Khi Nhà nước thu hồi đất, ngoài việc được bồi thường theo quy định thì người sử dụng đất còn được xem xét các khoản hỗ trợ khác, như: hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; hỗ trợ tái định cư…

UBND quận Ninh Kiều cưỡng chế thu hồi đất phục vụ Dự án phát triển TP Cần Thơ và tăng khả năng thích ứng của đô thị - hạng mục công trình xây dựng hạ tầng cơ sở tái định cư An Bình, phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ.

Theo quy định của pháp luật, khi Nhà nước thu hồi đất sẽ có chính sách hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất cho các đối tượng: hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất nông nghiệp; hộ gia đình, cá nhân thuộc đối tượng đủ điều kiện được giao đất nông nghiệp theo quy định đang sử dụng đất nông nghiệp do nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, được tặng cho, khai hoang theo quy định của pháp luật, được UBND cấp xã nơi có đất thu hồi xác nhận là đang trực tiếp sản xuất trên đất nông nghiệp đó; hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất do nhận giao khoán đất sử dụng vào mục đích nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản (không bao gồm đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ) của các nông, lâm trường quốc doanh là cán bộ, công nhân viên của nông, lâm trường quốc doanh đang làm việc hoặc đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp đang trực tiếp sản xuất nông, lâm nghiệp…

Bên cạnh đó, Nhà nước sẽ hỗ trợ hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp bằng tiền hoặc hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm theo quy định (tùy trường hợp). Trong đó, hỗ trợ bằng tiền không quá 5 lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá đất của địa phương đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp thu hồi; diện tích được hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương; mức hỗ trợ cụ thể do UBND cấp tỉnh quy định căn cứ điều kiện thực tế của địa phương.

Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh, dịch vụ mà phải di chuyển chỗ ở thì được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan trình Thủ tướng Chính phủ quyết định cơ chế, chính sách giải quyết việc làm và đào tạo nghề cho các nhân khẩu trong độ tuổi lao động hiện có của hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi. UBND cấp tỉnh căn cứ chính sách giải quyết việc làm và đào tạo nghề đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định và điều kiện thực tế tại địa phương quy định mức hỗ trợ cụ thể cho phù hợp đối với từng loại hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi. Bà Nguyễn Thị Hường, ngụ phường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy có đất bị ảnh hưởng dự án, đề xuất: "Nhà nước hỗ trợ nghề cho người dân trong trường hợp bị thu hồi đất là thiết thực và hợp lý. Tuy nhiên, việc chuyển đổi nghề cần đa dạng hơn hoặc hỗ trợ bằng số tiền cụ thể để người dân có thể tự học những ngành nghề theo ý thích và điều kiện gia đình. Như vậy sẽ phù hợp hơn".  

Hỗ trợ về tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở là vấn đề được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ quy định này. Một hộ dân có đất bị ảnh hưởng Dự án Khu đô thị mới Cồn Khương, chỉ bị ảnh hưởng đất nông nghiệp nhưng yêu cầu hỗ trợ tái định cư. Về trường hợp này, ông Huỳnh Trung Trứ, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều đã ban hành quyết định về bồi thường hỗ trợ giá trị đất, hoa màu nhưng không xét tái định cư vì chính sách tái định cư chỉ được xem xét khi phải di chuyển chỗ ở hoặc ảnh hưởng đất ở. Trường hợp chỉ ảnh hưởng đất nông nghiệp sẽ không được xét tái định cư. Ông Nguyễn Thanh Tùng, ngụ phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ, cho biết: “Việc quy định chính sách tái định cư chỉ được xem xét khi phải di chuyển chỗ ở hoặc ảnh hưởng đất ở là phù hợp. Còn đất nông nghiệp khi bị thu hồi không ai bị ảnh hưởng về nơi ở thì không xem xét hỗ trợ tái định cư là đúng”.

Ngoài ra, còn một số khoản hỗ trợ khác khi Nhà nước thu hồi đất, như: hỗ trợ người đang thuê nhà ở không thuộc sở hữu Nhà nước; hỗ trợ khi thu hồi đất công ích của xã, phường, thị trấn; hỗ trợ khác đối với người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất như căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định biện pháp hỗ trợ khác để bảo đảm có chỗ ở, ổn định đời sống, sản xuất và công bằng đối với người có đất thu hồi; trường hợp hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà không đủ điều kiện được bồi thường theo quy định thì UBND cấp tỉnh xem xét hỗ trợ cho phù hợp với thực tế của địa phương; trường hợp đặc biệt trình Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Bài, ảnh: HOÀNG YẾN