HOÀNG YẾN (Tổng hợp)

Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên. Theo đó, bên cho vay giao tài sản cho bên vay. Khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Tuy nhiên, lãi suất khi cho vay phải đảm bảo đúng quy định pháp luật, nếu vượt quá quy định, người cho vay sẽ phạm tội cho vay lãi nặng.

Cơ quan CSĐT Công an TP Cần Thơ tống đạt các quyết định tố tụng đối với C.T.H. Ảnh: Công an TP Cần Thơ

Ngày 10-10-2023, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Cần Thơ đã khởi tố bị can và bắt tạm giam C.T.H (ngụ  khu vực Long Thạnh A, phường Thốt Nốt, quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Theo cơ quan điều tra, bà N.N.D đã tố giác đến cơ quan Công an về việc C.T.H có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cưỡng đoạt tài sản và cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Qua điều tra xác định, từ ngày 1/8/2022-10/9/2022, đối tượng C.T.H đã cho bà N.N.D vay 4,4 tỉ đồng với lãi suất 0,3% ngày, tức 108%/năm. Tổng số tiền lãi vay của 40 ngày là 528 triệu đồng, gấp 5,4 lần mức lãi suất cho phép (20%/năm) theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố đang tiếp tục điều tra mở rộng.

Cuối tháng 9-2023, Công an huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An nhận được đơn tố cáo của người dân về việc bị đối tượng N.T.C.A cho vay lãi nặng theo kiểu tín dụng đen. Ngày 28-9, Công an huyện Diễn Châu đã bắt giữ N.T.C.A, thu giữ 1 điện thoại di động, một số giấy tờ cùng vật chứng khác có liên quan đến hoạt động tín dụng đen. Theo điều tra của Công an, từ tháng 11-2022 đến cuối tháng 9-2023, A đã cho chị T.T.T (ngụ xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu) vay 900 triệu đồng với lãi suất 3.000 đồng/triệu đồng/ngày (tương đương 109,5%/năm), thu lợi bất chính 402 triệu đồng. Hiện Cơ quan CSÐT Công an huyện Diễn Châu đã ra quyết định tạm giữ A để tiếp tục đấu tranh, mở rộng điều tra.

Theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành, tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự được quy định như sau: Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Người phạm tội còn có thể chịu hình phạt bổ sung 30-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

Bên cạnh đó, tại Nghị quyết 01/2021/NQ-HÐTP hướng dẫn áp dụng Ðiều 201 của Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, hướng dẫn: Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng, mà số tiền thu lợi bất chính của mỗi lần phạm tội từ 30 triệu đồng trở lên, nếu mỗi lần phạm tội đều chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thì ngoài việc bị áp dụng khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính, còn bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự phạm tội 2 lần trở lên. 

Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng mà các lần thu lợi bất chính đều dưới 30 triệu đồng nhưng tổng số tiền thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên và các hành vi này chưa lần nào bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt tương ứng với tổng số tiền thu lợi bất chính của các lần cho vay lãi nặng, không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự phạm tội 2 lần trở lên.

Trường hợp người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng, trong đó có 1 lần cho vay lãi nặng, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên và hành vi cho vay lãi nặng này chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự; còn các hành vi cho vay lãi nặng khác thu lợi bất chính dưới 30 triệu đồng, các hành vi này chưa bị xử phạt vi phạm hành chính và chưa hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt tương ứng tổng số tiền thu lợi bất chính của các lần cho vay lãi nặng, không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự phạm tội 2 lần trở lên. Trường hợp người cho vay lãi nặng thực hiện nhiều hành vi khác nhau liên quan đến việc đòi nợ (như: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần, gây thương tích, gây tổn hại sức khỏe hoặc có hành vi khác để lấy tài sản...) thì tùy từng trường hợp còn bị xử lý hình sự về tội phạm tương ứng, nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm...