29/04/2012 - 20:16

ĐẨY MẠNH CƠ GIỚI HÓA NÔNG NGHIỆP

Phục vụ sản xuất lúa gạo hàng hóa, mô hình cánh đồng mẫu lớn

Thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp trên CĐML ở xã Vĩnh Bình, huyện Châu Thành,
tỉnh An Giang. Ảnh: CTV

Trong khuôn khổ Triển lãm – hội chợ thành tựu 10 năm xây dựng và phát triển vùng ĐBSCL, Hội thảo “Cơ giới hóa nông nghiệp phục vụ sản xuất lúa gạo hàng hóa-mô hình cánh đồng mẫu lớn” diễn ra sáng 28-4 do Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ phối hợp Bộ NN&PTNT, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh tại Cần Thơ tổ chức nêu lên thực trạng áp dụng cơ giới hóa (CGH) trong sản xuất nông nghiệp và đẩy mạnh thực hiện cánh đồng mẫu lớn (CĐML) ở ĐBSCL. Đồng thời, các diễn giả còn đề xuất nhiều giải pháp đẩy mạnh CGH trong thời gian tới, góp phần gia tăng chất lượng sản phẩm nông sản và hạ giá thành sản xuất, nâng cao đời sống người dân vùng ĐBSCL…

TỶ LỆ CƠ GIỚI HÓA ĐƯỢC NÂNG LÊN

Theo ông Đỗ Văn Nam, Cục trưởng Cục Chế biến, Thương mại Nông Lâm Thủy sản và Nghề muối (Bộ NN&PTNT), giai đoạn 2004-2008, Chính phủ cho phép các tỉnh, thành hỗ trợ nông dân mua sắm máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp từ ngân sách địa phương. Qua đó, nhiều địa phương trong vùng ĐBSCL và cả nước đã thực hiện chính sách này với cơ chế hỗ trợ nông dân từ 70-80% tổng giá trị vốn vay với lãi suất ưu đãi, hoặc hỗ trợ 50-100% lãi suất tiền vay, thời gian trả vốn vay 3 năm. Kết quả có hàng chục nghìn máy kéo, máy nông nghiệp đến được với nông dân. Ngoài ra, từ năm 2009-2011, Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ lãi suất vốn vay mua máy móc, thiết bị vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp và vật liệu xây dựng nhà ở khu vực nông thôn; chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thủy sản... nhiều nông dân có điều kiện mua máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp, góp phần đẩy mạnh quá trình CGH sản xuất nông nghiệp...

Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng cho biết: Thực hiện Quyết định 63/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản và thủy sản” và được cụ thể hóa bằng Quyết định 29/2011/QĐ-UBND của UBND TP Cần Thơ về chính sách thí điểm hỗ trợ lãi suất cho nông dân mua máy, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2011-2012, hiện TP Cần Thơ đã hỗ trợ mua 54 máy gặt đập liên hợp, đạt 27% kế hoạch (200 máy). Kết quả đạt được đã nâng tổng số máy gặt đập liên hợp toàn thành phố là 383 máy, đảm bảo cắt gặt trên 45% diện tích; hệ thống lò sấy lúa hiện tại có 847 lò, đảm bảo sấy trên 44% sản lượng lúa hè thu và thu đông trên địa bàn...

Nông dân đã tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ đẩy mạnh mua sắm máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp thời gian qua. Tuy nhiên, theo Cục Chế biến, Thương mại Nông Lâm Thủy sản và Nghề muối, CGH trong sản xuất nông nghiệp nước ta hiện còn thấp, chưa đồng bộ và phát triển chưa toàn diện; CGH chủ yếu là ở khâu làm đất cây hàng năm và tập trung cây lúa, tuốt đập, vận chuyển và xay xát lúa gạo; các khâu khác như gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch lúa và các loại cây trồng khác mức độ CGH rất thấp, lao động thủ công là chủ yếu... Mức độ trang bị động lực của nông nghiệp Việt Nam còn thấp (chỉ mới đạt 1,3CV/ha) so với nhiều nước trong khu vực như: Thái Lan (4CV/ha), Hàn Quốc (4,2CV/ha), Trung Quốc (6,06CV/ha)... Mức độ CGH bình quân các khâu trong sản xuất nông nghiệp như sau: làm đất trồng lúa đạt 35-80%, tưới lúa chủ động 85%, thu hoạch đạt 23%... Riêng ở ĐBSCL, thu hoạch đạt 36%, sấy lúa chủ động 39%, tuốt lúa 95%, xay xát lúa gạo 95%...

Nhiều ý kiến cho rằng, thực trạng ruộng đất manh mún, sản xuất nhỏ lẻ là nguyên nhân cản trở quá trình CGH nông nghiệp ở ĐBSCL. Do đó, Nhà nước cần khuyến khích nông dân dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất, đồng thời nhanh chóng tổ chức nông dân vào hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất. Ngoài ra, Nhà nước cần tiếp tục thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi, cho nông dân vay vốn với lãi suất thấp để họ thực hiện CGH ở tất cả các khâu như: cải tạo ruộng đất; mua sắm máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất, phục vụ sau thu hoạch và tạm trữ lúa khi họ chưa có nhu cầu tiêu thụ...

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Phan Anh Vũ, Vĩnh Long có diện tích đất nông nghiệp khoảng 117.000ha, trong đó đất trồng lúa hơn 70.000ha. Tuy nhiên, do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, hạ tầng chưa hoàn chỉnh nên mức độ CGH trong sản xuất lúa chưa cao (làm đất 100%, thu hoạch 45%, sấy 20%). Giá lúa luôn bấp bênh trong khi giá vật tư đầu vào, công lao động liên tục tăng khiến nông dân không đủ khả năng và không mặn mà trong việc đầu tư cho CGH sản xuất. Do đó, để giải quyết đầu ra cho hạt lúa, bên cạnh mối liên kết “4 nhà”, Nhà nước và các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần liên kết với nước ngoài, các thị trường truyền thống để ổn định đầu ra cho hạt lúa với giá cả hợp lý. Một khi đầu ra được đảm bảo, không những đời sống người nông dân được nâng lên mà khâu CGH trong sản xuất cũng được đầu tư thích đáng...

HIỆU QUẢ BƯỚC ĐẦU MÔ HÌNH CĐML

Sau khi Bộ NN&PTNT phát động phong trào xây dựng mô hình CĐML, nhiều tỉnh, thành trong cả nước hưởng ứng chủ trương này. Ở ĐBSCL, TP Cần Thơ là một trong những địa phương đi đầu trong phong trào này.

Ông Đào Anh Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, cho biết: Vụ đông xuân 2011-2012, TP Cần Thơ triển khai 9 mô hình CĐML, quy mô trên 1.830ha (huyện Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ, Thới Lai và quận Thốt Nốt). Đến nay, lúa đông xuân tại các CĐML cơ bản thu hoạch xong, năng suất từ 7,78-8 tấn/ha, giá thành sản xuất từ 2.558-3.166 đồng/kg lúa. So với lúa trồng ngoài mô hình, sản xuất lúa trong CĐML giúp nông dân tăng thêm lợi nhuận từ 4,8-5,3 triệu đồng/ha...

Qua 2 vụ thực hiện thí điểm (hè thu 2011) và nhân rộng (đông xuân 2011-2012), CĐML đã giải quyết căn bản những “nút thắt” trong sản xuất và tiêu thụ lúa. Do đó, ngành nông nghiệp TP Cần Thơ xác định tiếp tục mở rộng CĐML trong vụ hè thu 2012 và những năm tiếp theo. Tuy nhiên, để tiếp tục phát huy hiệu quả và khắc phục những tồn tại trong sản xuất, tiêu thụ lúa, ông Đào Anh Dũng cho rằng: Chính phủ cần xem xét, điều chỉnh và bổ sung Quyết định số 80/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng” để giải quyết những vướng mắc vấn đề bao tiêu lúa giữa doanh nghiệp-nông dân, tìm hướng hài hòa lợi ích cho cả hai phía. Song song đó, Nhà nước cũng cần đưa ra những tiêu chí cụ thể đối với các doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu gạo. Chẳng hạn, phải hình thành được vùng nguyên liệu tương đương với lượng gạo xuất khẩu hàng năm, hệ thống sấy, kho bãi... đáp ứng yêu cầu. Có như vậy, mối liên kết “4 nhà”, đặc biệt là giữa doanh nghiệp-nông dân mới thực sự bền chặt và toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo được nâng cao.

Theo bà Lưu Thị Lan, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Gentraco, vụ đông xuân 2011-2012, tại TP Cần Thơ, Gentraco tham gia bao tiêu khoảng 2.000 ha lúa, trong đó có khoảng 700ha thuộc các CĐML. Thực tế cho thấy, CĐML đã bước đầu hình thành quy trình khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ lúa gạo. Để CĐML thực sự phát huy tối đa hiệu quả, hiện Gentraco đang tiến hành đầu tư xây dựng hệ thống sấy công nghiệp với quy mô 400-500 tấn/ngày nhằm đáp ứng nhu cầu thu mua lúa tươi cho nông dân trong vụ hè thu 2012. Tuy nhiên, theo bà Lan, bên cạnh sự nỗ lực của doanh nghiệp, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nâng cấp hệ thống thủy lợi theo hướng kết hợp giao thông nội đồng tạo điều kiện để doanh nghiệp thuận tiện trong thu mua và mạnh dạn đầu tư bao tiêu lúa cho nông dân. Đây cũng là mấu chốt để các phương tiện máy móc hiện đại hoạt động hiệu quả, đặc biệt là máy gặt đập liên hợp.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Bùi Bá Bổng cho rằng: Đẩy mạnh CGH góp phần hiện đại hóa nền nông nghiệp ở ĐBSCL và cả nước. ĐBSCL cần huy động thêm sức đóng góp của nông dân và doanh nghiệp mới có thể phát triển CGH nhanh. Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ cần kiến nghị Chính phủ đầu tư thêm cho ngành nông nghiệp ĐBSCL, nhất là công đoạn sau thu hoạch. Mô hình CĐML giúp nông dân liên kết lại, từ đó có điều kiện liên kết với doanh nghiệp, cần phải tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mô hình này. Thời gian qua, nhiều địa phương ĐBSCL đã xây dựng mô hình CĐML đạt hiệu quả...

MỸ THANH - ANH KHOA

Thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp trên CĐML ở xã Vĩnh Bình, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang. Ảnh: CTV

Chia sẻ bài viết