Trong cuộc chiến chống lại phiến quân Hồi giáo dòng Shiite Houthi do Iran hậu thuẫn tại Yemen, liên minh khối A-rập do Saudi Arabia dẫn đầu đang lâm vào thế đối đầu không khoan nhượng giữa hai thế lực cùng chung chiến tuyến: lực lượng ủng hộ chính quyền Tổng thống Abed Rabbo Mansour Hadi và Hội đồng chuyển tiếp miền Nam (STC).
Chính quyền Tổng thống Hadi được Liên Hiệp Quốc công nhận và lực lượng vũ trang của ông này được Saudi Arabia hỗ trợ. Trong khi đó, lực lượng của STC được Các Tiểu Vương quốc A-rập Thống nhất (UAE), đồng minh của Saudi Arabia, cung cấp khí tài. Xung khắc giữa hai lực lượng này làm dấy lên một cuộc nội chiến mới, đẩy cuộc nội chiến tàn khốc ở Yemen vào trạng thái không có hồi kết.
STC được thành lập năm 2017 từ phong trào ly khai ở miền Nam Yemen, tức sau khi Saudi Arabia xây dựng liên minh khối A-rập phát động cuộc chiến chống nhóm Houthi năm 2015 nhằm khôi phục quyền hành của Tổng thống Hadi, người vốn bị phiến quân Hồi giáo dòng Shiite do Iran hậu thuẫn lật đổ năm 2014. Đến nay, lực lượng Houthi vẫn kiểm soát phần lớn miền Bắc Yemen và thủ đô Sanaa. Trong khi đối thủ ở miền Nam Yemen ngày càng mâu thuẫn và xảy ra nhiều cuộc “tương tàn” tranh giành lãnh địa, mà đỉnh điểm là cuộc chiến ở thành phố cảng then chốt Aden. Hôm 29-8, lực lượng của ông Hadi khi tiến vào Aden do STC kiểm soát bị chiến đấu cơ của UAE oanh kích làm ít nhất 30 chiến binh thiệt mạng. UAE giải thích hành động của họ là nhằm vào “các phần tử khủng bố”, bởi lực lượng của ông Hadi bị nghi ngờ có quan hệ với nhóm Anh em Hồi giáo Yemen. Nhiều nước A-rập cũng xem nhóm Anh em Hồi giáo Yemen là tổ chức khủng bố.
Để tỏ thái độ phản đối Saudi Arabia hậu thuẫn chính quyền Hadi, UAE cũng đã rút phần lớn binh sĩ của mình ra khỏi Yemen mà không báo trước cho Riyadh. UAE cho rằng quyết định này nhằm thúc đẩy hòa đàm với Houthi. Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Cận Đông David Schenker cũng vừa cho biết, Washington đang đàm phán với Houthi nhằm chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 5 năm qua tại Yemen.
Riêng Saudi Arabia quan ngại STC một khi kiểm soát miền Nam Yemen sẽ tuyên bố độc lập, nên quyết tâm ủng hộ lực lượng của ông Hadi. Có điều, vị tổng thống 73 tuổi này giờ đây không có thực quyền. Trong khi đất nước nội chiến, Tổng thống Hadi lại chủ yếu sống “lưu vong” tại Riyadh, còn các vị bộ trưởng dưới quyền của ông thường được thấy “tá túc” tại các khách sạn 5 sao ở nước ngoài. Vì thế, phe chống đối mỉa mai rằng chính phủ của ông Hadi là “nội các khách sạn”.
ĐỨC TRUNG (Theo AP, Al Jazeera)
