Bài, ảnh: HOÀNG YẾN

Khu tái định cư Ninh Kiều (9,6ha), khu vực 4, phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ đang trong quá trình thu hồi đất bàn giao mặt bằng. Nhiều trường hợp yêu cầu được tái định cư hoặc mua nền tái định cư khi bị thu hồi đất. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải trường hợp nào cũng đáp ứng tiêu chí được tái định cư hay mua nền tái định cư.

Khu tái định cư Ninh Kiều (9,6ha), khu vực 4, phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ đang trong quá trình thu hồi đất bàn giao mặt bằng.

Luật Ðất đai năm 2013 quy định khi Nhà nước thu hồi đất, người sử dụng đất ngoài việc được bồi thường theo quy định còn được xem xét hỗ trợ. Việc hỗ trợ phải bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và đúng quy định của pháp luật. Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm: hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân mà phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ khác.

Ðiều 6, Nghị định 47/2014/NÐ-CP quy định trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ở và người Việt Nam định cư ở nước ngoài sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam (có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của pháp luật về đất đai), bị thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của UBND cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư.

Trường hợp hộ gia đình có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất bị thu hồi, nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng theo quy định của pháp luật về cư trú hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 1 thửa đất ở thu hồi thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất ở, nhà ở tái định cư và tình hình thực tế tại địa phương quyết định mức đất ở, nhà ở tái định cư cho từng hộ gia đình.

Do đó, trường hợp cá nhân, hộ gia đình có đất bị thu hồi không phải là đất ở; trường hợp cá nhân, hộ gia đình bị thu hồi đất ở nhưng vẫn còn đất ở, nhà ở khác trong cùng địa bàn; trường hợp cá nhân, hộ gia đình bị thu hồi một phần đất ở và phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi đủ điều kiện để ở, thì không được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư.

Tuy nhiên, pháp luật đất đai cũng quy định “mở” nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân bị thu hồi đất. Ðối với hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất gắn liền với nhà ở thuộc trường hợp phải di chuyển chỗ ở nhưng không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở, nếu không có chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được Nhà nước bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở hoặc giao đất ở có thu tiền sử dụng đất. Giá bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở; giá đất ở tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất do UBND cấp tỉnh quy định.

Khu tái định cư Ninh Kiều (9,6ha) có 328 hộ bị ảnh hưởng. Dự kiến có 132 nền tái định cư tại vị trí dự án. Ðến nay, đã có 190 hộ bàn giao mặt bằng với diện tích 71.387,52m2, gồm cả diện tích giao thông, mương rạch; trong đó có 9 hộ đã nhận tiền nhưng chưa bàn giao mặt bằng; 138 hộ chưa nhận tiền và chưa chịu bàn giao mặt bằng, chủ yếu là các hộ thuộc dãy phân lô nền. Ða số các hộ chưa chịu bàn giao mặt bằng là do có yêu cầu được mua nền tái định cư nhưng không được ngành chức năng giải quyết, do không đáp ứng các điều kiện theo quy định.  

Ðến ngày 31-7-2023, UBND quận đã ban hành 85 quyết định cưỡng chế. Trong đó, đã thực hiện cưỡng chế và vận động 27 hộ giao mặt bằng 9.286,3m2; chưa thực hiện cưỡng chế 58 hộ, với 3.989,9m2. Theo ông Mã Khánh Hậu, Phó Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều, về vấn đề thu hồi đất tại Khu tái định cư Ninh Kiều (9,6ha), đa số hộ dân thống nhất với chủ trương thu hồi đất của Nhà nước. Tuy nhiên, do quận không thể đáp ứng được yêu cầu của các hộ dân về cấp nền tái định cư, xin mua nền tái định cư... vì không đáp ứng các điều kiện theo quy định pháp luật nên các hộ dân không thống nhất nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng. Ðể đảm bảo thực hiện đúng quy định, UBND quận Ninh Kiều sẽ cùng các đơn vị liên quan tiếp tục vận động các hộ dân nhận tiền và bàn giao mặt bằng. Tuy nhiên, nếu các hộ dân không đồng thuận, quận sẽ tiến hành các bước tiếp theo đúng quy định.