Nói đến rừng tràm U Minh, nhiều người nghĩ ngay đến đặc sản nổi tiếng là mật ong. Tổ ong đến kỳ khai thác, người ta lấy được nhiều thứ như: mật ong, sáp ong và nhộng ong (ong non)... Mật ong là thứ để dành làm quà, làm thuốc, sáp ong dùng trong y tế và chế biến mỹ phẩm; ong non là món ngon đãi khách. Người dân U Minh đã chế biến nhiều món ăn từ ong non như: ong trộn gỏi bắp chuối, hấp lá mướp, lá lốt, chiên bột...; đặc biệt là làm mắm ong, món ngon nổi tiếng vùng U Minh Hạ.

Nói về cơ duyên đến với nghề làm mắm ong, bà Trần Thị Vân (chủ cơ sở mắm ong Hai Ngò, thị trấn U Minh) cho biết: "Nghề làm mắm ong là nghề truyền thống do mẹ chồng tôi truyền lại. Ngày xưa, gia đình chuyên làm mắm đồng phục vụ những bữa ăn thường nhật. Món mắm đồng quê đã ăn sâu vào tâm thức tôi từ đó”.

Ông Phan Văn Rí là người làm ra thương hiệu Mắm ong U Minh nổi tiếng hiện nay.

Cũng theo bà Vân, sau khi khác thác mật ong, bà thấy tàng ong non nhiều quá, bỏ thì uổng nên bà làm thử mắm ong để ăn và tặng bà con hàng xóm. Thấy mắm ong ngon quá, bà Vân mới nảy ra ý định kinh doanh nghề này và định hình nên thương hiệu Mắm ong U Minh nức tiếng khắp vùng.

 Làm mắm ong cũng qua nhiều công đoạn. Nhộng ong non vừa khai thác đem về phải làm ngay trong ngày, nếu để qua đêm bảo quản không tốt, ong non sẽ bị hư. Ðể lấy ong non ra khỏi tấm tàng phải trụng vào chảo nước đun thật sôi, khoảng 5 phút, phần sáp ong tan ra, ong non sẽ nổi lên mặt nước, dùng rổ lượt vớt ong non ra để ráo nước trước khi trộn thêm gia vị.

Gia vị làm mắm ong gồm muối hột đem rang đến khi hết nổ, rượu gốc, ít muối và một số gia vị khác cho vào nhộng ong, trộn đều. Ðể có món mắm ong thơm ngon một nguyên liệu không thể thiếu là thính. Gạo làm thính phải vo thật sạch, sau đó cho vào chảo rang với độ nóng vừa phải, đến khi vàng có mùi thơm. Dùng cối xay gạo rang thật mịn thành thính, sau đó trộn thính vào mắm cho thật đều và cho vào keo. Ðể mắm ong không bị thấm nước, dùng mo cau cắt tròn theo đường kính của keo, bẹ dừa chẻ từng thanh cài kín lại, 3 ngày sau là dùng được.

Bà Trần Thị Vân đang trụng tàng ong để lấy nhộng chế biến mắm ong.

Ðể đưa thương hiệu mắm ong "thoát" khỏi miệt đồng quê U Minh cũng nhiều gian truân, vất vả. Ông Phan Văn Rí (chồng bà Vân) là người làm nên thương hiệu mắm ong Hai Ngò, được Cục Sở hữu trí tuệ Bộ Khoa học - Công nghệ chứng nhận và cấp phép. Ông Rí chia sẻ: "Ðược khai thác nguyên liệu nhộng ong non làm mắm, tôi rất vui mừng. Ban đầu, các ngành chức năng địa phương nhắc nhở, không cho sản xuất mắm ong, sợ sẽ làm cạn kiệt đàn ong rừng, từ đó dẫn đến giảm đi lượng mật. Nhưng theo quy luật khai thác mật ong là phải cắt mật, một ít tàng để cho đàn ong tiếp tục ốp kèo và phát triển thành tổ mới, chứ ăn ong mà không cắt tàng, làm sao lấy mật".

Một keo mắm ong U Minh thơm ngon (800g) có giá bán 120.000 đồng.

Trước kia, khi khai thác mật ong, người ta bỏ tàng ong tại rừng, nay tàng ong làm ra mắm, nên ai cũng tận dụng để tăng thêm thu nhập. Hiện nay, 1 kg tàng ong có giá từ 50.000-60.000 đồng.

Mắm ong ăn kèm với các loại rau rừng rất đậm đà hương vị.

Mắm ong có vị béo, thơm lừng mùi mật ong và thính, ăn kèm thịt ba rọi và các loại rau rừng, lá lốt, lá sung, rau thơm... Nếu có dịp đến U Minh, du khách đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức mắm ong đậm đà hương vị xứ rừng

Theo HUỲNH LÂM (Báo Cà Mau)