Thu hoạch cá tra ở huyện Thốt Nốt, TP Cần Thơ.

Cùng thời điểm này năm 2007 giá cá tra nguyên liệu đạt khoảng 17.000 đồng/kg. Nhưng hiện nay, giá cá tra loại thịt trắng ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chỉ còn 14.300 – 14.700 đồng/kg, giảm khoảng 800 đồng/kg so với khoảng hai tuần trước; cá loại thịt hồng, thịt vàng nhạt cũng giảm mạnh, chỉ còn ở mức 13.800 – 14.000 đồng/kg. Tình trạng giảm giá này là do: tỷ giá VND/USD thời gian qua liên tục giảm, ảnh hưởng đến hiệu quả xuất khẩu (XK) của doanh nghiệp; việc hạn chế cho vay của các tổ chức tín dụng ảnh hưởng đến việc thu mua cá của doanh nghiệp và việc đầu tư của người nuôi cá. Những điều này đã khiến nhiều người nuôi cá, chủ yếu là những hộ nuôi nhỏ lẻ, thiếu vốn kêu bán cá đồng loạt (phần lớn cá chưa đạt kích cỡ chế biến xuất khẩu) còn doanh nghiệp thì không mua hoặc mua với giá thấp...

Năm 2007, kim ngạch xuất khẩu của con cá tra, chủ yếu ở ĐBSCL đã đạt 1 tỉ USD và dự kiến sẽ tăng lên 1,2 tỉ USD trong năm 2008. Theo nhiều doanh nghiệp chế biến XK thủy sản, có khả năng sẽ vượt chỉ tiêu này. Năm nay, thị trường thế giới tiếp tục mở rộng cho sản phẩm cá tra ở ĐBSCL và cả nước, do sản lượng cá rô phi Trung Quốc giảm 30% và chính sách hạn chế đánh bắt cá tuyết ở Đông Âu đã làm sản lượng cá cung cấp cho thị trường bị sụt giảm nghiêm trọng. Thị trường chính của cá tra Việt Nam trong năm 2007 xếp theo thứ tự là EU, Trung Mỹ, Trung Đông và Đông Âu sẽ có sự thay đổi trong năm 2008. Trong đó, thị trường Đông Âu dự báo sẽ “vươn” lên vị trí thứ hai sau EU.

Ngoài ra, còn nhiều thuận lợi khác sẽ góp phần rất lớn vào việc tăng trưởng XK của con cá tra. Đó chính là việc Công ty Luật Akin Gump Straus Hauer & Feld LLp vừa có thư gửi Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Carlos M. Gutierrez thông báo: bên nguyên đơn trong vụ kiện chống bán phá giá đối với phi lê cá tra, ba sa Việt Nam, thay mặt Hiệp hội chủ nuôi cá catfish, Mỹ và các nhà chế biến cá catfish rút lại đề nghị xem xét hành chính đối với các lô hàng nhập khẩu phi lê cá tra, ba sa của 27 doanh nghiệp XK Việt Nam vào cuối năm 2007. Theo Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP), Ủy ban châu Âu (EC) đã ban hành thông báo D4/RM/agm D(2007)441851 về việc công nhận thêm 25 doanh nghiệp Việt Nam đủ điều kiện sản xuất an toàn vệ sinh thực phẩm để XK sản phẩm thủy sản vào thị trường này vào đầu tháng 2-2008. Mới đây, ngày 18-2, Cục Kiểm dịch động thực vật Liên bang Nga đã sang Việt Nam kiểm tra thêm một số doanh nghiệp có nhu cầu XK thủy sản vào Nga. Cũng theo thông tin từ VASEP, nhiều hoạt động xúc tiến thương mại nhằm mở rộng thị trường XK con cá tra cũng như thủy sản đã và đang tiếp tục được đẩy mạnh. Mới nhất, từ ngày 22 đến 28-2-2008, 46 đại diện của 18 doanh nghiệp chế biến và XK thủy sản Việt Nam dự Hội chợ Thực phẩm vùng Vịnh lần thứ 13 tại Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và tiếp sau đó có 8 doanh nghiệp tiếp tục sang Cairo (Ai Cập) thực hiện chương trình khảo sát thị trường tiêu thụ mặt hàng này.

Với những dự báo về tiềm năng XK của con cá tra, nhiều tỉnh thành ở ĐBSCL mở mới nhiều nhà máy chế biến thủy sản XK. Điều này tạo nên lo lắng thiếu nguồn cung cá nguyên liệu cho chế biến hơn là không tìm được thị trường XK. Ví dụ như An Giang, năm 2008 tỉnh này có thêm 9 nhà máy chế biến thủy sản đi vào hoạt động, nâng tổng số nhà máy chế biến thủy sản lên con số 26 và tổng công suất chế biến toàn tỉnh lên 400.000 tấn thành phẩm/năm. Nếu các nhà máy chế biến trong tỉnh hoạt động hết công suất thì cần 1,2 triệu tấn cá tra nguyên liệu. Tuy nhiên, năm 2008 tỉnh An Giang có kế hoạch nuôi 300.000 tấn cá tra nguyên liệu, thiếu khoảng 150.000 tấn so với nhu cầu chế biến của các doanh nghiệp.

***

Theo dự báo của nhiều chuyên gia kinh tế, thị trường XK của sản phẩm cá tra vùng ĐBSCL và cả nước trong năm 2008 này sẽ tương đối thuận và con cá tra sẽ sớm trở về với giá trị đích thực. Người nuôi cá tra cần bình tĩnh, tìm hiểu kỹ thông tin thị trường để đưa ra quyết định hợp lý là một việc làm cần thiết trong thời điểm hiện nay. Đừng nóng vội tạo nên tình trạng thừa nguyên liệu ảo trên thị trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả sản xuất, ảnh hưởng sự phát triển của nghề nuôi cá tra ở vùng ĐBSCL và cả nước.

Bài, ảnh: Hà Triều