Năm qua, TP Cần Thơ đã có những động thái tích cực đối với các đồ án qui hoạch chậm triển khai, cụ thể là xóa rất nhiều qui hoạch “treo”. Năm 2008 này, thành phố sẽ tiếp tục rà soát các qui hoạch không khả thi để tiếp tục xóa “treo”.Tuy nhiên, việc xóa qui hoạch “treo” có phải là cái gốc của vấn đề trong quản lý qui hoạch? Xóa “treo” rồi quản lý qui hoạch, xây dựng theo hướng nào? Đó là những vấn đề đang được nhiều người quan tâm. Phóng viên Báo Cần Thơ đã có cuộc trao đổi với ông Trần Văn An, Viện trưởng Viện Kiến trúc Qui hoạch TP Cần Thơ, xung quanh công tác xây dựng quy hoạch trên địa bàn TP Cần Thơ.

* Thưa ông, tính khả thi của một đồ án qui hoạch phụ thuộc vào những điều kiện và yếu tố gì?

-Để lập một đồ án qui hoạch, trước hết phải căn cứ chủ trương cấp thẩm quyền (UBND thành phố hay UBND quận, huyện). Đơn vị tư vấn sẽ điều tra, khảo sát lấy số liệu về kinh tế- xã hội... sau đó nghiên cứu lập qui hoạch và đăng ký với chính quyền địa phương (UBND phường, xã) để báo cáo đến dân, cho dân góp ý. Tiếp theo, cấp quận, huyện sẽ góp ý thông qua (nếu thẩm quyền phê duyệt thuộc UBND thành phố). Khi đã thông qua cấp quận huyện rồi, đồ án qui hoạch được trình Hội đồng Kiến trúc Qui hoạch thành phố góp ý thông qua. Cuối cùng đồ án qui hoạch đến cấp có thẩm quyền phê duyệt, nếu đã thông qua nhưng có yêu cầu chỉnh sửa thì đơn vị tư vấn phải chỉnh sửa và trình Sở Xây dựng thẩm định. Sau khi thẩm định xong, cấp thẩm quyền sẽ ra quyết định phê duyệt qui hoạch.

Như vậy đồ án qui hoạch không có tính khả thi thì đã được chỉnh sửa hoặc không thông qua. Khi qui hoạch được triển khai thì yếu tố vốn và chính sách bồi hoàn tái định cư sẽ quyết định tính khả thi của dự án. Nếu không có vốn, hoặc chính sách bồi hoàn tái định cư không thỏa đáng dẫn đến qui hoạch không thực hiện được trở thành “qui hoạch treo, dự án treo”.

* Theo ông nên xóa những “qui hoạch treo” bằng cách nào?

- Xóa “qui hoạch treo” không phải là xóa quyết định phê duyệt qui hoạch hay bản đồ qui hoạch, mà xóa đi cái cơ chế gây thiệt hại cho dân. Tại sao khi lập đồ án qui hoạch chúng ta lại lấy ý kiến của dân, đến khi tính giá bồi hoàn, lập phương án tái định cư lại không hỏi ý kiến dân?. Nếu một qui hoạch khi thực hiện không gây thiệt hại cho dân sẽ không ai phản đối cả. Ở nhiều nước đâu có ai than phiền về “qui hoạch treo, dự án treo” đâu? Qui hoạch một đô thị hiện đại phải có tính toán dân số trong tương lai mới tính được nhu cầu về hạ tầng kỹ thuật, nhà ở, dịch vụ- thương mại... Nếu không đô thị đó sẽ lạc hậu và trở thành “đô thị chết”.

Qui hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 chia lô Khu dân cư Hưng Phú 1 (Khu đô thị Nam Cần Thơ). Ảnh: T.D

* Khi xảy ra tình trạng “qui hoạch treo” quá nhiều sẽ có tác động gì đến những nhà làm qui hoạch không, thưa ông?

- Đúng là áp lực xóa “qui hoạch treo” đã làm cho các nhà làm qui hoạch không dám phóng tay định hướng cho tương lai xa. Nếu dự định cho tương lai xa phải tốn nhiều tiền của, dẫn đến khó thực hiện. Hiện tại, nhiều đồ án qui hoạch chỉ làm theo hiện trạng và định hướng trong vài ba năm, miễn sao khi thực hiện tiền bồi hoàn ít là được. Tuy nhiên, nếu có lợi cho hiện tại thì lại có hại cho tương lai. Chúng ta cứ hay than phiền rằng kinh phí bồi hoàn, giải tỏa để mở rộng một con đường, con hẻm luôn cao hơn chi phí xây dựng. Thế nhưng, sau khi mở rộng đường, hẻm giá đất ở 2 bên đường tăng rất cao. Vì vậy, Nhà nước phải có giải pháp điều tiết việc này hay khai thác bằng cách nào đó, vì hiện chúng ta đã có Trung tâm Khai thác quỹ đất, do đó nên phát huy hiệu quả công tác này.

Thời gian gần đây, có sự tham gia của các đơn vị tư vấn nước ngoài trong công tác lập qui hoạch tại TP Cần Thơ. Tầm nhìn của họ rất xa, họ có kinh nghiệm thực tiễn, vì đô thị của họ phát triển hơn mình rất nhiều. Những đồ án qui hoạch có tầm nhìn xa sẽ khó thực hiện cuối cùng dẫn đến qui hoạch treo. Tuy nhiên, những qui hoạch có sự tham gia của tư vấn nước ngoài thì ít bị xóa vì kinh phí lập qui hoạch rất lớn.

* Thưa ông, lập một qui hoạch xây dựng đô thị như thế nào mới thu hút được nhà đầu tư ?

- Để thu hút nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài, thì qui hoạch đó cần phải có định hướng lâu dài. Các nhà đầu tư nước ngoài nhìn vào qui hoạch họ sẽ thấy được tương lai của qui hoạch đó ra sao, có cạnh tranh được với những đô thị khác không?

* Với nhận xét của nhà chuyên môn, theo ông hiện qui hoạch đô thị nào trên địa bàn thành phố mang lại hiệu quả xã hội cao?

- Có thể nói, khu đô thị Nam Cần Thơ đã làm được điều đó. Từ vùng đất nông nghiệp, sau khi được qui hoạch trở thành khu đô thị thì diện mạo nơi đây đang “thay da đổi thịt”. Người dân từ làm nghề nông có thu nhập thấp đã chuyển đổi nghề sang làm thương mại dịch vụ, đời sống được nâng cao. Nhưng quan trọng nhất, người dân đã được hưởng lợi từ các tiện nghi của một đô thị thực thụ.

* Xin cảm ơn ông!

• TRUNG DÂN (thực hiện)