Trong 4 năm qua, Đồng Tháp triển khai thành công “Mô hình canh tác lúa lý tưởng”, mở ra triển vọng mới trong sản xuất lúa tại ĐBSCL.

Ứng dụng công nghệ

Sản xuất lúa trên cánh đồng lý tưởng tại huyện Tháp Mười.

Vụ lúa hè thu năm 2020 là năm thứ tư mô hình cánh đồng lý tưởng được triển khai tại xã Mỹ Đông (huyện Tháp Mười, Đồng Tháp). Vụ này, mô hình tiếp tục được Công ty CP Rynan Smart Fertilizers phối hợp với Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Tháp Mười, Hợp tác xã nông nghiệp Mỹ Đông 2 và bà con nông dân tổ chức xuống giống. Đến nay, lúa đã 10 ngày tuổi, đang phát triển tốt. Ông Đoàn Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Đông, cho biết: Mô hình có tổng diện tích 22,5ha tại ấp 4, với 10 hộ dân tham gia sản xuất giống Hương Châu 6 của Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam. Các hộ dân sẽ thực hiện canh tác theo 4 phương thức khác nhau để đối chứng, gồm: sử dụng phân bón thông minh và máy sạ hàng với lượng giống là 60kg/héc-ta; sử dụng phân bón thông minh và máy sạ hàng với lượng giống là 80 kg/héc-ta; sử dụng phân bón thông minh và thiết bị sạ hàng thông thường; sử dụng sạ hàng thông thường và phân bón thông thường theo truyền thống… Khi thực hiện mô hình, nông dân sẽ được công ty hỗ trợ 50% chi phí sạ, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp hỗ trợ 50% chi phí giống và phân bón, những diện tích thực hiện mô hình được bao tiêu theo giá thị trường cộng thêm 300 đồng/kg.

Điểm mới của mô hình canh tác lúa lý tưởng vụ hè thu 2020 là không sử dụng máy cấy mà sử dụng máy sạ có 2 chức năng như cùng một lúc là sạ lúa và bón phân vùi nên tiết kiệm được chi phí về công lao động làm mạ và bón phân. Máy cũng có chức năng điều chỉnh lượng giống theo ý muốn của nông dân kết hợp bón phân thông minh, bón 1 lần cho cả vụ, sẽ giúp tiết kiệm được nhiều chi phí về giống, phân bón, giảm nhân công và giảm khí nhà kính. Từ đó, giúp nông dân tăng lợi nhuận trên cùng diện tích đất, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.

Ông Nguyễn Văn Đồng, ở ấp 4, xã Mỹ Đông, cho biết: “Nhiều năm qua tôi sạ lúa bằng máy sạ hàng kéo tay, mất hơn 2 giờ mới xong gần 5 công đất. Khi áp dụng mô hình này được doanh nghiệp và Nhà nước hỗ trợ lúc xuống giống là áp dụng máy hiện đại vừa sạ vừa bón phân thông minh. Như vậy, giảm chi phí phân, thuốc bảo vệ thực vật, công lao động mà còn bảo vệ môi trường, sức khỏe bản thân. Cuối vụ được bao tiêu cao hơn so với giá thị trường nên nông dân đồng tình tham gia”.

Giảm chi phí, tăng lợi nhuận

Ông Bùi Văn Sơn, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tháp Mười, cho biết: Mô hình sản xuất lúa sử dụng phân bón thông minh áp dụng đồng bộ nhiều khâu trong 1 máy cơ giới, gồm: cấy lúa, bón phân vùi theo gốc lúa, kết hợp phun xịt thuốc diệt cỏ dại tiền nảy mầm, diệt ốc với thời gian nhanh gọn, dễ dàng áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp. Đồng thời, phân bón chậm tan được vùi trong đất nên được đất giữ lại, giảm lượng phân bốc hơi, rửa trôi, phân được vùi nên giúp bộ rễ ăn sâu. Do đó, nếu sử dụng mô hình này vào cấy lúa sẽ khiến lúa phục hồi nhanh, phát triển tốt, mọc chồi nhanh, lúa cứng cây, không đổ ngã khi gặp gió mưa. Qua đánh giá cả 3 vụ lúa/năm, giá thành sản xuất 1kg lúa trong mô hình thấp hơn so với ruộng lúa sản xuất bình thường từ 165-224 đồng/kg, năng suất tương đương và cao hơn, giúp lợi nhuận tăng 1,9-2,1 triệu đồng/ha. Ngoài ra, việc mô hình sử dụng phân bón thông minh đã thay đổi tập quán của nông dân từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, chú trọng sản xuất an toàn, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm.

“Lúa sau khi thu hoạch rất đồng đều nên khi bán có giá cao hơn ruộng lúa thường. Ngoài ra giúp giảm thất thoát, chi phí thu hoạch. Cùng với đó, thực hiện mô hình này còn giúp nông dân giảm chi phí vật tư đầu vào, nhân công lao động, lượng giống còn 60kg/ha, số lượng phân bón 300kg/ha, giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật trước 40 ngày sau cấy và không sử dụng thuốc trừ bệnh trong 20 ngày trước khi thu hoạch... góp phần bảo vệ thiên địch, hạn chế ảnh hưởng đến môi trường” - ông Sơn nói.

Để mô hình phát triển rộng trong tương lai, UBND tỉnh Đồng Tháp đã chọn xã Mỹ Đông quy hoạch đầu tư mô hình canh tác lúa lý tưởng lên 170ha, với tổng kinh phí gần 30 tỉ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng và các thiết bị sản xuất nông nghiệp hiện đại. Ông Nguyễn Phước Thiện, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp, cho biết: Lúa gạo là 1 trong 5 mặt hàng chủ lực thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp của tỉnh. Trong 3 năm qua, đã có 166 doanh nghiệp liên kết tiêu thụ lúa gạo cho nông dân trên diện tích hơn 111.000ha. Việc tham gia liên kết với doanh nghiệp giúp nông dân giảm chi phí sản xuất và chất lượng hạt gạo cũng được nâng lên.

“Mô hình canh tác lúa lý tưởng nhằm giúp bà con hạn chế việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật bằng các giải pháp kỹ thuật, giúp tiết kiệm được chi phí mà chất lượng nông sản ngày càng tốt lên. Bên cạnh đó, việc đưa máy cấy vào hoạt động, chi phí giống giảm xuống, còn 60% so với trước. Với những hiệu quả đã thấy rõ, sau giai đoạn thí điểm, Đồng Tháp dự kiến sẽ tiến hành nhân rộng mô hình này trong tỉnh”- ông Thiện cho biết.

Bài, ảnh: Bình Nguyên