Bài, ảnh: KHÁNH NAM

Thời gian gần đây, giá gạo xuất khẩu tăng cao, dẫn tới tình trạng giá lúa, gạo trong nước được đẩy lên cao. Trước thực trạng này, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo. Tại TP Cần Thơ, mặc dù giá bán có điều chỉnh tăng nhưng không xảy ra tình trạng mất cân đối cung - cầu, người tiêu dùng mua gom ồ ạt…

Hoạt động xuất khẩu gạo tại Tân Cảng Thốt Nốt.

Bà Lý Ngọc Mai, chủ cửa hàng kinh doanh gạo Ba Sanh, thị trấn Phong Điền, huyện Phong Điền, cho biết: “Mỗi ngày giá nhích lên vài trăm đồng, khoảng 1 tuần nay giá gạo xá bán lẻ tăng bình quân 2.000-3.000 đồng/kg; các loại gạo đóng túi một số loại giá ổn định, một số loại điều chỉnh tăng khoảng 5.000 đồng/túi 5kg. Mặc dù giá tăng nhưng nguồn cung vẫn đảm bảo, chúng tôi có thể nhập số lượng không giới hạn. Cửa hàng cung ứng gạo lẻ cho địa bàn thị trấn Phong Điền và một số xã kế cận, tại đây không xảy ra tình trạng người dân đổ xô mua dự trữ; ở một số người mua nhiều hơn bình thường nhưng cũng chỉ mua hơn 5-10kg”.

Ông Lê Văn Nghĩa, chủ tiệm gạo Nghĩa An, chợ Phú Thứ (khu dân cư 586), quận Cái Răng, cho biết, nguồn cung hàng vẫn đảm bảo; do lo sợ giá tiếp tục tăng nên nhiều người khi mua gạo đã mua nhiều hơn mọi lần, nhưng cũng chỉ mua thêm khoảng 10kg, không có dấu hiệu mua gom tích trữ.

Ông Nguyễn Anh Đức, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), cho biết: Đơn vị đã làm việc với các nhà cung cấp để đảm bảo lượng cung ứng cho thị trường với mức giá phù hợp nhất trong từng thời điểm và đảm bảo không thiếu hàng cung ứng ra thị trường.

Ông Nguyễn Minh Trí, Quản lý ngành hàng thực phẩm Trung tâm MM Mega Market Hưng Lợi, khẳng định, nguồn cung gạo tại siêu thị ổn định, hiện nay gạo thu mua vẫn rất nhiều và dễ dàng nên không có trường hợp thiếu hàng. Cùng đó, lượng gạo duy trì trong kho của siêu thị hiện trên 10 tấn, đảm bảo cung ứng đầy đủ ra thị trường với giá bình ổn. Ông Nguyễn Minh Trí cho biết, lượng gạo trong giai đoạn này bán tăng 5-10%, so với tuần kế cận và đây không phải là sức mua tăng đột biến.

Trước tình trạng giá lúa, gạo trong nước lên cao, Thủ tướng Chính phủ đã ký Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 5-8-2023 về việc đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững trong giai đoạn hiện nay. Mục tiêu, giải pháp chính là đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống, tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu, tận dụng cơ hội quảng bá, mở rộng thị trường gạo Việt Nam, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, trục lợi bất chính, đẩy giá lúa gạo lên cao bất hợp lý.

Ngày 15-8, Bộ Công Thương ban hành Chỉ thị số 07/CT-BCT về tăng cường công tác thông tin thị trường, xúc tiến thương mại, phát triển thị trường xuất khẩu gạo và bình ổn thị trường trong nước trong giai đoạn hiện nay (Chỉ thị số 07/CT-BCT). Theo đó, triển khai thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể: Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) có nhiệm vụ chỉ đạo lực lượng QLTT tại địa phương tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng tại các địa phương theo dõi sát tình hình giá gạo, kiểm tra, kiểm soát các cơ sở kinh doanh, đầu mối bán buôn, bán lẻ, các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các kho nhằm kiểm soát nguồn cung, giá bán, ngăn chặn các hành vi vi phạm về niêm yết giá, đầu cơ, găm hàng, định giá bất hợp lý đối với mặt hàng gạo. Tăng cường kiểm tra, ngăn chặn việc vận chuyển, kinh doanh gạo không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm. Cục Xuất nhập khẩu có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan để khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15-8-2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo. Đồng thời, chủ trì, phối hợp với đơn vị chức năng, các Vụ thị trường nước ngoài, địa phương và thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới; phối hợp theo dõi tình hình sản xuất lúa gạo, diễn biến cung cầu, giá cả thị trường lúa, gạo nội địa; tham mưu, đề xuất các giải pháp phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo trong tình hình mới để chủ động điều tiết hoạt động sản xuất, kinh doanh, đảm bảo hiệu quả.

Chỉ thị giao cụ thể nhiệm vụ cho đơn vị trực thuộc như Cục Xúc tiến thương mại, Cục Phòng vệ thương mại, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ. Đặc biệt đối với các thị trường sản xuất, xuất khẩu gạo như Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan, Campuchia, Hoa Kỳ,… Thương vụ Việt Nam tại nước sở tại tăng cường chủ động cập nhật tình hình mùa vụ sản xuất, giá gạo tiêu thụ tại thị trường sở tại, tình hình xuất khẩu và các động thái chính sách liên quan đến bối cảnh thị trường lương thực toàn cầu nhiều biến động; thông tin thường xuyên hoặc đột xuất về Cục Xuất nhập khẩu và các Vụ Thị trường ngoài nước. Song song với đó, chỉ đạo Thương vụ tại các quốc gia và vùng lãnh thổ phối hợp với các Văn phòng Xúc tiến thương mại, Trung tâm giới thiệu sản phẩm Việt Nam; giới thiệu sản phẩm Việt Nam tăng cường tiếp thị mặt hàng gạo, triển khai các hoạt động quảng bá sản phẩm gạo Việt Nam tại thị trường nước ngoài; đặc biệt với các loại gạo chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao để thâm nhập các thị trường khó tính, thị trường ngách. Vụ Thị trường trong nước có trách nhiệm theo dõi sát tình hình thị trường, chủ động chỉ đạo Sở Công Thương địa phương có phương án chuẩn bị nguồn cung, đảm bảo chất lượng và cân đối cung cầu mặt hàng gạo tại thị trường trong nước, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu của người dân, góp phần bình ổn giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia...

Ông Huỳnh Thanh Sử, Phó Giám đốc Sở Công Thương thành phố, cho biết, tình hình sản xuất lúa gạo trong cả nước không thiếu, đặc biệt vùng ĐBSCL chiếm trên 90% sản lượng gạo xuất khẩu, nên khẳng định đảm bảo xuất khẩu và an ninh lương thực. Ngày 15-8, Sở Công Thương thành phố ban hành Công văn số 2093/SCT-QLTM về việc triển khai công tác bình ổn thị trường lúa, gạo trên địa bàn. Theo đó, Sở đề nghị các doanh nghiệp tham gia Chương trình bình ổn thị trường trên địa bàn thành phố có phương án về nguồn hàng lúa, gạo để đảm bảo cung ứng cho thị trường từ nay đến cuối năm 2023 và giai đoạn Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 với giá bình ổn. Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, Sở Công Thương cũng đề nghị các doanh nghiệp duy trì lượng lúa, gạo dự trữ bình ổn thị trường theo quy định để sẵn sàng cung ứng ra thị trường khi cần thiết; thực hiện việc thu mua hàng theo tiến độ hợp lý và cân đối lượng xuất khẩu nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước, tránh mua gom ồ ạt gây bất ổn thị trường, mất cân đối cung cầu cục bộ đẩy giá lúa gạo trong nước tăng bất hợp lý.