Đại đa số cử tri Latvia trong cuộc trưng cầu dân ý ngày 23-7 đã lần đầu tiên trong lịch sử (nước này) tán thành việc giải tán quốc hội, vốn mới được họ bầu chọn hồi tháng 10 năm ngoái. Lý do là vì họ muốn tiêu diệt cái “văn hóa hối lộ” tồn tại giữa chính trị và kinh doanh như một dịch bệnh ở quốc gia vùng Baltic có 2,2 triệu dân.

Đây được xem là một chiến thắng của cựu Tổng thống Valdis Zatlers, người đã mất chức vì dám chống lại các ông nghị tham nhũng. Số là hồi cuối tháng 5 vừa qua, ông Zatlers đã sử dụng quyền của tổng thống, kêu gọi giải tán quốc hội thông qua trưng cầu dân ý sau khi cơ quan này cản trở việc mở cuộc điều tra tham nhũng đối với nghị sĩ Ainers Slesers, cựu bộ trưởng giao thông và hiện là một trong những người giàu nhất Latvia. Để trả đũa, 5 ngày sau đó, nghị viện đã không bỏ phiếu cho ông Zatlers làm tổng thống thêm một nhiệm kỳ nữa, mà thay vào đó là đối thủ Andris Berzins, một cựu giám đốc ngân hàng. Như lời ông Zatlers thì với sự móc ngoặt giữa các chính trị gia và giới doanh nhân, Latvia đã trở thành một “nhà nước mafia”. Ông chỉ trích các nghị sĩ đương nhiệm là “mua quan bán tước, tham lam và giả dối”. Nhiều người dân Latvia cũng chia sẻ với ngài cựu tổng thống khi cho rằng các doanh nhân- chính khách (được gọi là oligarch- đầu sỏ chính trị) đang chi phối cơ quan lập pháp và cả các tòa án. Đề cập cuộc trưng cầu dân ý, một cử tri tên Inara Slucka nói với hãng tin Mỹ AP: “Đây là cơ hội mới để thay đổi tình hình, để làm điều gì đó chống lại tham nhũng- vấn đề số 1 ở Latvia”. Latvia vừa thoát khỏi cuộc khủng hoảng kéo dài 3 năm khiến sản lượng kinh tế của nước này sụt giảm gần ¼. Hiện tỷ lệ thất nghiệp lên tới 25% và hàng chục ngàn người phải tha phương cầu thực ở Anh, Thụy Điển và Ireland.

Kết quả trưng cầu dân ý cuối tuần rồi sẽ dẫn đến một cuộc bầu cử quốc hội sớm vào tháng 9 tới. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đảng Cải cách vừa được ông Zatlers thành lập nhiều khả năng sẽ về nhất trong lần bỏ phiếu này.

Người dân Latvia đã bầu ra quốc hội để đại diện cho quyền lợi của mình, và một khi các ông nghị chỉ chăm bẵm vào lợi ích cá nhân thì việc họ bị người dân phế truất tuy rằng hiếm nhưng là điều hợp lý!

LÊ DÂN