Tân Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Rostan Qasemi. Ảnh: AFP

Với 216 phiếu thuận trên tổng số 246/290 nghị sĩ có mặt, Quốc hội Iran ngày 3-8 đã phê chuẩn quyết định của chính phủ bổ nhiệm ông Rostam Qasemi làm Bộ trưởng Dầu mỏ. Qasemi là một viên tư lệnh cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) đầy quyền thế ở Iran. Ông từng lãnh đạo công ty xây dựng Khatam ol-Anbia do IRGC lập nên để tham gia tái thiết đất nước bị tàn phá bởi cuộc chiến tranh kéo dài 8 năm với Iraq sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979.

Những người phản đối, trong đó chủ tịch Quốc hội Ali Larijani và chính trị gia bảo thủ Ali Motahari, cho rằng Iran không nên để một tướng lĩnh quân đội nắm giữ các chức vụ điều hành bộ máy chính trị và kinh tế của nhà nước, nhất là khi các quốc gia trong khu vực đều có xu hướng rút dần sự tham chính của quân đội. Hơn nữa, theo ông Larijani, Tướng Qasemi nằm trong danh sách trừng phạt (cấm nhập cảnh và phong tỏa tài sản) của phương Tây, nên việc phê chuẩn này gây ra phản ứng không tốt của dư luận quốc tế đối với Quốc hội Iran.

Tuy nhiên, chính điều này lại là một thông điệp thách thức cứng rắn của chính phủ Iran trước lệnh cấm vận nặng tay của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Trong vai trò này, ông Qasemi đương nhiên sẽ giữ ghế chủ tịch luân phiên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và chắc chắn phải công du tham dự các cuộc họp tại trụ sở OPEC ở Vienne (Áo), nơi mà người đứng đầu cơ quan năng lượng nguyên tử Iran Fereydoun Abbasi-Davani từng tham dự một hội nghị an ninh hạt nhân quốc tế hồi tháng 6-2011, bất chấp ông cũng bị lệnh trừng phạt như vậy của Liên Hiệp Quốc. Đặc biệt, là đại diện của một nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai và là Chủ tịch của OPEC mà Iran lần đầu tiên nắm giữ từ tháng 10 năm ngoái sau 36 năm chờ đợi, ông Qasemi được trông cậy tạo dựng ảnh hưởng của Iran lên tổ chức quốc tế này, nhất là phản đối OPEC nâng sản lượng dầu khai thác theo yêu cầu của các chính phủ thân phương Tây.

Ngoài thông điệp mạnh mẽ trên, giới quan sát cho rằng đa số các nghị sĩ Iran đã “chịu phép” lãnh đạo tinh thần tối cao Iran Ali Khamenei bởi IRGC lâu nay vẫn là một trong những tổ chức hậu thuẫn ông Khamenei mạnh mẽ nhất. Theo các nhà phân tích, việc Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad đề cử Qasemi cũng là nhằm hóa giải quan hệ “cơm không lành, canh không ngọt” thời gian gần đây với ông Khamenei để sớm ổn định hoạt động của Bộ Dầu mỏ, vốn để trống chiếc ghế bộ trưởng nhiều tháng qua cũng vì bị các ông nghị khó tính phản đối, cho rằng một số nhân vật do Tổng thống Ahmadinejad đề cử trước đó là “thân tín thiếu kinh nghiệm” của ông Ahmadinejad. Đây quả thực là chiếc ghế đặc biệt quan trọng trong nội các Iran, nhất là khi nền kinh tế nước này phụ thuộc 85% vào nguồn thu nhập từ dầu mỏ.

KIẾN HÒA
(Theo Reuters, Guardian, RFE/RL)