Bộ trưởng Giao thông Vận tải Yuichiro Hata thuộc đảng Dân chủ (DPJ) cầm quyền và Bộ trưởng Cải cách Bưu chính Mikio Shimoji của đảng Nhân dân Mới cùng hàng chục nghị sĩ Nhật Bản khác ngày 18-10 đã có buổi viếng đền Yasukuni, nơi mà nhiều nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc, coi là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật thời chiến tranh xâm lược. Một ngày trước đó, cựu Thủ tướng Zhinzo Abe, đồng thời là thủ lĩnh của đảng Dân chủ Tự do (LDP) đối lập, cũng đã đến thăm ngôi đền nằm ở trung tâm Thủ đô Tokyo này, nơi tưởng nhớ 2,5 triệu quân nhân Nhật chết trận, trong đó 14 tội phạm chiến tranh nghiêm trọng nhất từ Đệ nhị Thế chiến.
Trả lời báo chí, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Osamu Fujimura tuyên bố việc hai bộ trưởng của họ đi viếng đền Yasukuni trong lễ hội mùa thu là sự tự do thể hiện tín ngưỡng cá nhân, nên chính phủ không thể can thiệp hay bình luận thêm điều gì. Ông Hata và Bộ trưởng phụ trách vấn đề người Nhật bị CHDCND Triều Tiên bắt cóc Jin Matsubara (cũng thuộc DPJ) đã từng đi thăm đền này nhân kỷ niệm ngày phát xít Nhật đầu hàng phe đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai hồi tháng 8 năm nay.
Tuy nhiên, việc các quan chức Nhật viếng đền Yasukuni một lần nữa vấp phải sự chỉ trích kịch liệt của công luận Trung Quốc và Hàn Quốc. Điều đặc biệt là mũi dùi công kích nhắm trực diện hơn vào ông Abe. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nhấn mạnh Chính phủ Nhật Bản nên tôn trọng lời hứa về những vấn đề lịch sử, trong đó có việc thừa nhận và cam kết sửa chữa quá khứ xâm lược. Tân Hoa Xã cảnh báo "động thái khiêu khích và thiển cận của ông Abe đã làm trầm trọng thêm sự xúc phạm, gây ra một tai họa mới trong mối quan hệ Trung-Nhật đang căng thẳng và ảnh hưởng đến lợi ích của nhân dân Nhật Bản". Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc ra tuyên bố "lấy làm tiếc và quan ngại sâu sắc" về việc ông Abe tỏ lòng thành kính đối với biểu tượng xâm lược và quân phiệt Nhật.
Hành động trên của cựu Thủ tướng Abe được cho là nghiêm trọng, bởi ông có thể trở lại cầm quyền nếu LDP giành thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Dư luận cho rằng ông Abe có ý đồ chính trị trong bối cảnh Nhật Bản và Trung Quốc đang đối đầu căng thẳng vì vụ tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông. Tuy nhiên, theo giới phân tích, đây có thể là một nước cờ sai lầm của LDP khi mà chính phủ và đa số người dân Nhật Bản đều muốn tránh gây thêm mâu thuẫn với Trung Quốc vì các lợi ích thương mại và kinh tế đang bị tổn thất trong giai đoạn đầy khó khăn hiện nay. Theo Thời báo New York của Mỹ, phần lớn người dân xứ hoa anh đào đang quan tâm đến sự suy yếu của nền kinh tế và tầm ảnh hưởng giảm sút của Nhật Bản tại châu Á, chứ không phải là những hành động khiêu khích gắn với quá khứ quân phiệt.
KIẾN HÒA (Tổng hợp)
