HOÀNG YẾN (Tổng hợp)

Bộ luật Lao động năm 2019 được ban hành trên nguyên tắc bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động (NLÐ). Tuy nhiên, một số NLÐ vẫn chưa nắm hết được các quy định về quyền lợi được quy định trong Luật. Báo Cần Thơ giới thiệu đến bạn đọc những quyền lợi mà NLÐ được hưởng khi tham gia quan hệ lao động.

Nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quan tâm chăm lo sức khỏe cho NLĐ. Trong ảnh: Bác sĩ Bệnh viện Tim mạch TP Cần Thơ tư vấn, khám bệnh miễn phí cho công chức, viên chức, NLĐ thuộc Khối Cơ quan Dân Chính Đảng TP Cần Thơ. Ảnh: QUỐC THÁI

Quy định về tiền lương

Bộ luật Lao động năm 2019 quy định, tiền lương của NLÐ trong thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó. Khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động (NSDLÐ) phải thông báo kết quả thử việc cho NLÐ. Trường hợp thử việc đạt yêu cầu thì NSDLÐ tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động đã giao kết đối với trường hợp thỏa thuận thử việc trong hợp đồng lao động hoặc phải giao kết hợp đồng lao động đối với trường hợp giao kết hợp đồng thử việc. Trường hợp thử việc không đạt yêu cầu thì chấm dứt hợp đồng lao động đã giao kết hoặc hợp đồng thử việc. Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường.

NLÐ làm thêm giờ được trả lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc đang làm như sau: vào ngày thường, ít nhất bằng 150%; vào ngày nghỉ hằng tuần, ít nhất bằng 200%; vào ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300% chưa kể tiền lương ngày lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương đối với NLÐ hưởng lương ngày. NLÐ làm việc vào ban đêm thì được trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc của ngày làm việc bình thường. NLÐ làm thêm giờ vào ban đêm thì ngoài việc trả lương theo quy định, người lao động còn được trả thêm 20% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc làm vào ban ngày của ngày làm việc bình thường hoặc của ngày nghỉ hằng tuần hoặc của ngày nghỉ lễ, Tết.

Không được xử lý kỷ luật NLĐ đang trong thời gian nghỉ ốm đau

Việc xử lý kỷ luật lao động được quy định như sau: NSDLÐ phải chứng minh được lỗi của NLÐ; phải có sự tham gia của tổ chức đại diện NLÐ tại cơ sở mà NLÐ đang bị xử lý kỷ luật là thành viên; NLÐ phải có mặt và có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc tổ chức đại diện NLÐ bào chữa; trường hợp là người chưa đủ 15 tuổi thì phải có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật; việc xử lý kỷ luật lao động phải được ghi thành biên bản.  Không được áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với một hành vi vi phạm kỷ luật lao động.

Khi một NLÐ đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động thì chỉ áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng với hành vi vi phạm nặng nhất. Không được xử lý kỷ luật lao động đối với NLÐ đang trong thời gian nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của NSDLÐ; NLÐ nữ mang thai; NLÐ nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi... 

Quyền lợi của lao động nữ

NSDLÐ không được sử dụng NLÐ làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa trong trường hợp lao động nữ mang thai từ tháng thứ 7 hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp được NLÐ đồng ý. Lao động nữ làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm nghề, công việc có ảnh hưởng xấu tới chức năng sinh sản và nuôi con khi mang thai và có thông báo cho NSDLÐ biết thì được NSDLÐ chuyển sang làm công việc nhẹ hơn, an toàn hơn hoặc giảm bớt 1 giờ làm việc hằng ngày mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích cho đến hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi. NSDLÐ không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với NLÐ vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi...

Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp

NSDLÐ, NLÐ phải tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); NLÐ được hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật về BHXH, BHYT và BHTN. Khuyến khích NSDLÐ, NLÐ tham gia các hình thức bảo hiểm khác đối với NLÐ. Trong thời gian NLÐ nghỉ việc hưởng chế độ BHXH thì NSDLÐ không phải trả lương cho NLÐ, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác. Ðối với NLÐ không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN thì NSDLÐ có trách nhiệm chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương một khoản tiền cho NLÐ tương đương với mức NSDLÐ đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN cho NLÐ theo quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN.