời và tham gia Hội đồng Giải thưởng VinFuture do vợ chồng tỷ phú Phạm Nhật Vượng sáng lập.

Giáo sư Sir Richard Henry Friend hiện đang là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Ông được coi là một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới hiện nay với hơn 20 bằng sáng chế, 164.623 trích dẫn khoa học trong các công bố khoa học uy tín trên thế giới, đồng thời là tác giả và đồng tác giả của hơn 1.000 ấn phẩm khoa học.

Chiều 17/1, vị giáo sư nổi tiếng với các nghiên cứu về công nghệ OLED đã đặt chân đến Việt Nam. Ông đã có những chia sẻ đầu tiên với báo chí, trước khi bước vào chuỗi sự kiện Tuần lễ khoa học và trao giải VinFuture lần thứ nhất (18-21/1/2022).

Sir Richard Henry Friend là giáo sư vật lý tại Đại học Cambridge (Anh) và Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

- Thưa giáo sư, điều gì khiến ông quyết định nhận lời làm Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, một giải thưởng có thể coi là "bắt đầu từ số 0"? Ai là người đầu tiên gọi cho ông và gửi đến lời mời này?

Sứ mệnh của khoa học - công nghệ là làm sao có thể kết nối để mang lại những lợi ích cho xã hội. Điều này có vẻ như là điều tất nhiên. Tuy nhiên, trong khoảng 100 năm trở lại đây, điều này nhiều khi dường như bị lãng quên. Trong khi đó, khoa học đôi khi chỉ là khoa học thuần túy và vẫn chưa để ý tới khía cạnh mang lại lợi ích cho xã hội.

Ý tưởng của VinFuture là kết nối, hỗ trợ những phát kiến khoa học công nghệ để mang lại lợi ích cho xã hội. Tôi thấy đây là ý tưởng rất đáng hoan nghênh và hết sức tuyệt vời, tôi rất ủng hộ. Tôi rất hân hạnh được tham gia từ đầu với quá trình phát triển của giải thưởng VinFuture.

Người đầu tiên gọi cho tôi đầu tiên để mời tôi tham gia chính VinFuture là một trong những người sẽ có mặt ở đây. Đó là Giáo sư Nguyễn Thục Quyên, Khoa Hóa & Hóa sinh tại Đại học California, Santa Barbara. 

Giáo sư Quyên và tôi cũng là bạn quen biết lâu năm.

Giáo sư Nguyễn Thục Quyên là đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture.

Đổi mới, sáng tạo, mang lại lợi ích cho xã hội

- Hơn 1 năm làm việc với VinGroup để kiến tạo nên giải thưởng này, giáo sư đánh giá thế nào về sự cống hiến của họ cho khoa học thế giới?

Để có được những thông tin giải thưởng như các bạn thấy hiện nay thì đó là cả quá trình mà những người tổ chức đã phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng. Bởi vì chúng ta sẽ phải tìm kiếm ở trên phạm vi toàn thế giới để có được những hồ sơ ứng tuyển, những ứng viên phù hợp nhất. Đó quả thực là khối lượng công việc khổng lồ, và để làm được thì cần phải có đội ngũ nhân sự chất lượng tham gia tổ chức giải thưởng này.

Tôi đánh giá rất cao đội ngũ này bởi vì họ làm việc rất chuyên nghiệp, để đến nag VinFuture có được số lượng rất lớn hồ sơ của những công trình tham gia, với xuất phát điểm từ con số 0. Với những gì chúng ta có được đến bây giờ thì đó quả thực là công việc hết sức ấn tượng.

Giải thưởng VinFuture là một giải thưởng khoa học toàn cầu, do đó Hội đồng Giải thưởng mang tính đại diện ở cấp độ toàn cầu nên chúng tôi không ưu tiên bất cứ một quốc gia nào hay một nhà khoa học tới từ một quốc gia nào cả. Tiêu chí của chúng tôi là đổi mới, sáng tạo và cân đối nó với những lợi ích mang lại cho xã hội, từ đó quyết định xem giải thưởng sẽ thuộc về nhà khoa học nào.

Chúng tôi rất mong giải thưởng VinFuture sẽ trở thành giải thưởng toàn cầu về lâu dài.

- Với Giải thưởng Chính trị giá 3 triệu USD, tiêu chí nào là quan trọng nhất? Giáo sư đánh giá tác động của giải thưởng VinFuture đến cộng đồng khoa học như thế nào?

Tính đến thời điểm này, VinFuture nhận nhiều hồ sơ ứng cử, gần 600 hồ sơ, phán ánh công sức, sự đầu tư của các nhà khoa học.

Với Giải thưởng Chính, có 2 tiêu chí cốt lõi: Thứ nhất là có tính đổi mới sáng tạo thực sự rõ nét. Thứ hai là mang lại lợi ích xã hội to lớn. Đây cũng là giá trị cốt lõi mang lại nét đặc trưng tạo ra nét đặc biệt của giải thưởng này với các giải thưởng khác trên thế giới.

Giải thưởng VinFuture gửi đi thông điệp mạnh mẽ với thế giới. Đó là Việt Nam thế hệ tới đây là những thế hệ thịnh vượng, tràn đầy niềm tin và tự tin, khẳng định vai trò là động lực cho phát triển của đổi mới sáng tạo ở Việt Nam. 

Đổi mới sáng tạo không chỉ đến từ các quốc gia có nền tảng khoa học lâu đời mà với sự toàn cầu hóa hiện nay. Chỉ cần đất nước có khát vọng và nền giáo dục tốt hoàn toàn có thể có các công trình tác động đến xã hội.

Minh Hằng (Nguồn: Báo điện tử Sức khỏe & Đời sống)