Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã quyết định cuộc bầu cử mới sẽ diễn ra vào ngày 24-6,  trước thời hạn khoảng 1 năm rưỡi so với quy định, trong bối cảnh uy tín của ông  vẫn ở mức cao và an ninh tại khu vực đầy bất ổn.

Ảnh: Getty Images

Ông Erdogan lý giải rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang đối mặt với tình trạng “không chắc chắn” trong chiến dịch quân sự chống lại lực lượng vũ trang ly khai người Kurd ở Iraq và Syria, bởi Mỹ đang có kế hoạch rút quân khỏi Syria trong khi nguy cơ xung đột giữa Israel và Iran tại Syria tăng cao. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hiện kiểm soát miền Bắc Syria sau khi đẩy lùi phiến quân người Kurd ở nhiều vị trí trọng yếu. Thành công này, theo Asia Times, là nhờ ông Erdogan dọa rút Thổ Nhĩ Kỳ khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhằm buộc Mỹ phải bỏ rơi người Kurd sau chiến dịch triệt hạ nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và cho phép Ankara đưa quân vào miền Bắc Syria.  Giờ đây, với sự trung gian của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đang đóng vai trò chi phối an ninh tại Syria cũng như khu vực.

Trong khi đó, cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội sẽ diễn ra khi luật tình trạng khẩn cấp quốc gia vẫn được duy trì sau vụ đảo chính bất thành nhưng đẫm máu hồi tháng 7-2016. Đã có hơn 150.000 người bị tình nghi dính líu tới đảo chính phải vào tù và chiến dịch tranh trừng cho tới nay chưa đến hồi kết. Đặc biệt, cuộc bầu cử trước thời hạn lần này sẽ cho phép ông Erdogan thực thi hiến pháp sửa đổi theo hướng tăng quyền lực của tổng thống, khi mà chức vụ thủ tướng sẽ bị bãi bỏ và vai trò của quốc hội bị cắt giảm sau cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi hồi tháng 4 năm ngoái. Hệ thống chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chuyển từ  chế độ nghị viện sang chế độ chính phủ do tổng thống điều hành (tổng thống chế). Cơ chế quyền lực này còn cho phép tổng thống giải tán quốc hội.

Tổng thống Erdogan đang tin chắc vào chiến thắng dễ dàng sắp tới và kỳ vọng sẽ có đủ quyền lực để nhanh chóng đưa ra những chính sách thật sự cần thiết cho đất nước trong thời khắc quyết định, cho dù  phương Tây kịch liệt chỉ trích đây là chế độ “độc tài” và gọi ông Erdogan là một “siêu tổng thống”. Ông Erdogan, 64 tuổi, đã lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2003.

KIẾN HÒA