Hóa đơn điện tử (HÐÐT) ra đời đem lại nhiều lợi ích cho cả người nộp thuế (NNT) và các cơ quan quản lý nhà nước. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua vẫn có hiện tượng một số tổ chức, cá nhân cố tình lợi dụng việc phát hành, sử dụng HÐÐT để xuất khống, mua bán hóa đơn nhằm trục lợi, vi phạm pháp luật. Ngành Thuế đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng này. Xoay quanh vấn đề này, phóng viên Báo Cần Thơ trao đổi với ông Huỳnh Tấn Phát, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP Cần Thơ.

 Xin ông cho biết về kết quả triển khai HÐÐT trên địa bàn thành phố?

- Ngành Thuế TP Cần Thơ đã triển khai thành công HÐÐT trên địa bàn thành phố đạt 100% chỉ tiêu đề ra vào tháng 6-2022. Tính đến ngày 31-5-2023, trên địa bàn thành phố có 11.245 tổ chức, doanh nghiệp, 1.252 hộ, cá nhân kinh doanh sử dụng HÐÐT. Tổng số lượng HÐÐT NNT đã sử dụng hơn 55,1 triệu hóa đơn.

Cuối năm 2022, ngành Thuế thành phố tiếp tục triển khai HÐÐT khởi tạo từ máy tính tiền theo lộ trình của Tổng cục Thuế. Kết thúc giai đoạn 1 (từ ngày 15-12-2022 đến ngày 31-3-2023), có 25 tổ chức và 11 cá nhân, hộ kinh doanh áp dụng HÐÐT khởi tạo từ máy tính tiền, vượt 20% chỉ tiêu Tổng cục Thuế giao. Tiếp tục triển khai giai đoạn 2 (từ ngày 1-4 đến ngày 31-12-2023), Cục Thuế đã tổ chức rà soát NNT thuộc đối tượng sử dụng HÐÐT từ máy tính tiền để vận động, đôn đốc NNT thực hiện. Kết quả rà soát có 646 NNT trên địa bàn thành phố thuộc đối tượng sử dụng HÐÐT từ máy tính tiền. Cục Thuế đang nỗ lực phấn đấu thực hiện hoàn thành chỉ tiêu giao...

 Thời gian qua vẫn có hiện tượng một số tổ chức, cá nhân trục lợi, vi phạm pháp luật về HÐÐT. Xin ông cho biết rõ hơn về vấn đề này?

- Những năm qua, công tác cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Quốc hội ban hành Luật Doanh nghiệp quy định việc đăng ký thành lập doanh nghiệp đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện; Luật Quản lý thuế quy định NNT tự khai, tự nộp và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật... Tuy nhiên, lợi dụng sự thông thoáng của cơ chế, chính sách, một số đối tượng lợi dụng các ưu điểm của HÐÐT để trục lợi, vi phạm pháp luật.

Ðơn cử, một số doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cố tình lợi dụng việc phát hành, sử dụng HÐÐT để xuất khống, mua bán hóa đơn để trục lợi, vi phạm pháp luật. Sau khi đăng ký HÐÐT thành công thực hiện rao bán HÐÐT không hợp pháp tại các nền tảng không gian mạng (Facebook, website, Zalo...). Sử dụng HÐÐT không kèm theo việc mua bán hàng hóa để gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng. Sử dụng hóa đơn của tổ chức, cá nhân khác để hợp thức hóa hàng hóa, nguyên liệu đầu vào không có hóa đơn nhằm mục đích khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, hạch toán vào chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, quyết toán thanh toán vốn ngân sách... Có những doanh nghiệp thành lập không nhằm mục đích kinh doanh, mà chỉ bán hóa đơn nhằm trục lợi, chiếm đoạt tiền hoàn thuế, không có hoạt động mua bán hàng hóa dịch vụ thật.

Các doanh nghiệp trên thường có những dấu hiệu như giả mạo hồ sơ đăng ký doanh nghiệp; không còn hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký; thay đổi thông tin đăng ký thuế làm thay đổi cơ quan thuế quản lý trực tiếp; thay đổi thông tin người đại diện pháp luật bằng hình thức “mua lại doanh nghiệp” đã thành lập...

 Trước thực trạng trên, ngành Thuế đã và đang triển khai những giải pháp gì trong công tác quản lý hóa đơn, thưa ông?

- Ngành Thuế đang đẩy mạnh triển khai các giải pháp phòng, chống mua bán HÐÐT bất hợp pháp. Gần đây, Tổng cục Thuế đã ban hành Bộ chỉ số tiêu chí áp dụng quản lý rủi ro và Quy trình đánh giá xác định NNT có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng HÐÐT. Tháng 4 vừa qua, Tổng cục Thuế đã công bố hoạt động của Trung tâm cơ sở dữ liệu HÐÐT phục vụ công tác phân tích, quản lý rủi ro sử dụng HÐÐT. Ðến nay, 63 Cục Thuế trên cả nước đã triển khai sử dụng hệ thống hỗ trợ kiểm soát tình hình sử dụng hóa đơn của doanh nghiệp. Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu HÐÐT giúp phát hiện các giao dịch mua bán bất thường và tiến tới phòng ngừa từ sớm, từ xa việc mua bán khống HÐÐT, đồng thời sẽ có cảnh báo tới NNT về sự bất thường trong việc sử dụng hóa đơn ngay khi xuất hóa đơn.

Ngoài ra, để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý HÐÐT, Tổng cục Thuế ban hành các văn bản việc tăng cường các biện pháp rà soát, kiểm tra hóa đơn nhằm ngăn chặn gian lận trong việc sử dụng hóa đơn...

 Tại TP Cần Thơ, Cục Thuế đang triển khai các giải pháp nào, thưa ông?

- Trên cơ sở văn bản của Tổng cục Thuế, Cục Thuế thành phố đã kịp thời ban hành kế hoạch để triển khai các nhiệm vụ trọng tâm phòng chống gian lận trong sử dụng HÐÐT đến các đơn vị thuộc và trực thuộc. Theo đó, nhanh chóng thành lập Ban chỉ đạo về phòng chống gian lận hóa đơn tại cơ quan thuế các cấp để tăng cường chỉ đạo phối hợp và xử lý. Ðồng thời, rà soát, tổng hợp tình hình triển khai HÐÐT trên địa bàn. Trên cơ sở thực tiễn quản lý, chủ động và thường xuyên báo cáo, tham mưu cấp ủy và chính quyền địa phương để phối hợp chỉ đạo kịp thời. Mặt khác, tăng cường phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành chức năng trên địa bàn trong công tác quản lý thuế nói chung và HÐÐT nói riêng.

Ngành Thuế TP Cần Thơ rà soát, lập danh sách người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro cao để đưa vào danh sách giám sát trọng điểm. Ảnh: T. TRINH

Ngành Thuế thành phố thực hiện lập danh sách NNT có dấu hiệu rủi ro cao như nộp thuế thấp hơn nhiều lần so với mức trung bình ngành nghề kinh doanh; tăng đột biến về doanh thu; không có tài sản; sử dụng số lượng lớn hóa đơn... để đưa vào danh sách NNT phải thực hiện giám sát trọng điểm theo nội dung: xác minh thực tế hoạt động của NNT; kiểm tra tại cơ quan Thuế... Trong quá trình giám sát trọng điểm, thanh tra, kiểm tra phát hiện NNT có hành vi vi phạm pháp luật về thuế, về hóa đơn, kịp thời xử lý hoặc củng cố hồ sơ, chuyển cơ quan Công an để xử lý theo quy định; đồng thời thông báo đến cơ quan Thuế liên quan và tiến hành nhập toàn bộ thông tin lên ứng dụng xác minh hóa đơn theo quy định. Thực hiện thanh tra, kiểm tra đúng đối tượng, nội dung có trọng tâm rủi ro cao và theo đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, ngành Thuế thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền, truyền thông để doanh nghiệp, người dân hiểu rõ những hệ quả pháp lý của những hành vi vi phạm về mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp; đồng thời công khai các trường hợp vi phạm, tạo tính răn đe. Song song đó, đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin, các phần mềm ứng dụng phục vụ công tác kiểm tra hóa đơn; triển khai ứng dụng “Xây dựng và triển khai hệ thống ứng dụng phân tích dữ liệu và quản lý rủi ro”...

 Xin cảm ơn ông!

TUYẾT TRINH (thực hiện)