Hơn 2 năm thực hiện Luật Hòa giải (HG), đối thoại (ÐT) tại tòa án, việc HG, ÐT tại tòa án ở TP Cần Thơ đã đạt được những hiệu quả tích cực. Thực hiện quy định này, không chỉ giúp tòa án giảm tải công việc mà rất nhiều đương sự cũng lựa chọn phương án HG để giải quyết tranh chấp.

Ông Văn Khám Inh, Hòa giải viên TAND quận Thốt Nốt, tuyên truyền, giải thích quy định pháp luật cho người dân.  

Vừa qua, bà Nguyễn Thị H ngụ phường Thuận An, quận Thốt Nốt, có đơn khởi kiện bà Lý Thị T về việc tranh chấp hụi tại Tòa án Nhân dân (TAND) quận Thốt Nốt. Sau đó, bà H có yêu cầu được HG, ÐT tại tòa án và vụ việc đã được hòa giải thành. Bà H cho biết: “Tôi thấy việc HG, ÐT tại tòa án mang lại nhiều lợi ích cho người dân. Bởi vì HG, ÐT thành giúp giải quyết triệt để, hiệu quả các tranh chấp mà không phải mở phiên tòa xét xử. Hơn nữa, kết quả HG, ÐT thành được các bên tự nguyện thi hành, tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức của các bên liên quan, góp phần hạn chế tranh chấp, khiếu kiện kéo dài”.

Luật HG, ÐT tại tòa án có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2021. Khi lựa chọn HG, ÐT tại tòa án, các bên có quyền lựa chọn HG viên cho vụ việc của mình. Các bên có thể chủ động sắp xếp thời gian, địa điểm, hình thức HG, ÐT phù hợp. Việc HG, ÐT được tiến hành nhanh chóng và dành quyền chủ động cho các bên, bảo mật thông tin của các bên. Với sự hỗ trợ của HG viên, các bên có thể trình bày tâm tư, nguyện vọng của mình và dần tháo gỡ các mâu thuẫn, bất đồng để hàn gắn và duy trì mối quan hệ tốt đẹp trong gia đình, bạn bè, tình làng nghĩa xóm, quan hệ đối tác…

Ông Văn Khám Inh, HG viên TAND quận Thốt Nốt, cho biết: “Trong HG tranh chấp hôn nhân và gia đình, trường hợp HG thành sẽ giúp hàn gắn hạnh phúc gia đình. Trường hợp thuận tình ly hôn cũng giúp các bên giữ được hòa khí, hai bên thống nhất được người nuôi con, phương thức nuôi dạy con phù hợp và cùng hỗ trợ, hợp tác trong việc nuôi con sau ly hôn. Ðây là ý nghĩa rất lớn của HG, ÐT mà phương thức giải quyết tranh chấp, khiếu kiện theo trình tự tố tụng không có được. Ngay cả trong trường hợp HG, ÐT không thành thì thông qua HG, ÐT, các bên đã được HG viên giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình để tham gia tố tụng một cách tích cực và hiệu quả”.

Ðiều quan trọng là kết quả HG, ÐT thành được tòa án công nhận và có hiệu quả thi hành cao. Kết quả HG thành, ÐT thành được tòa án công nhận bằng thủ tục nhanh gọn và có giá trị thi hành như bản án khi có yêu cầu của các bên tham gia HG, ÐT tại tòa án. Các bên không phải trả lệ phí cho thủ tục xét công nhận kết quả HG thành, ÐT thành tại tòa án.

Từ khi Luật HG, ÐT tại tòa án có hiệu lực, TAND huyện Thới Lai đã triển khai, lựa chọn những người có uy tín, kinh nghiệm, kỹ năng HG và am hiểu pháp luật để đề nghị bổ nhiệm HG viên. Ðồng thời, cán bộ thực hiện công tác tiếp dân của đơn vị giải thích đầy đủ, rõ ràng để người dân hiểu hơn các lợi ích của việc HG, ÐT tại tòa án. Từ ngày 1-1-2023 đến nay, tại TAND huyện Thới Lai đã công nhận HG thành 154 việc và không công nhận HG thành 3 việc. Các vụ việc HG thành phần lớn liên quan đến lĩnh vực hôn nhân gia đình, vay tài sản, hụi, hợp đồng tín dụng... Qua đó, cho thấy các đương sự mong muốn tự thỏa thuận, đỡ tốn kém án phí, thời gian mở phiên họp công khai chứng cứ, HG, đối chất và xét xử, nội dung tranh chấp sẽ thi hành án nhanh và đúng quy định của pháp luật.

Theo bà Hoàng Ngọc Hạnh, Chánh án TAND quận Thốt Nốt, qua hơn 2 năm thực hiện Luật HG, ÐT tại tòa án, số lượng vụ, việc đưa qua tòa án chấp nhận HG, ÐT rất nhiều. Từ đó, góp phần giảm áp lực cho tòa án, tỷ lệ HG, ÐT thành rất cao. Việc giải quyết tranh chấp, khiếu kiện bằng phương án HG, ÐT tại tòa án mang lại nhiều lợi ích hơn cho các bên so với giải quyết theo trình tự tố tụng. Các bên nên lựa chọn cơ chế HG, ÐT tại tòa án và tạo điều kiện cho mình cũng như các bên trong tranh chấp, khiếu kiện tìm kiếm cơ hội thỏa thuận, thống nhất nếu thực sự mong muốn có được kết quả hài hòa lợi ích các bên.

Bài, ảnh: CHẤN HƯNG