Tổng thống Dalia Grybauskaite của Lít-va, nước đang giữ ghế chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu (EU) vừa cảnh báo chính quyền Ukraina cần phải đáp ứng 3 tiêu chí về cải cách công bằng luật pháp, hệ thống tư pháp và luật bầu cử trước khi nước này có thể ngồi vào bàn ký kết Hiệp định về liên kết và thương mại tự do với EU, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 11 tới.
Cụ thể hơn, bà Grybauskaite yêu cầu chính quyền Tổng thống Viktor Yanukovich phải xem xét sớm trả tự do cho "tù nhân chính trị" nữ cựu Thủ tướng Yulia Timoshenko đang chịu án 7 năm tù vì tội lạm dụng quyền lực gây tổn thất kinh tế cho đất nước. "Yêu cầu của EU về trường hợp của bà Tymoshenko vẫn đang để trên bàn và nếu không có một giải pháp, tôi không thấy có khả năng cho việc ký kết hiệp định", nhà lãnh đạo Lít-va khẳng định.
Giới chính khách châu Âu cho rằng "nữ hoàng tóc bím" của Ukraina bị kết tội chẳng qua là đòn trả đũa nhằm vào những năm "làm mưa làm gió" của bà trên cương vị thủ tướng và đây là cơ hội lớn để bít đường tương lai còn lại đối với đối thủ chính trị lớn nhất của ông Yanukovich. Họ đánh giá trường hợp của bà Tymoshenko là vụ án xét xử dựa theo "luật phân biệt đối xử" của Ukraina.
Hiện chính quyền Kiev đã thông qua dự thảo Hiệp định về liên kết và thương mại tự do giữa Ukraina và EU với cam kết thực hiện tất cả các yêu cầu để ký kết thỏa thuận tại hội nghị thượng đỉnh "Đối tác phương Đông" ở Thủ đô Vilnius của Lít-va vào cuối tháng tới. Tuy nhiên, Tổng thống Yanukovich đã chưa cho thấy Kiev sẽ nhượng bộ trước áp lực chính trị của EU. Mặc dù nói rằng vẫn còn thời gian để tìm kiếm một con đường phóng thích bà Tymoshenko, nhưng ông Yanukovich nhấn mạnh "đây là một vấn đề hết sức khó khăn".
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo nước này sẽ triển khai các biện pháp bảo hộ nền công nghiệp nội địa của mình nếu chính quyền Ukraina ký kết hiệp định liên kết thương mại với EU. Theo ông Putin, thị trường Nga, đối tác thương mại lớn nhất của Ukraina, đang đứng trước nguy cơ bị tràn ngập bởi nhiều loại hàng hóa được miễn thuế nhập khẩu từ EU. Ông chủ Điện Kremlin nói rõ thêm Mát-xcơ-va không cố tìm cách ngăn cản quyết định của Kiev liên kết chặt chẽ với EU, nhưng cho rằng sẽ tốt hơn nếu Ukraina hội nhập với Nga, bởi hai nước cùng chia sẻ các giá trị về tinh thần, lịch sử và văn hóa.
Tổng thống Yanukovich tuyên bố "sẽ là một thảm họa" nếu Ukraina không thể ký kết với thỏa thuận trên với EU, nhưng ông cũng không thể lường trước được những hậu quả nếu Nga ngưng cung cấp khí đốt giá rẻ và đóng cửa thị trường hàng hóa. Đây quả thật là tình thế "trên đe dưới búa" của Ukraina.
KIẾN HÒA (Tổng hợp)
