Khi thiết kế luật pháp, chúng ta phải trả lời rõ ràng là bảo vệ ai và ưu tiên bảo vệ ai - Ðại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) nêu quan điểm tại hội trường sáng 27-5 khi Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Góp ý vào dự án Luật, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết, có ý kiến cho rằng, nhiều trường hợp pháp luật quy định hình phạt tử hình nhưng trên thực tế lại không được áp dụng, từ đó cho rằng án tử hình không còn cần thiết.

“Cách lập luận đó chưa hoàn toàn chính xác”, đại biểu đoàn Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh và nêu vấn đề, vì sao không nghĩ rằng chính sự tồn tại của án tử hình đã tạo ra tác dụng răn đe mạnh mẽ, khiến các đối tượng phạm tội hành động dưới mức dẫn đến tử hình và do đó tòa không tuyên án tử hình.

“Tại sao chúng ta không nghĩ theo chiều đó?”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nêu câu hỏi và khẳng định, việc giữ lại hình phạt tử hình, trong nhiều trường hợp, chính là để đảm bảo hiệu lực răn đe, từ đó góp phần phòng ngừa tội phạm. Ðây là một điều cần cân nhắc kỹ.

Khi xây dựng luật hình sự, cần có sự cân bằng giữa việc bảo vệ quyền lợi của phạm nhân và nạn nhân. Trong một số trường hợp, nạn nhân chỉ là một hoặc vài cá nhân. Nhưng cũng có những trường hợp nạn nhân là hàng vạn, hàng triệu người, trong đó có trẻ em, người già, người bệnh và nhiều nhóm yếu thế khác. Rất nhiều người trong xã hội, đặc biệt là người yếu thế, không có điều kiện để tự bảo vệ mình.

“Họ đặt niềm tin vào pháp luật và vào Nhà nước. Do đó, khi thiết kế luật pháp, nhất là luật hình sự, chúng ta phải trả lời rõ ràng câu hỏi: Chúng ta bảo vệ ai và ưu tiên bảo vệ ai? Ðây là cách tiếp cận mà tôi cho là hợp lý và nên được xem xét”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa bày tỏ quan điểm.

Góp ý kiến cụ thể với điểm b Khoản 4, Ðiều 123 quy định: “Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tù chung thân không xem xét giảm án khi làm chết 2 người trở lên”, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Ðắk Lắk) cho rằng, quy định cho tội phạm này chưa tương xứng với tính chất, hành vi phạm tội và chưa thể hiện sự răn đe đối với loại tội phạm này trong thực tế. Thời gian qua đã liên tiếp có những vụ việc, các đối tượng tham gia vào phạm tội với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh bị phanh phui, bắt giữ.

Theo đại biểu đoàn Ðắk Lắk, hành vi tội phạm này gây thiệt hại nặng nề về vật chất, tài sản, đặc biệt là xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng của con người. Qua những vụ việc đó để thấy rằng, hậu quả của tội sản xuất, buôn bán hàng giả, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh. Chúng ta không thể khoan nhượng với tội danh này, với loại phạm tội này và cần phải có quy định mang tính chất răn đe.

Ðại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt nêu quan điểm, quy định như dự thảo Luật là chưa tương xứng với tính chất hành vi phạm tội. Do đó, cơ quan soạn thảo chỉnh lý lại các khoản cho phù hợp những nội dung trong quy định tại điều này trong Bộ Luật Hình sự. “Nếu khoan nhượng với tội danh này thì có lẽ chúng ta vô hình chung sẽ tiếp tay cho việc giết người hàng loạt trong tương lai và sẽ gây ảnh hưởng sâu rộng tới cộng đồng”, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt bày tỏ.

Tại nghị trường, đại biểu Phạm Văn Hòa đề cập đến việc “chưa từng có trường hợp nào bị tử hình về tội tham ô, tham nhũng”. Tuy nhiên gần đây, trong một số vụ án như vụ Ngân hàng SCB, Viện Kiểm sát đề nghị tử hình. Ðáng nói, khi có đề nghị tử hình, gia đình các bị cáo đã tự nguyện nộp lại tài sản để khắc phục hậu quả, mong được giảm án.

Giải trình ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, tại phiên thảo luận tổ ngày 20-5 đã ghi nhận 109 ý kiến phát biểu. Trong phiên thảo luận tại hội trường sáng 27-5, đã có 21 lượt phát biểu của 20 đại biểu Quốc hội liên quan đến dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Ða số các đại biểu cơ bản đồng tình với nội dung do Chính phủ trình, đồng thời tập trung góp ý kiến sâu vào những vấn đề trọng tâm. Bên cạnh đó cũng có những ý kiến không hoàn toàn đồng thuận với một số đề xuất cụ thể, trong đó có đề xuất bỏ án tử hình đối với một số tội danh.

Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Công an nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ, cụ thể, kèm theo các số liệu, lập luận, dẫn chứng rõ ràng, để trình Quốc hội xem xét trong Kỳ họp thứ 10. Ðồng thời, Chính phủ cũng đang nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Hạnh Quỳnh (TTXVN)