Dự án Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc là kết quả của chương trình hợp tác toàn diện giữa Chính phủ Việt Nam và Hàn Quốc nhằm mục đích ươm tạo và phát triển công nghệ, hỗ trợ nghiên cứu phát triển các ngành có lợi thế cạnh tranh của TP Cần Thơ. Với mong muốn thu hút ngày càng nhiều các dự án ươm tạo công nghệ phục vụ cho sự phát triển của thành phố và vùng ĐBSCL, Vườn ươm đang đứng trước yêu cầu tái cấu trúc mô hình hoạt động, mở rộng lĩnh vực ươm tạo.

Góp sức ươm tạo công nghệ

Dự án Vườn ươm được Chính phủ Hàn Quốc và Việt Nam triển khai vào năm 2011, khởi công xây dựng vào ngày 23-11-2013 và được khánh thành vào ngày 14-11-2015. Tổng số vốn đầu tư của dự án là 21,13 triệu USD, trong đó Chính phủ Hàn Quốc tài trợ không hoàn lại 17,7 triệu USD để hỗ trợ đầu tư xây dựng hoàn chỉnh cơ sở vật chất và hạ tầng kỹ thuật công trình Vườn ươm trên diện tích 2ha tại Khu công nghiệp Trà Nóc 2, bao gồm 1 tòa nhà làm việc, 1 tòa nhà nghiên cứu và 3 xưởng thực nghiệm với tổng diện tích sàn trên 13.000m2 và các thiết bị hiện đại phục vụ nghiên cứu sản xuất cho 3 ngành chế biến nông sản, chế biến thủy sản và cơ khí chế tạo. Vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam là 3,43 triệu USD. Ngay từ khi đi vào hoạt động, Vườn ươm được định hướng hỗ trợ phát triển công nghệ 3 ngành công nghiệp mà địa phương có ưu thế cạnh tranh và cần thu hút đầu tư bao gồm: công nghiệp chế biến nông sản, công nghiệp chế biến thủy sản và công nghiệp cơ khí chế tạo máy nông nghiệp; ươm tạo công nghệ, hỗ trợ dịch vụ cho các doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa tại địa phương, khu vực phát triển; cung cấp các chương trình đào tạo nhân lực cho địa phương và khu vực.

Lũy kế đến hết tháng 9-2023, Vườn ươm đã và đang hỗ trợ 11 DN tham gia ươm tạo tại Vườn ươm; trong đó có 1 DN đã tốt nghiệp, có 3 DN đủ điều kiện tốt nghiệp, có 4 DN đang tiếp tục thực hiện nghiên cứu và 3 DN xin dừng ươm tạo do gặp khó khăn trong hoạt động của DN. Bên cạnh công tác ươm tạo, Vườn ươm còn hỗ trợ nghiên cứu cải tiến công nghệ, hoàn thiện sản phẩm, quy trình công nghệ chế biến cho hơn 20 sản phẩm của các cơ sở sản xuất kinh doanh tại ĐBSCL và TP Hồ Chí Minh. Đồng thời, hỗ trợ hơn 3.000 lượt sinh viên, các DN, các trường đại học trong khu vực ĐBSCL và TP Hồ Chí Minh sử dụng thiết bị vào mục đích nghiên cứu khoa học, nghiên cứu sản phẩm, thực tập chuyên đề, các đề tài, thực tập tại Vườn ươm...

Lãnh đạo thành phố tham quan xưởng cơ khí của Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc.

Theo ông Phạm Minh Quốc, Giám đốc Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc, do Quyết định số 1193/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ hết hiệu lực kể từ ngày 31-12-2020. Đến tháng 5-2023, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 3655/VPCP-QHQT gửi UBND TP Cần Thơ và các bộ ngành về ý kiến của Thủ tướng Chính phủ đối với việc dừng thực hiện các chính sách thí điểm theo Quyết định số 1193/QĐ-TTg. Việc chậm có ý kiến phản hồi của Thủ tướng Chính phủ về kết thúc thực hiện Quyết định số 1193/QĐ-TTg đã ảnh hưởng đến hoạt động của Vườn ươm. Bên cạnh đó, do mô hình vườn ươm còn rất mới, hiện chưa có cơ sở đào tạo cho nhân viên tham gia vận hành mô hình này, ảnh hưởng khá lớn đến hiệu quả hoạt động của Vườn ươm. Nhân sự của Vườn ươm cũng thường xuyên thay đổi nên ảnh hưởng đến việc bố trí các công tác chuyên môn. Các trang thiết bị của Vườn ươm được trang bị khá hiện đại, đáp ứng cơ bản như cầu nghiên cứu phát triển của DN, tuy nhiên để mở rộng và đa dạng hóa các lĩnh vực ươm tạo công nghệ đòi hỏi phải đầu tư thêm các thiết bị mới để hỗ trợ cho DN.

Mở hướng hợp tác, đầu tư

Để đáp ứng yêu cầu phát triển, Vườn ươm kiến nghị cấp có thẩm quyền sớm phê duyệt cho Vườn ươm mở rộng ngành nghề lĩnh vực ươm tạo theo hướng đa ngành; tiếp tục đầu tư bổ sung trang thiết bị phục vụ hỗ trợ DN ươm tạo, hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực. Có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ DN tham gia ươm tạo tại Vườn ươm, bố trí quỹ đất hỗ trợ các DN có khu sản xuất, khu thực nghiệm để phát triển sản phẩm sau ươm tạo... Theo ông Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Cần Thơ, bên cạnh các dự án hỗ trợ ươm tạo, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố cùng Vườn ươm mong muốn thành phố hỗ trợ kết nối, mời gọi các DN có tiềm lực và nhà đầu tư Hàn Quốc vào nghiên cứu, hoạt động tại Vườn ươm, tìm kiếm, thu hút các nguồn lực ngoài ngân sách. Vườn ươm được trang bị các thiết bị, máy móc phục vụ nghiên cứu các sản phẩm xuất khẩu giá trị gia tăng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn ISO để DN có thể khai thác. Song về lâu dài, Vườn ươm rất cần thành phố tiếp tục quan tâm vận dụng các chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như huy động nguồn vốn ODA để tiếp tục đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ cho quá trình hoạt động.

Theo ông Phan Minh Tuấn, Giám đốc Vận hành Trung Sơn Pharma, hiện Trung Sơn Pharma đang hướng đến mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, phát triển các sản phẩm hàm lượng công nghệ và hàm lượng tri thức cao. Do đó, Trung Sơn Pharma đang phối hợp liên kết với Dongwha Pharm (Hàn Quốc) để nội địa hóa và chuyển giao công nghệ sản xuất dược phẩm, sản phẩm chăm sóc sức khỏe… Với dự định nội địa hóa sản xuất tại Việt Nam, 2 đơn vị mong muốn khởi tạo dự án ban đầu tại Vườn ươm. Bởi Vườn ươm là dự án hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Hàn Quốc và tâm lý của các DN Hàn Quốc là thường tìm đến những nơi đã có DN Hàn Quốc vào đầu tư. Trung Sơn Pharma và Dongwha Pharm cũng đã tiếp cận, tìm hiểu về Vườn ươm và đề xuất thành phố hỗ trợ 2 đơn vị triển khai dự án tại đây. Đồng thời tạo điều kiện kết nối với các trung tâm đổi mới sáng tạo ở TP Hồ Chí Minh để phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường, kết hợp tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương.

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, Bí thư Thành ủy Cần Thơ, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố cùng Vườn ươm cần nghiên cứu xây dựng đề án tái cấu trúc hoạt động của Vườn ươm, xây dựng lộ trình tự chủ hoạt động gắn với quản lý hiệu quả tài sản công, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao để tham gia điều hành, hỗ trợ hoạt động của Vườn ươm. Cần tranh thủ sự hỗ trợ của các chuyên gia tư vấn, các nhà khoa học đến từ các cơ quan nghiên cứu trong và ngoài thành phố để hỗ trợ cho quá trình nghiên cứu, ươm tạo. Bên cạnh đó, tiếp tục đề nghị Đại sứ quán Hàn Quốc hỗ trợ Vườn ươm về đầu tư trang thiết bị, mời gọi DN Hàn Quốc vào hợp tác, nghiên cứu, hoạt động. Cần tăng cường quảng bá, xúc tiến giới thiệu về Vườn ươm để các DN, nhà đầu tư trong và ngoài nước biết đến mô hình hoạt động này và thắt chặt quan hệ hợp tác với Vườn ươm.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN