Tiger Cup 2002 là thời điểm đáng nhớ nhất trong lịch sử bóng đá Philippines bởi những thất bại nặng nề, trong đó có trận thua muối mặt 1-13 trước tuyển Indonesia. Liên đoàn Bóng đá Philippines (PFF) khi đó đã ngay lập tức hành động với chương trình Azkal Programme nhằm mục tiêu ban đầu là tránh những "thảm họa" tương tự. 13 năm sau, bóng đá Philippines còn gặt hái nhiều hơn thế khi họ đang có được thời kỳ "vàng son" nhất trong lịch sử của mình.

Giàu tham vọng và tính toán kỹ càng, chương trình Azkal Programme đã gặt hái được những kết quả tốt ngay từ lúc khởi đầu, tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ cho vận mệnh của tuyển quốc gia Philippines. Cựu HLV Jose Ariston Caslib, một trong những "kiến trúc sư" của chương trình, tiết lộ mục tiêu ban đầu rất rõ ràng là phải kết thúc chuỗi thời gian 8 năm không biết đến chiến thắng của tuyển quốc gia. Ông muốn thực hiện điều này với một thế hệ cầu thủ mới, có thể đặt nền móng cho sự phát triển của đội tuyển quốc gia trong 10 năm tới. Ông cũng lên kế hoạch tạo mọi điều kiện thi đấu cọ xát cần thiết để những cầu thủ này trưởng thành.

Những chuyên gia bóng đá hàng đầu của Philippines đã bắt tay vào cuộc "đào bới" kho tài năng mà họ từng bỏ quên là cộng đồng người Philippines xuất ngoại sang châu Âu trong những năm 1970 và 1980. Quan trọng nhất là con cái của họ, những người vẫn thường xuyên trở về "quê cha đất tổ" mặc dù sinh trưởng ở "cựu lục địa". Cuộc tìm kiếm đã mang về một số "viên ngọc quý" với 2 phát hiện đầu tiên là 2 học viên của CLB Chelsea, James Younghusband và Phil Younghusband, lúc đó ở tuổi 17 và 18 từ gia đình có bố người Anh và mẹ người Philippines.

Phil Younghusband chính là "sản phẩm" đầu tiên của chương trình này. Anh đã cống hiến 42 bàn thắng trong hơn 70 trận và hiện là đội trưởng rất quan trọng của đội tuyển quốc gia Philippines.

Thực ra, bóng đá Philippines đã bắt đầu có được những kết quả khả quan từ năm 2004 với chiến thắng mở màn 2-1 trước Timor Leste. Hai năm sau, họ tiếp tục đánh bại Timor Leste, cùng với Campuchia và Brunei.

Cuộc tìm kiếm tài năng ở nước ngoài bắt đầu phát huy tác dụng khi ngày càng nhiều cầu thủ gốc Philippines rủ nhau trở về, giúp nâng tầm đội tuyển quốc gia. Tuyển Philippines với diện mạo mới đã giành được thành công quan trọng đầu tiên vào năm 2011 khi đánh bại Sri Lanka 4-0 ở vòng 1 của chiến dịch vòng loại World Cup 2014. Đây là thắng lợi hết sức bất ngờ, làm động lực thúc đẩy một cuộc thay đổi vận mệnh của tuyển Philippines.

Kể từ năm 2010, tuyển Philippines đã bắt đầu thu hút sự chú ý của nhiều người hâm mộ. Số lượng người xem qua tivi không ngừng tăng lên, lợi nhuận theo đó cũng cao hơn, tạo điều kiện để bóng đá Philippines xây dựng cơ sở hạ tầng chuyên nghiệp hơn, ngay cả ở cấp độ trẻ và bóng đá nữ.

Tuyển Philippines đang tạo nên nhiều cú sốc ở vòng 2 của chiến dịch vòng loại World Cup 2018 khi giành chiến thắng trước tuyển Bahrain, tuyển Yemen và mới đây nhất là cầm hòa tuyển CHDCND Triều Tiên, đội bóng mạnh nhất bảng. Tuyển Philippines hiện là một trong số ít đội bóng Đông Nam Á rộng cửa đi tiếp vào vòng sau, khi họ có cơ hội chiếm vị trí thứ 2 của bảng H đang thuộc về Uzbekistan. Thậm chí, trong bảng xếp hạng FIFA mới nhất, tuyển Philippines còn được đánh giá cao hơn cả Thái Lan, với vị trí lần lượt là 137 và 144.

VĂN TÙNG (Theo FIFA)