Cả nước hiện đang tích cực triển khai thi công 28 dự án/dự án thành phần có kế hoạch hoàn thành năm 2025 với tổng chiều dài khoảng 1.188km để hoàn thành mục tiêu cuối năm 2025 cả nước có trên 3.000km đường cao tốc. Riêng khu vực ĐBSCL với mục tiêu sớm có 600km đường cao tốc, hiện nay nhiều dự án đang được Trung ương và các địa phương tập trung đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành trong năm 2025 và từ nay đến năm 2027, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội toàn vùng phát triển mạnh mẽ thời gian tới.

Phấn đấu đạt mục tiêu 3.000km đường cao tốc

Hiện Bộ Xây dựng, các địa phương và Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đang triển khai thi công 28 dự án/dự án thành phần có kế hoạch hoàn thành năm 2025 (gọi chung là dự án) với tổng chiều dài khoảng 1.188km. Trong đó, Bộ Xây dựng và VEC 17 dự án với 889km, các địa phương 11 dự án với 299km. Ngoài ra, 2 dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng, dài 93km) và Hữu Nghị - Chi Lăng (tỉnh Lạng Sơn, dài 43km) có kế hoạch hoàn thành năm 2026 nhưng đã được 2 tỉnh đăng ký phấn đấu thông tuyến trước ngày 31-12-2025.

Thời gian qua, Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chuyến công tác thực địa kiểm tra tiến độ các dự án cao tốc; đồng thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phối hợp tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến cơ chế, thủ tục cấp mỏ cát để đẩy nhanh tiến độ các dự án, đảm bảo chất lượng công trình. Đến nay, đa số các dự án bám sát kế hoạch, nhiều dự án vượt tiến độ so với kế hoạch, nhưng vẫn còn một số dự án chậm tiến độ, một số vướng mắc, tồn tại chưa giải quyết triệt để. Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập 7 đoàn kiểm tra, do các Phó Thủ tướng làm Trưởng đoàn và lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương làm thành viên để trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo điều hành, tháo gỡ các khó khăn. Từ ngày 6-3 đến ngày 14-3-2025, các đoàn kiểm tra đã trực tiếp kiểm tra hiện trường, tổ chức làm việc với các địa phương, các chủ đầu tư, nhà thầu; ban hành 7 thông báo giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị để tập trung tháo gỡ, thúc đẩy tiến độ các dự án; các địa phương đều cam kết hoàn thành theo các mốc tiến độ đoàn kiểm tra đề ra. 

Trên cơ sở thực tế, các đoàn kiểm tra đánh giá khả năng hoàn thành 28 dự án với tổng chiều dài 1.188km được chia làm 2 nhóm. Trong đó, nhóm 1 là các dự án bảo đảm tiến độ hoàn thành trong năm 2025, gồm 18 dự án/897km (Bộ Xây dựng và VEC 16 dự án/871km, các địa phương 2 dự án/26km) cơ bản không còn khó khăn, vướng mắc lớn; các chủ đầu tư, nhà thầu dự kiến dịp 30-4-2025 sẽ hoàn thành đưa vào khai thác 2 đoạn/90km (dự án Bến Lức - Long Thành đoạn từ quốc lộ 1A đến nút giao Nguyễn Văn Tạo dài 20km, đoạn cuối dự án Vân Phong - Nha Trang dài 70km) và thông xe tuyến chính cao tốc của 4 dự án/158km (dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi 35km, Hàm Nghi - Vũng Áng 54km, Bùng - Vạn Ninh 49km, Biên Hòa - Vũng Tàu đoạn qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu 20km); 5 dự án với tổng chiều dài 278km đang được tập trung giải quyết các tồn tại, tích cực thi công để phấn đấu thông xe vào ngày 30-9-2025; với 8 dự án còn lại đang được các chủ đầu tư, nhà thầu tổ chức triển khai thi công khoa học, để quyết tâm, phấn đấu hoàn thành thông xe tuyến chính cao tốc vào cuối năm 2025…

Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1 - Dự án thành phần 2 đoạn qua địa bàn TP Cần Thơ tiến độ giá trị khối lượng đã đạt hơn 26%.

Nhóm 2 là các dự án còn gặp nhiều khó khăn, tiến độ chưa đáp ứng kế hoạch đề ra, gồm 10 dự án/291km có kế hoạch hoàn thành năm 2025 (Bộ Xây dựng 1 dự án/18km, các địa phương 9 dự án/273km) và 2 dự án Hữu Nghị - Chi Lăng và Đồng Đăng - Trà Lĩnh có kế hoạch thông tuyến năm 2025; sau khi các đoàn kiểm tra có chỉ đạo, các dự án đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên vẫn còn một số nhiệm vụ liên quan đến giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu xây dựng chưa đáp ứng yêu cầu hoàn thành trong tháng 3-2025.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết: Bộ tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp” để đẩy nhanh tiến độ thi công, bảo đảm thông xe vào dịp 30-4-2025 tuyến chính cao tốc dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Bùng - Vạn Ninh và hoàn thành 70km đoạn Vân Phong - Nha Trang. Với dự án Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau và dự án thành phần 2 Biên Hòa - Vũng Tàu cần kiểm soát chặt chẽ tiến độ, theo dõi lún để chuyển ngay sang thi công lớp móng, mặt đường khi đủ điều kiện, phấn đấu hoàn thành tuyến chính trước ngày 31-12-2025.

Mới đây, tại cuộc họp với 25 tỉnh, thành có liên quan các dự án cao tốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Vừa qua, Thủ tướng phát động cao điểm thi đua 500 ngày đêm hoàn thành 3.000km đường cao tốc; đặc biệt là tại các dự án thuộc nhóm đang chậm tiến độ và có khả năng vướng mắc. Các cơ quan chủ quản, chủ đầu tư, nhà thầu thi công các dự án đã và đang rà soát lại tiến độ, xây dựng tiến độ thi công; có nhiều giải pháp sáng tạo, tiến bộ để thực hiện thi công; một số liên quan vướng mắc thủ tục, liên quan mỏ đá mỏ đất, liên quan đến giải phóng mặt bằng cũng đã có nỗ lực giải quyết rất lớn.

Thủ tướng yêu cầu cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân đồng hành, chia sẻ, ủng hộ, tạo điều kiện các đơn vị tranh thủ thời tiết tốt thi công “3 ca, 4 kíp” xuyên ngày nghỉ, ngày lễ... để hoàn thành dự án đúng tiến độ; đồng thời đảm bảo chất lượng, an toàn, vệ sinh, an ninh trật tự nơi công trình thi công; có chế độ bồi dưỡng các ca, kíp làm ngoài giờ. Các dự án hoàn thành đúng tiến độ cần được khen thưởng; bên cạnh đó có chế tài xử lý đối với các đơn vị, cá nhân, nhà thầu không hoàn thành đúng tiến độ. Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các địa phương rà soát bố trí đủ nhu cầu vốn cho các dự án hoàn thành trong năm 2025. Bộ Xây dựng rà soát lại các dự án hoàn thành và tổ chức khánh thành trực tuyến nhân dịp Lễ 30-4, các công trình khánh thành dịp Lễ 2-9, các công trình khánh thành 31-12-2025. Đến tháng 12-2025, phải thông suốt đường cao tốc từ Cao Bằng qua Lạng Sơn, về Hà Nội, vào miền Trung, TP Hồ Chí Minh, TP Cần Thơ và xuống Cà Mau; nghiên cứu làm đoạn cao tốc từ Cà Mau xuống Đất Mũi dài 90km.

Sớm hoàn thành 600km đường cao tốc vùng ĐBSCL

Tại cuộc họp trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định: Qua triển khai các dự án cao tốc thời gian qua đã có kinh nghiệm là: bố trí vốn không dàn trải; không những Trung ương mà địa phương cũng làm cao tốc; các hệ thống đường cao tốc không phải chỉ có 2 làn mà mở rộng 4 làn và hiện nay tiếp tục là 6 làn; không để các nhà thầu cô đơn trên công trình, cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Nếu đẩy mạnh tiến độ các dự án cao tốc, không những 3.000km mà có thể hoàn thành 3.300km vào cuối năm nay, vượt 10% mục tiêu đề ra. Trong nhiệm kỳ này cố gắng xây dựng hoàn thành 600km tại vùng ĐBSCL, thay đổi diện mạo khu vực.

Ngoài dự án Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau đang tập trung thi công, phấn đấu hoàn thành tuyến chính trước ngày 31-12-2025, Trung ương đang thực hiện dự án đầu tư nâng cấp mặt đường tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi trên địa bàn TP Cần Thơ và tỉnh Kiên Giang. Theo Sở Xây dựng TP Cần Thơ, dự án do Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư 750 tỉ đồng, chiều dài tuyến khoảng 51,5km (trong đó chiều dài đi qua địa phận TP Cần Thơ 25km, đi qua tỉnh Kiên Giang 26,5km), dự kiến hoàn thành tháng 9-2025. Ngoài ra, tỉnh Đồng Tháp đang đẩy nhanh tiến độ sớm hoàn thành đoạn cao tốc trong năm 2026.

Bên cạnh cao tốc trục dọc Bắc - Nam, tại ĐBSCL, 4 địa phương là Cần Thơ, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng cũng đang tích cực thi công tuyến cao tốc trục ngang Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng kết nối các trục dọc, phát huy hiệu quả các dự án đã và đang đầu tư, kết nối các trung tâm kinh tế, cửa khẩu quốc tế và cảng biển, đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang kinh tế Tây Bắc - Đông Nam; đồng thời, tuyến cao tốc tạo động lực, không gian phát triển vùng ĐBSCL… Dự án cao tốc trục ngang có tổng chiều dài 188,2km, quy mô đầu tư phân kỳ 4 làn xe, tổng mức đầu tư 44.691 tỉ đồng. Dự án gồm 4 dự án thành phần do UBND 4 tỉnh, thành phố làm cơ quan chủ quản; được khởi công tháng 6-2023, đến trung tuần tháng 3-2025 thi công đạt giá trị khối lượng từ hơn 25-46%, dự kiến cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026 và hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ toàn dự án năm 2027.

Bài, ảnh: ANH KHOA