Olympic Cơ học toàn quốc lần thứ 35, năm 2025 - khu vực phía Nam, do Hội Cơ học Việt Nam tổ chức, Trường Ðại học Cần Thơ là đơn vị đăng cai, vừa kết thúc tốt đẹp. Cuộc thi là một hoạt động thường niên nhằm khuyến khích, tạo động lực cho sinh viên trong các trường đại học, học viện học tập và nghiên cứu các môn cơ học; tạo cơ hội giao lưu nâng cao kiến thức, chất lượng giảng dạy cơ học trong các trường kỹ thuật. Ðặc biệt qua cuộc thi năm nay, vấn đề ứng dụng tin học trong ngành Cơ học được nhìn nhận như một xu thế tất yếu.

Ban Tổ chức trao giải Nhất cho các sinh viên có thành tích xuất sắc tại cuộc thi. 
 

Olympic Cơ học toàn quốc lần thứ 35, năm 2025 - khu vực phía Nam có 532 thí sinh của 19 đội thi đến từ 19 đơn vị giáo dục đại học tham gia cuộc thi. Các môn thi gồm: Cơ học kỹ thuật; Sức bền vật liệu; Cơ học kết cấu; Thủy lực; Cơ học đất; Nguyên lý máy; Chi tiết máy và đặc biệt là môn thi Ứng dụng tin học trong chi tiết máy.

Có thể nói, việc ứng dụng tin học trong ngành Cơ học là đòi hỏi tất yếu trong bối cảnh phát triển công nghệ thông tin, số hóa. Việc ứng dụng tin học trong ngành học giúp sinh viên nắm được phương pháp, cách sử dụng các phần mềm thiết kế để tính toán, kiểm tra các chi tiết máy… Trần Ngọc Lợi, sinh viên năm 3 ngành Cơ khí ô tô, Trường Ðại học Cần Thơ, đoạt giải môn Ứng dụng tin học trong chi tiết máy, rất hào hứng nói về xu hướng này. Theo Ngọc Lợi, việc dùng các phần mềm giúp thiết kế các bộ chuyền, chi tiết máy rất nhanh, hiệu quả. Ðiển hình như khi cần thiết kế một chi tiết máy của ô tô, chỉ cần đưa ra một vài thông số, không tính toán quá nhiều, phần mềm sẽ tự động tính toán, đưa ra dữ liệu chính xác tuyệt đối. Ðồng thời, phần mềm cũng sẽ đưa ra kết quả bộ chuyền, kiểm nghiệm, để từ kết quả đó, người dùng chỉ cần đối sánh xem có tương thích hay cần điều chỉnh thiết kế sao cho phù hợp.

“Việc ứng dụng tin học trong thiết kế chi tiết máy giúp đảm bảo thiết kế tối ưu nhất về thời gian, vật liệu, chi phí, giá thành, độ bền…”, Ngọc Lợi chia sẻ và cho biết thêm, sinh viên ngành Cơ khí ô tô nói riêng, các ngành Cơ học nói chung, bây giờ bắt buộc phải sử dụng tốt các phần mềm, ít nhất là trang bị 1-2 phần mềm cơ bản mới có thể học và thực hành tốt. Ðơn cử là AutoCAD, Inventor, Solidworks… để vẽ thiết kế bản vẽ 2D, 3D… từ đó thiết kế máy hoàn chỉnh.

Có thể hiểu, ứng dụng tin học trong chi tiết máy là việc mô hình hóa, mô phỏng, tính toán các chi tiết, kết cấu cơ khí như mô hình hóa các chi tiết cơ khí; lắp ráp, mô tả quá trình lắp ráp các cụm chi tiết cơ khí; thiết lập các bản vẽ lắp, bản vẽ chi tiết, tạo bảng kê các chi tiết; sử dụng các chi tiết tiêu chuẩn trong quá trình thiết kế cơ khí. Ví dụ, kết quả tính toán bằng phần mềm Autodesk Inventor phần lớn tương đồng với tính toán lý thuyết, rất tiện lợi trong việc tính toán, thiết kế chi tiết máy. Autodesk Inventor cung cấp đầy đủ cho các mô-đun thiết kế chi tiết máy, giúp người dùng dễ dàng nhập, điều chỉnh các thông số làm việc của các chi tiết. Lê Thành Quí, sinh viên Trường Bách Khoa, Trường Ðại học Cần Thơ, đoạt giải môn Cơ học kỹ thuật, cho biết: “Chúng tôi được học, thực hành các kiến thức về số hóa dữ liệu, thiết kế, ứng dụng các phần mềm trong thiết kế rất nhiều trong chương trình đào tạo”.

GS.TS Nguyễn Hữu Lộc, Phó trưởng Ban tổ chức cuộc thi, cho biết: Ðược tổ chức lần đầu vào năm 1989, cuộc thi do Hội Cơ học Việt Nam chủ trì, đã kết nối các viện, trường, giảng viên và sinh viên, qua đó thúc đẩy chất lượng đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực cơ học và các lĩnh vực liên quan như cơ khí, cơ điện tử, hàng không vũ trụ, xây dựng, kiến trúc, giao thông... Ðặc biệt, hằng năm, cuộc thi luôn có sự bổ sung của những giảng viên trẻ đã tham gia phong trào Olympic Cơ học toàn quốc và trở thành sân chơi chuyên ngành mang tính ứng dụng cao. Là thí sinh của Trường Ðại học Nam Cần Thơ lần đầu tham gia cuộc thi và đoạt giải môn Cơ học đất, Châu Việt Nam, sinh viên ngành Kỹ thuật xây dựng, cho biết: “Cuộc thi là cơ hội để tôi học hỏi thêm nhiều kiến thức chuyên ngành mới mẻ, thiết thực”.

Bài, ảnh: DUY KHÔI