Mới đây, UBND TP Cần Thơ tổ chức cuộc họp trực tuyến với quận, huyện sơ kết công tác xây dựng cơ bản (XDCB) 6 tháng đầu năm 2014 và triển khai các nhiệm vụ những tháng cuối năm. Tại cuộc họp này, nhiều đại biểu cho rằng cần nâng cao hiệu quả trong công tác XDCB; đồng thời phải có giải pháp khả thi để thúc đẩy tiến độ thực hiện…

Tiến bộ, nhưng còn chậm

Theo đánh giá của ngành hữu quan thành phố, trong những tháng đầu năm 2014, công tác XDCB trên địa bàn TP Cần Thơ đã có nhiều tiến bộ và đạt được các kết quả tích cực. Nhiều công trình XDCB hoàn thành và đưa vào sử dụng giúp phát huy hiệu quả kinh tế địa phương. Kết quả giải ngân vốn XDCB trong 6 tháng đầu năm 2014 đạt khá cao, trong đó các nguồn vốn của Trung ương có tỷ lệ giải ngân cao như: vốn Trung ương hỗ trợ mục tiêu đạt trên 86%, vốn Chương trình mục tiêu quốc gia đạt trên 66,5%, trái phiếu chính phủ đạt trên 65,5%. Đặc biệt, trong điều kiện nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí cho XDCB ngay từ đầu năm có phần hạn chế, nhưng thành phố đã tích cực tìm nguồn bổ sung. Đồng thời, tăng cường công tác giám sát chất lượng công trình, bố trí vốn đầu tư đảm bảo theo đúng các quy định của Nhà nước và ưu tiên bố trí vốn quyết toán cho các công trình hoàn thành, vốn đối ứng ODA, các công trình cấp bách về giao thông, giáo dục, y tế, cấp nước sạch nông thôn và xử lý rác thải.

Thời gian qua, công tác XDCB tại thành phố đã phát huy được hiệu quả khi có nhiều công trình sớm được hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng.

Mặc dù đạt nhiều tiến bộ, song công tác XDCB 6 tháng vẫn chưa đạt như kỳ vọng của thành phố, tỷ lệ giải ngân vốn XDCB tại nhiều sở, ngành và địa phương thấp so với kế hoạch năm. 6 tháng đầu năm, giá trị giải ngân vốn XDCB trên địa bàn thành phố là 1.784,973 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 54,47%. Trong đó, các công trình do cấp thành phố quản lý đầu tư giải ngân 1.182,532 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 53,70%; cấp huyện giải ngân 602,261 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 56,05%. Ông Dương Tấn Hiển, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều, cho biết: “Tỷ lệ giải ngân vốn trong 6 tháng đầu năm của quận còn chậm, do nhiều công trình dự án mới trong giai đoạn lập hồ sơ thủ tục và đấu thầu. Quận đang rất quyết tâm vào cuộc để nhanh tiến độ các công trình XDCB, tin rằng tỷ lệ giải ngân vốn trong các tháng tới sẽ đạt ở mức cao. Thời gian tới, nếu rà soát thấy dự án nào không có khả năng giải ngân vốn, quận mạnh dạn đề xuất thành phố xin cho chuyển vốn sang các dự án khác”.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố, trong số các đơn vị sở, ngành thành phố được giao vốn làm chủ đầu tư các công trình XDCB, hiện mới có 16 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân đạt trên 50% (trong đó có 3 đơn vị đạt 100%), còn lại 11 chủ đầu tư có tỉ lệ giải ngân từ 30% đến dưới 50%, 18 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân dưới 30%. Có 7 quận, huyện đạt tỷ lệ giải ngân trên 50% (gồm: Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt, Phong Điền, Thới Lai và Vĩnh Thạnh), còn lại 2 quận đạt tỷ lệ giải ngân dưới 50%. Bên cạnh đó, khâu lập hồ sơ, thủ tục thực hiện các dự án còn yếu, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án. Tỷ lệ số dự án được chủ đầu và tư vấn lập hồ sơ thủ tục trình cấp thẩm quyền xét chủ trương đầu tư và thẩm định phê duyệt kế hoạch đấu thầu và báo cáo kinh tế kỹ thuật bị trả lại còn nhiều. Cụ thể, trong 6 tháng, Hội đồng thẩm định các dự án đầu tư xây dựng thành phố (HĐTĐ) tiếp nhận tờ trình của các sở, ngành và địa phương đề xuất chủ trương đầu tư 29 dự án, trong đó có 15 dự án bị trả lại để bổ sung các nội dung cần thiết nhằm có thể thông qua lần 2. Tương tự, có 36/77 dự án và báo cáo kinh tế kỹ thuật cũng bị trả lại do chưa đầy đủ các hồ sơ theo quy định; 7/46 kế hoạch đấu thầu bị trả lại do chưa bảo đảm nguồn vốn đầu tư, đề xuất hình thức chỉ định thầu chưa phù hợp.

Thời gian qua, việc đẩy nhanh tiến độ nhiều công trình XDCB cũng còn gặp khó do vướng công tác bồi hoàn, giải phóng mặt bằng và nhà thầu kém năng lực. Nhiều chủ đầu tư chưa tuân thủ nghiêm việc lập các hồ sơ thủ tục để quyết toán các công trình theo đúng thời gian quy định làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân và gây khó khăn cho việc thanh quyết toán công trình về sau nếu các hồ sơ thủ tục bị thất lạc. Theo số liệu thống kê của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Cần Thơ, trong 107 dự án trình cấp thẩm quyền phê duyệt quyết toán trong 6 tháng đầu năm 2014 có 13 dự án vi phạm thời gian lập báo cáo quyết toán do chậm nộp báo cáo quyết toán từ 7 đến 24 tháng.

Tăng cường trách nhiệm các bên

Theo ông Nguyễn Văn Hồng, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Cần Thơ, nguyên nhân dẫn đến tình trạng có nhiều hồ sơ thủ lục lập dự án chưa đạt yêu cầu do một số chủ đầu tư và đơn vị tư vấn còn thực hiện sơ sài, không đạt chất lượng. Đặc biệt, hồ sơ dự án và bản vẽ, đa phần chủ đầu tư thiếu kiểm tra, xem xét mà giao hết cho các đơn vị tư vấn. Trong khi đó, nhiều đơn vị tư vấn yếu kém năng lực, thực hiện công tác khảo sát, áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn chưa phù hợp với quy hoạch, áp dụng đơn giá làm tăng tổng mức đầu tư dự kiến, gây lãng phí… “Để khắc phục tình trạng trên, tới đây các chủ đầu tư nâng cao trách nhiệm của mình, không ủy thác hết công việc cho đơn vị tư vấn mà phải theo dõi chặt quá trình thực hiện, đồng thời phải lựa chọn các đơn vị tư vấn có năng lực”- ông Nguyễn Văn Hồng, nói.

Đầu năm 2014, thành phố có kế hoạch giao vốn từ ngân sách nhà nước thực hiện các công trình XDCB  hơn 2.495,18 tỉ đồng. Sau đó, vốn bố trí cho đầu tư XDCB được tăng cường và đạt hơn 4.238,208 tỉ đồng, tăng 19,16% so với 6 tháng đầu năm 2013 và tăng 69,86% so với kế hoạch giao vốn đầu năm. Tính đến ngày 30-6, tổng kế hoạch vốn đã phân bổ là 3.505,153 tỉ đồng, gồm: 3.276,648 tỉ đồng vốn bố trí thực hiện công trình và 228,505 tỉ đồng trả lãi và nợ gốc các khoản vay. Còn lại 733 tỉ đồng tiếp tục phân bổ trong tháng 7-2014.

Bên cạnh việc giám sát quá trình thực hiện dự án của sở ngành chức năng thành phố thì sự quyết tâm của các địa phương cũng góp phần đẩy nhanh tiến độ dự án. Ông Mai Hồng Châu, Chủ tịch UBND quận Cái Răng, cho biết: “Quận luôn theo dõi, đôn đốc các bên có liên quan, hằng tuần đều có tổ chức họp để rà soát, tháo gỡ khó khăn là “bí quyết” giúp Cái Răng đạt tỷ lệ giải ngân vốn XDCB hơn 78,4%. Dự kiến đến cuối tháng 9-2014, quận đạt tỷ lệ giải ngân trên 85% và cuối năm bảo đảm đạt trên 95%”. Muốn nâng cao tỷ lệ giải ngân và hiệu quả sử dụng vốn thì việc thực hiện tốt công tác thanh quyết toán các công trình hoàn thành cũng rất quan trọng. Bà Vũ Thị Cánh, Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ, kiến nghị: “Để công tác đi vào nề nếp, thành phố cần chỉ đạo quyết liệt và tăng cường việc thực hiện các biện pháp chế tài, xử lý các trường hợp vi phạm. Tới đây, các chủ đầu tư cần rà soát lại các quy định về thời gian thực hiện các hồ sơ thanh quyết toán công trình để làm đúng theo quy định”.

Tại cuộc họp sơ kết công tác XDCB 6 tháng đầu năm, đồng chí Lê Hùng Dũng, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ yêu cầu các sở, ngành thành phố và địa phương phải nâng cao trách nhiệm, xem xét khắc phục ngay các hạn chế yếu kém. Quan tâm tháo gỡ các khó khăn trong XDCB để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn và đảm bảo chất lượng các công trình. Chất lượng công trình phải được quan tâm đặt lên hàng đầu thông qua việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Các chủ đầu tư phải có trách nhiệm trong việc lựa chọn các đơn vị tư vấn, giám sát và thi công tốt, tránh giao dự án cho nhà thầu kém năng lực.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG