Heo rừng và heo rừng lai là vật nuôi đặc hữu của vùng Tây Nguyên và một số tỉnh miền Trung, nhưng hiện nay nhiều nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long đã tìm cách đưa chúng về để nuôi thử nghiệm, bước đầu đã mang lại hiệu quả đáng khích lệ, đặc biệt là ở vùng Bảy Núi - An Giang. Giai đoạn đầu, nhiều người nuôi heo rừng đã gặp không ít khó khăn do thay đổi phong thổ, khí hậu và môi trường tự nhiên khiến cho heo bị “chói nước”, nhưng nay tình hình đã ổn định, người nuôi đã nắm bắt được kỹ thuật về chuồng trại, thức ăn và tập tánh sinh đẻ của loài heo hoang dã nầy. Tại vùng Bảy Núi - An Giang, mô hình nuôi heo rừng lai đã được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Tri Tôn triển khai từ tháng 9 năm 2007 (theo đề án 27 của huyện) nhằm đẩy mạnh sản xuất và tạo công ăn việc làm cho các hộ nghèo miền núi.

Ông Trần Văn Mì, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Tri Tôn cho biết, đây là mô hình trình diễn đầu tiên trên vùng đất núi Tây Nam, nơi có khí hậu trong lành và nguồn thức ăn đa dạng, đồng thời cũng là mô hình xóa đói giảm nghèo cho người dân tộc ở các xã : An Tức, Châu Lăng, núi Tô, Cô Tô, Ô Lâm, Lương Phi, Ba Chúc, Lê Trì và thị trấn Tri Tôn. Theo qui định, người nuôi được toàn quyền bán heo con (trừ heo mẹ phải có sự đồng ý của Phòng NN&PTNT).

Để thực hiện chương trình nầy một cách có hiệu quả, tỉnh An Giang đã hỗ trợ con giống, chuồng trại cho những gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Mỗi hộ được cấp 4 con heo giống (3 cái, 1 đực) có nguồn gốc từ Đắc Lắc với kinh phí đầu tư tổng cộng 60 triệu đồng. Ông Mì cho biết, thời gian đầu heo bị hao hụt khoảng 30%, nhưng hiện nay đàn heo phát triển rất tốt, đa số heo mẹ đã đẻ từ 2 đến 3 lứa và bắt đầu thuần hóa giúp cho người nuôi thêm thuận lợi, yên tâm và phấn khởi. Cụ thể như đàn heo của anh Chau Sai ở ấp Tô Trung, xã núi Tô (nuôi thả lan) đã xuất chuồng được 4 bầy, bán ra với giá 1 triệu đồng/con. Còn như anh Chau Kên, ở khóm 1, thị trấn Tri Tôn với 2 con nái đã đẻ được ba lứa và sắp đẻ thêm 2 lứa nữa. Vợ chồng anh cho biết nhờ ba lứa heo rừng mà gia đình đã thoát nợ và còn dư tiền để sửa nhà và mua ti-vi.

Heo rừng nuôi bán hoang dã ở chân đồi Mai -Tịnh Biên.

Trong số những hộ nuôi heo rừng thành công nhất ở Bảy Núi phải nói đến anh Lê Tấn Hải ở thị trấn Ba Chúc, Tri Tôn, hiện có đàn heo trên 20 con và hai con sắp đẻ. Anh Hải cho biết, heo rừng lai rất dễ nuôi, ít bịnh tật nhờ đặc tính hoang dã, sức đề kháng cao. Loại heo nầy lại tự phối giống, tự sinh con và cho bú theo bản năng sinh tồn, không cần đến sự can thiệp của con người. Bản thân anh là y sĩ thú y, vậy mà trong suốt 2 năm gầy dựng đàn heo, anh chưa bao giờ sử dụng đến một giọt thuốc.

Heo rừng nuôi tại Bảy Núi là giống được lai tạo giữa heo mọi hoặc heo ỉ với heo rừng thuần chủng, nên có đặc tính hung dữ và thích đào xới, ủi phá kiếm thức ăn. Tùy theo đời F1, F2... mà trọng lượng heo có thể thay đổi từ 10 ký đến vài ba chục ký/ con. Bình quân, một con heo thành phẩm phải mất 4 tháng tuổi thịt mới ngon. Nếu nuôi đúng kỹ thuật và cho ăn đầy đủ mỗi năm heo mẹ có thể đẻ hai lứa, mỗi lứa từ 7 - 13 con.

Mới đây, tại núi Cấm, thuộc xã An Hảo, huyện Tịnh Biên đã thành lập Tổ chăn nuôi động vật hoang dã do anh Nguyễn Văn Ban làm Tổ trưởng, tạo điều kiện cho nhiều hộ chuyển sang nuôi nhím, nai và heo rừng. Điển hình như anh Phạm Văn Hải đã mở trại heo rừng dưới chân đồi Mai với diện tích 1.300m2. Đây là mô hình bán hoang dã đầu tiên trên vùng Bảy Núi. Toàn bộ heo được thả lan, không chuồng trại. Chúng tự do đi lại, ăn uống và tự tìm chỗ nghỉ ngơi trong các hang đá, hốc hẻm và tự sinh con, không cần sự can thiệp của con người.

Anh Nguyễn Văn Ban, một nông dân từng nuôi động vật hoang dã phấn khởi cho biết: Nuôi theo kiểu bán hoang dã là một mô hình mới lạ nhưng vô cùng hấp dẫn vì nó phù hợp với tập tính của heo rừng, nhất là xung quanh có nhiều cây cối, không gian thoáng mát, bảo đảm được vệ sinh môi trường. Thức ăn chính của heo rừng là rau, củ, chuối cây, chuối trái, lục bình, tốt nhất là khoai lang và khoai mì nên chi phí không đáng kể. Tuy nhiên, muốn cho heo phát triển nhanh, nhất là trong thời kỳ heo sinh sản cũng cần cho heo mẹ ăn thêm thực phẩm nhiều đạm để đủ dinh dưỡng nuôi con.

Anh Hải cho biết đàn heo của anh hiện có 25 con giống, một số đang trong thời kỳ sinh sản. Đây là giống lai tạo giữa heo mọi (cha) và heo Thái (mẹ) nên năng suất rất cao so với heo rừng. Theo tính toán của anh, giá heo con hiện nay là 200.000 đồng/kg. Nếu nuôi đạt yêu cầu, một con nái bình quân mỗi lứa đẻ trên 10 con, bán ra từ 10 - 15 triệu đồng.

Bài, ảnh: HUỲNH VĂN NGUYỆT