“Câu view & Kinh tế chú ý” của nhà báo Đỗ Đình Tấn vừa được NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh ấn hành. Đây là quyển sách thú vị trong thời đại bùng nổ mạng xã hội, bởi tác giả phân tích những tình huống và chiến lược mà các tổ chức hay cá nhân sử dụng để thu hút sự chú ý của người dùng trên mọi nền tảng.

Tác phẩm có tên gọi đầy đủ “Câu view & Kinh tế chú ý: Cái mà bạn trả tiền thì đó là sản phẩm. Cái mà bạn không phải trả tiền thì chính bạn là sản phẩm để bán”. Sách dày 288 trang, gồm sáu chương: “Những nhà buôn chú ý”, “Mô hình thị trường sản phẩm kép”, “Kinh tế chú ý”, “Mua bán sự chú ý, cạnh tranh & lợi nhuận”, “Ai đã “giết” upworthy? Mồi nhử chuột? Facebook? Những tác hại của mạng xã hội”, “Cùng hành động cho lợi ích tốt nhất của

con người”.

Đọc sách, độc giả cảm nhận rõ truyền thông xã hội đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hiện đại, giúp từng cá thể kết nối, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video và suy nghĩ của bản thân; đồng thời mang lại những lợi ích to lớn cả hữu hình (về lợi ích kinh tế) hay vô hình (được bày tỏ ý kiến và tương tác). Thế nhưng, truyền thông xã hội cũng có một mặt khác, đó là để thu hút sự chú ý của người dùng, các nền tảng mạng xã hội đều được thiết kế dựa trên công nghệ thuyết phục. Công nghệ này được tạo ra, chủ yếu là để làm thay đổi quan điểm, thái độ hoặc hành vi của người dùng nhằm đạt được những mục tiêu của nó.

Từ nhiều nguồn thông tin cập nhật và nghiên cứu của nhiều tác giả, cuốn sách này sẽ là câu trả lời cho những câu hỏi: “Câu view” là gì? Ai “câu view”? Vì sao phải “câu view”? “Câu view” để làm gì”? Những “người buôn chú ý” là ai? Kinh tế chú ý là gì? Vì sao một nền kinh tế lại có thể vận hành chỉ bằng nguồn tài nguyên phi vật chất là sự chú ý của con người? Vì sao nội dung, dịch vụ hoặc nền tảng mà các công ty mạng xã hội cung cấp đều miễn phí? Nếu vậy thì các công ty này “sống” bằng gì? Là người dùng miễn phí, chúng ta đang phải trả giá ra sao? Làm thế nào để điều chỉnh mạng xã hội cho phù hợp với lợi ích tốt nhất, những nhu cầu và giá trị căn bản của con người thay vì để nó chỉ biết khai thác tối đa sự chú ý và thời gian của người dùng trên các thiết bị?

Quyển sách góp phần làm sáng tỏ cách mà các nền tảng mạng xã hội được thiết kế, cách mà các doanh nghiệp Internet thiết kế các sản phẩm và dịch vụ của họ để tranh giành sự chú ý có hạn của người dùng để tìm kiếm lợi nhuận. Lợi nhuận tối đa giữa các công ty mạng xã hội có thể dẫn đến những tác hại nguy hiểm. Từ đó, sách giúp người đọc nhận biết các chiến lược thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp, để trở thành người dùng mạng xã hội thông thái, có thể hóa giải những tác hại của mạng xã hội. Các tổ chức xã hội, các cơ quan quản lý nhà nước cũng sẽ kịp thời nắm bắt thông tin để không biến “thế lưỡng nan xã hội” nói trên thành một “thảm họa xã hội”.

Phần cuối cùng trong sách mang thông điệp “cùng hành động cho lợi ích tốt nhất của con người”. Tác giả khẳng định không thể chối bỏ những lợi ích mà thời đại thông tin và kinh tế chú ý mang lại; thế nhưng để chống lại những hậu quả tiêu cực mà nó gây ra, mỗi người cần xem xét lại những cách suy nghĩ, những thói quen đã có khi sử dụng mạng xã hội. Từ đó tìm ra những cách mới để kết nối với giá trị quan trọng trong cuộc sống. Trước mắt, tác giả gợi mở để mỗi người trở thành một người tiêu thụ thông minh và có trách nhiệm, có tiếng nói và tác động đúng mực để thay đổi những gì không phù hợp trên mạng xã hội. Xa hơn là thúc đẩy công nghệ phù hợp với lợi ích chung.

Q.M