Tờ Thời báo Los Angeles ngày 16-1 đăng bài trả lời phỏng vấn của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates, trong đó ông chủ Lầu Năm Góc kịch liệt chỉ trích năng lực yếu kém của các cố vấn quân sự và binh sĩ các nước đồng minh NATO trong cuộc chiến chống khủng bố tại miền Nam Afghanistan. Ông Gates nói: “Tôi lo ngại rằng chúng ta (NATO) đang triển khai những cố vấn quân sự không được huấn luyện đúng cách và rằng phần lớn các lực lượng châu Âu không được đào tạo để tiến hành các chiến dịch chống quân nổi dậy”. Ông cho rằng các chiến dịch chống khủng bố của đồng minh châu Âu tại Afghanistan hiện nay theo kiểu cổ điển y như thời Chiến tranh lạnh. Trái lại, Bộ trưởng Gates không tiếc lời ca ngợi binh sĩ của mình. Ông nói: “Chúng tôi (quân Mỹ) tại phía Đông Afghanistan đang làm tốt công việc của mình bởi chúng tôi hiểu được chiến lược chống khủng bố”.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates. Ảnh: Reuters

Những lời nhận xét của ông Gates dĩ nhiên gây bất bình dư luận các nước đồng minh NATO, đặc biệt là Hà Lan, Canada và cả Anh, những nước có binh sĩ chủ yếu đóng tại miền Nam Afghanistan. Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Eimert van Middelkoop lập tức gởi công hàm mời đại sứ Mỹ tại La Haye đến yêu cầu giải thích rõ ràng quan điểm của chính phủ Mỹ về năng lực thực tế của các binh sĩ Hà Lan ra sao. Và lo ngại làn sóng chỉ trích của các đồng minh sẽ lên cao, ông Gates liền gọi điện sang Luân Đôn nói với người đồng cấp Anh Des Browne rằng những lời bình phẩm của mình không nhằm vào 7.000 binh sĩ Anh đang đồn trú tại tỉnh Helmand. Bộ trưởng Quốc phòng Canada Peter MacKay cũng tuyên bố ông vừa nhận được lời đảm bảo từ phía Mỹ rằng quân đội Canada không phải mục tiêu chê bai. Bộ Quốc phòng Hà Lan sau đó khẳng định ông Gates không có ý trách móc khả năng của binh sĩ nước này. Các nhà bình luận cho rằng chính phủ Hà Lan hay Canada phải biện hộ như thế vì sợ nhân cơ hội này dư luận và phe đối lập gây thêm sức ép đòi rút quân về nước.

Vậy ai là kẻ yếu kém? Người phát ngôn Lầu Năm Góc Geoff Morrell biện minh rằng chủ nhân của mình “chẳng phê phán riêng một quốc gia nào” mà chỉ nói chung là tất cả lực lượng NATO, trong đó có cả Mỹ. Nói gì thì nói, phát biểu của ông Gates một lần nữa phản ánh sự xào xáo trong nội bộ NATO tại chiến trường khốc liệt Afghanistan. Theo hãng tin AP của Mỹ, Lầu Năm Góc thường xuyên phê bình Đức, Pháp, Italia và một số đồng minh khác không cho phép binh sĩ ra trận chiến đấu mà chỉ co ro tại căn cứ quân sự kiên cố. Trước tình thế an ninh rất nguy cấp hiện nay, ông Gates một mặt “van nài” các đồng minh NATO chi viện thêm 7.000 binh sĩ và mặt khác tự mình tăng cường 3.200 lính Mỹ tới Afghanistan. Như vậy, Mỹ sẽ có tổng cộng 30.000 quân ở đây, con số cao nhất kể từ khi tiến đánh Afghanistan năm 2001. Các đồng minh quốc tế khác do NATO chỉ huy thì có 42.000 binh sĩ.

Dư luận cho rằng các đồng minh không thể đáp ứng yêu cầu của Mỹ. Và những phát biểu vừa qua của ông Gates càng làm họ cảm thấy khó chịu hơn. Kiểu phát biểu mang tính “miệt thị” - quơ đũa cả nắm của ông chủ Lầu Năm Góc xem ra sẽ còn bị phản ứng mạnh trong các đồng minh NATO.

PHÚC NGUYÊN (Theo AFP, AP, The Guardian)