Hiện nay, tại nhiều địa phương ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) bưởi Năm Roi đang vào mùa thu hoạch và lại thêm một mùa vụ mới với điệp khúc trúng mùa - rớt giá! Bưởi Năm Roi loại trái 1 kg trở lên được các thương lái thu mua tiêu thụ nội địa chỉ 3.000 đồng/kg, loại đạt tiêu chuẩn xuất khẩu như thương hiệu bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, huyện Bình Minh, Vĩnh Long có giá cao gấp đôi, nhưng lại hạn chế về số lượng.

* ĐIỆP KHÚC “TRÚNG MÙA RỚT GIÁ”

Thu hoạch bưởi Năm Roi ở Vĩnh Long. Ảnh: TRUNG HIẾU (TTXVN)

Ông Đặng Văn Nám, Chủ nhiệm HTX bưởi Năm Roi Kế Thành, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng, cho biết: Năm nay bưởi trúng mùa và từ nay đến Tết Nguyên đán là thời điểm thu hoạch rộ, nhưng nông dân lại kém vui vì giá bưởi đã giảm mạnh so với 2 tháng trước. Hiện tại, giá bưởi đã giảm và đang ở mức 3.000 – 4.000 đồng/kg tùy theo mẫu mã và chất lượng bưởi. Riêng 17 ha bưởi Năm Roi của 16 xã viên trong HTX do nhờ sản xuất đúng theo qui trình kỹ thuật và đã có thương hiệu nên giá bán cao hơn người trồng bưởi ngoài HTX khoảng 1.000 đồng/kg. Còn bưởi của 16 xã viên trong HTX được các thương lái thu mua với giá từ 4.000 đồng/kg trở lên và thị trường tiêu thụ chính là Hà Nội... Ông Nám nhẩm tính, bưởi từ 4 – 6 năm tuổi, ước sản lượng bình quân khoảng 40 tấn trái/ha, giá bán 4.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí khoảng 5 triệu đồng/ha thì nhà vườn vẫn còn lời khoảng 150 triệu/ha.

Nhưng để đạt lợi nhuận đó, nông dân sản xuất phải tập trung, đúng quy trình kỹ thuật, quản lý tốt dịch bệnh, sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu... Trong thực tế, còn rất nhiều nhà vườn sản xuất theo tập quán nhỏ lẻ, chưa áp dụng khoa học kỹ thuật... nên năng suất thấp, sản phẩm chưa đạt chất lượng. Ở vùng bưởi chuyên canh Mỹ Hòa, Bình Minh (Vĩnh Long) cũng rơi vào điệp khúc trúng mùa, rớt giá. Hiện tại, bưởi đạt tiêu chuẩn xuất khẩu được HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hòa được thương lái thu mua với giá hơn 5.000 đồng/kg nhưng không đủ sản lượng. Hiện tại, đang vào mùa thu hoạch rộ nhưng số lượng bưởi đạt tiêu chuẩn xuất khẩu chiếm khoảng 30%/tổng sản lượng, số còn lại được các thương lái thu mua tiêu thụ thị trường nội địa với khoảng 3.000 đồng/kg.

* TÌM HƯỚNG ĐI MỚI

Trước thực trạng này, theo Viện Quy hoạch thiết kế Nông nghiệp - Bộ NN&PTNT: Đến năm 2010 diện tích trồng cây ăn trái ở ĐBSCL sẽ đạt 75.000ha, trong đó diện tích trồng bưởi Năm Roi là 13.000 ha. Đến nay, diện tích bưởi Năm Roi khu vực ĐBSCL đã đạt kế hoạch, Vĩnh Long là tỉnh có diện tích nhiều nhất với hơn 7.700 ha, hàng năm cung cấp hơn 80.000 tấn bưởi cho thị trường. Tuy nhiên, hiện nay, còn quá nhiều diện tích trồng chưa chuyên canh, sản phẩm đạt tiêu chuẩn GlobalGAP để xuất khẩu còn quá ít so với sản lượng thực tế nên rất khó tránh khỏi cảnh trúng mùa rớt giá.

Ngành nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng đã nhận thấy khiếm khuyết của nhà nông và đang tập trung hướng nông dân chuyển kinh tế vườn theo hướng chất lượng. Hiện tại, trong tổng số 4.169 ha trồng bưởi đã và đang phát triển thì từ năm 2006 đến nay, huyện Kế Sách đã đầu tư được 370.000 cây giống chất lượng cao cho nhà vườn 12 xã, thị trấn. Không chỉ có Sóc Trăng, vùng chuyên canh bưởi Năm Roi xã Phú Hữu, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang cũng đang được ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương hướng dẫn nông dân chuyển đổi mạnh sang canh tác vườn chuyên canh để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Ông Lâm Văn Út, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Hữu, Châu Thành, Hậu Giang, cho biết: “Thế mạnh của xã là kinh tế vườn cây có múi với trên 2.800 ha trồng bưởi Năm Roi đặc sản xen cam sành. Hiện tại, xã đang định hướng cho nông dân tập trung phát triển vườn bưởi Năm Roi theo hướng chuyên canh để nâng cao chất lượng sản phẩm gắn với thương hiệu mà CLB ấp Phú Trí A, xã Phú Hữu đang thực hiện theo tiêu chuẩn GAP.

Để đáp ứng được yêu cầu về mẫu mã, chất lượng, kích cỡ đồng đều cho trái bưởi, ngành nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long cũng đang bắt tay cùng nhà vườn cải thiện từng bước. Theo đó, từ nay đến năm 2015, từ nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ 75 tỉ đồng thực hiện dự án nâng cao kỹ thuật thâm canh bưởi Năm Roi ngành nông nghiệp Vĩnh Long sẽ hỗ trợ các HTX và hộ sản xuất. Tỉnh dành nguồn vốn vay trung và dài hạn khoảng 38 tỉ đồng để đầu tư giống, vật tư cho nhà vườn trồng mới 1.600 ha; hỗ trợ 37,8 tỉ đồng để nhà vườn phục vụ chăm sóc, thâm canh 2.180 ha bưởi Năm Roi hiện tại.

Ông Nguyễn Văn Sang, Chủ nhiệm HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, cho biết: Nông dân đang dần loại bỏ tập quán sản xuất cũ, hướng đến sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP. Chính từ mảnh giấy thông hành GlobalGAP mà HTX đã xây dựng được, nên ngay từ đầu năm 2009, HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hòa đã có nhiều đơn đặt hàng từ một số công ty ở TP Hồ Chí Minh, nhưng khi vào mùa thu hoạch rộ như hiện tại thì HTX không có đủ sức bao tiêu hết sản phẩm của nông dân. Nguyên nhân chính là HTX chưa có kho lạnh tạm trữ bưởi. Việc xây dựng kho lạnh để thu mua bưởi tạm trữ đã được HTX lập kế hoạch từ lâu nhưng vẫn chưa thực hiện được. HTX rất cần được Nhà nước hỗ trợ cho HTX vay vốn để đầu tư kho lạnh, sẽ là giải pháp đầu ra cho trái bưởi và chủ động được tình trạng trúng mùa rớt giá cho trái bưởi Năm Roi, một đặc sản miền sông nước Cửu Long.

Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long – Phạm Văn Đấu vừa chỉ đạo các ngành hỗ trợ nhà vườn và HTX Mỹ Hòa tháo gỡ tình trạng bưởi Năm Roi trúng mùa rớt giá. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh triển khai chủ trương hỗ trợ người dân cải tạo vườn, xây dựng thương hiệu, mở rộng diện tích bưởi Năm Roi theo tiêu chuẩn chất lượng toàn cầu GlobalGAP (hiện toàn tỉnh mới có 24/7.000ha bưởi sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP). Song song đó, Sở Công thương tỉnh Vĩnh Long tăng cường tìm thị trường tiêu thụ giúp HTX Mỹ Hòa quảng bá sản phẩm, tìm thị trường xuất khẩu và hoàn tất các thủ tục tiến hành vay vốn ngân hàng để xây dựng kho lạnh, bảo đảm khả năng tồn trữ khi bưởi rớt giá, khó tiêu thụ...

TRẦN PHONG