Theo Lầu Năm Góc, Bộ Ngoại giao Mỹ đã thông qua thương vụ bán 3.000 quả bom thông minh cho Saudi Arabia, trị giá lên tới 290 triệu USD.

Bom thông minh GBU-39. Ảnh: Australian Aviation

Lô vũ khí trên gồm 3.000 bom GBU-39, kèm theo các thiết bị liên quan. “Thương vụ được đề xuất sẽ cải thiện năng lực của Saudi Arabia nhằm đáp ứng các mối đe dọa hiện tại và trong tương lai, nhờ tăng cường các vũ khí tầm xa, không đối đất chính xác”, Bộ Quốc phòng Mỹ nêu rõ trong thông báo ngày 29-12. Bộ này còn nói kích thước nhỏ và độ chính xác của bom sẽ giúp tránh thiệt hại ngoài mục tiêu.

Bom GBU-39 nặng 129kg, đường kính gần 190mm, chiều dài 1,8m và có thể hoạt động tốt cả ngày lẫn đêm với đầu đạn dẫn đường. Bom có sức chứa từ 16-93kg thuốc nổ và sử dụng công nghệ định vị toàn cầu GPS cũng như hệ thống điều hướng quán tính để tìm diệt mục tiêu, với tầm tấn công khoảng 72km. Ngoài F-16, loại bom này còn có thể được trang bị trên các tiêm kích F-15, F-35, Tornado, AC-130, cũng như máy bay ném bom chiến lược B-1 Lancer và B-52 Stratofortress.

Thương vụ mới diễn ra trong những ngày cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng thuộc Lầu Năm Góc đã thông báo với Quốc hội về kế hoạch trên vào ngày 29-12. Theo đó, các nghị sĩ sẽ có 30 ngày để quyết định có ngăn cản thương vụ hay không. Như vậy, hạn chót sẽ rơi vào những ngày đầu nhiệm kỳ của Tổng thống tân cử Joe Biden. Tuy nhiên, ông Biden đã cam kết ngừng bán vũ khí cho Saudi Arabia nhằm gây áp lực buộc Riyadh chấm dứt can thiệp vào cuộc chiến ở Yemen.

Nhiều nghị sĩ lưỡng đảng cũng phản đối việc bán vũ khí cho Saudi Arabia trong bối cảnh cuộc chiến ở Yemen làm chết hàng ngàn dân thường, gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới. Trong năm nay, họ đã nỗ lực không thành trong việc ngăn chặn kế hoạch bán máy bay F-35 cho Saudi Arabia. Năm ngoái, Nhà Trắng từng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vì căng thẳng với Iran để phê duyệt 22 hợp đồng bán vũ khí trị giá 8,1 tỉ USD cho Saudi Arabia bất chấp sự phản đối từ Quốc hội. Hạ viện sau đó phê chuẩn ba nghị quyết nhằm chặn thương vụ, nhưng rồi cũng bị ông Trump phủ quyết với lý do nó sẽ làm suy yếu quan hệ với đồng minh của Mỹ.

Ở thương vụ hôm 29-12, chính quyền Mỹ cũng lập luận rằng hợp đồng này sẽ hỗ trợ chính sách ngoại giao của Washington và các mục tiêu an ninh quốc gia bằng cách tăng cường an ninh cho Saudi Arabia. Chính quyền Donald Trump xác định các thương vụ bán vũ khí cho Riyadh là một phần trong chính sách đối ngoại của ông và chúng cần thiết để giúp kiềm chế Iran cũng như tạo thêm việc làm tại các tập đoàn sản xuất vũ khí Mỹ. Saudi Arabia là khách hàng mua vũ khí lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông. Trong giai đoạn 2015-2019, 73% số lượng khí tài Riyadh nhập khẩu là đến từ xứ cờ hoa.

Xem xét miễn truy tố Thái tử bin Salman

Theo một nguồn thạo tin, chính quyền Tổng thống Trump đang cân nhắc yêu cầu cấp quyền miễn trừ truy tố cho Thái tử Mohammed bin Salman xung quanh cáo buộc ông này đứng sau âm mưu ám sát Saad Aljabri, một cựu quan chức cấp cao của Saudi Arabia. Giới chức Saudi Arabia cáo buộc Aljabri tham nhũng, lập luận mà gia đình nạn nhân gọi là mang động cơ chính trị. Hồ sơ vụ kiện Thái tử bin Salman được trình lên tòa án liên bang ở Washington hồi tháng 8 năm nay. Phía Saudi Arabia muốn Mỹ hành động trước ngày 20-1-2021, thời điểm Nhà Trắng chính thức đổi chủ sang ông Biden, do lo ngại người kế nhiệm Tổng thống Trump sẽ thể hiện quan điểm cứng rắn hơn với vương quốc giàu dầu mỏ như đã tuyên bố.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters)