Làm thế nào để giải quyết rốt ráo bài toán "đầu vào, đầu ra" cho hạt lúa được lãnh đạo huyện Thới Lai đặc biệt quan tâm. Trong ảnh: Chủ tịch UBND huyện Thới Lai Nguyễn Thanh Danh (bìa trái) thăm CĐML tại xã Trường Thành. Ảnh: Q.T

Vụ đông xuân 2011-2012, diện tích CĐML của huyện đạt 500ha, đến vụ thu đông 2012, diện tích này được nâng lên 2.330ha trên toàn 13 xã của huyện. Theo tính toán của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Thới Lai, sản xuất lúa theo mô hình CĐML, nông dân không những tiết giảm được chi phí sản xuất mà lợi nhuận thu được tăng từ 4,5-5 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Mô hình CĐML được xem là bước tiến hoàn thiện việc thực hiện Quyết định số 80/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ "Về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng". "Sản xuất lúa theo mô hình CĐML, việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật được thực hiện một cách đồng bộ, rút ngắn chênh lệch về năng suất lúa giữa các hộ nông dân, từ đó nâng cao năng suất bình quân trong toàn vùng. Tham gia CĐML, nông dân được tập huấn, đào tạo cách thức nhân giống từng bước tiến tới xã hội hóa công tác nhân giống, góp phần vào việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa phẩm chất kém sang các giống chất lượng cao"- ông Nguyễn Văn Bé Ba, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thới Lai, phân tích.

Theo Phòng NN&PTNT huyện Thới Lai, vụ lúa thu đông 2012, toàn huyện gieo sạ hơn 18.206ha, vượt 1,15% so với kế hoạch. Cơ cấu giống chủ yếu gồm: OM 4218, Jasmine, IR50404, Cần Thơ 1… Hiện các trà lúa đang trong giai đoạn đòng, trổ, chắc xanh, chín và thu hoạch. Tính đến đầu tháng 9-2012, huyện thu hoạch được hơn 1.220ha, năng suất bình quân khoảng 5,6 tấn/ha. Theo ông Nguyễn Văn Bé Ba, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thới Lai, diện tích lúa đang thu hoạch trổ vào tháng 8, thời điểm thời tiết khô hạn nên tỷ lệ hạt chắc cao. Hiện lúa IR50404 được thương lái thu mua từ 4.800-5.000 đồng/kg (lúa ướt) và 6.000-6.100 đồng/kg (lúa khô). Với mức giá này, nông dân đảm bảo có lãi khoảng 40%. Diện tích còn lại, tình hình dịch hại (rầy nâu, bệnh đạo ôn cổ bông, bệnh cháy bìa lá…) chỉ xảy ra cục bộ, mức độ gây hại không lớn. Tuy nhiên, để chủ động trong việc bảo vệ lúa thu đông 2012, phòng nông nghiệp huyện đã phân công cán bộ khuyến nông tăng cường thăm đồng, kịp thời phát hiện các đối tượng dịch hại, tiến hành khoanh vùng những nơi có nguy cơ cao… làm cơ sở thông tin, dự báo giúp người dân chủ động phòng trừ dịch hại.

Nhằm tiến tới việc hình thành vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, từng bước cải thiện chất lượng lúa gạo, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, từ vụ đông xuân 2011-2012, Thới Lai tổ chức nông dân sản xuất lúa theo CĐML và bước đầu mang lại kết quả khả quan. Ông Trần Điền Lan, nông dân ấp Đông Giang, xã Đông Bình, chia sẻ: "Làm ruộng bây giờ nhẹ công hơn rất nhiều. Khâu thu hoạch đã có máy gặt đập liên hợp, áp dụng kỹ thuật "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm" nên số lần phun xịt thuốc cũng giảm hơn trước… Trước đây, lúa thu hoạch xong, chúng tôi lo nhất là đầu ra. Nhưng vào CĐML, doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu ngay đầu vụ nên không còn sợ cảnh "được mùa, mất giá" hoặc thương lái ép giá như trước". Theo ông Nguyễn Văn Bé Ba, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thới Lai, lãnh đạo huyện và phòng đã làm việc với một số doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo xuất khẩu để tiến hành bao tiêu lúa cho nông dân tham gia CĐML. Bước đầu đã đạt được thỏa thuận là doanh nghiệp cung ứng giống, vật tư nông nghiệp đầu vào cho nông dân, bao tiêu lúa cao hơn giá thị trường từ 10-20%. Các hợp đồng bao tiêu của doanh nghiệp và nông dân đều thông qua Phòng NN&PTNT nhằm hài hòa lợi ích các bên tham gia hợp đồng, ở 13 xã trên địa bàn huyện đều có cán bộ phụ trách giám sát việc thực hiện hợp đồng, nên từ đầu năm 2012 đến nay, không có trường hợp nào phá vỡ hợp đồng bao tiêu, hoặc xảy ra kiện tụng trong thực hiện hợp đồng.

Ông Nguyễn Thanh Danh, Chủ tịch UBND huyện Thới Lai, cho biết: "Sản xuất lúa thu đông 2012 chịu ảnh hưởng rất lớn từ điều kiện thời tiết, đặc biệt là mưa, lũ thường tập trung vào cuối vụ. Bên cạnh việc khuyến cáo bà con tuân thủ lịch thời vụ, huyện tiếp tục củng cố và hoàn thiện hệ thống thủy lợi nội đồng, đặc biệt là hệ thống đê bao ở các CĐML; chú trọng đến công tác nhân giống nhằm chủ động nguồn giống phục vụ sản xuất lúa đông xuân 2012-2013". Theo ông Nguyễn Thanh Danh, tình hình thời tiết dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, do đó, ngoài việc huy động lượng máy gặt đập liên hợp phục vụ thu hoạch lúa, hệ thống lò sấy đáp ứng nhu cầu bán lúa tươi của nông dân, huyện tăng cường chỉ đạo cán bộ bám sát địa bàn, kịp thời giải quyết khó khăn cho nông dân. Quá trình xây dựng và nhân rộng mô hình CĐML, ngành nông nghiệp huyện phối hợp với địa phương giám sát chặt chẽ việc thực hiện hợp đồng tiêu thụ lúa hàng hóa, tránh tình trạng không thống nhất về giá bán dẫn đến việc phá vỡ hợp đồng. Song song đó, huyện tiếp tục làm tốt công tác tham mưu để UBND TP Cần Thơ đề ra cơ chế, chính sách hỗ trợ kịp thời đưa mô hình phát triển đúng hướng. Qua đó phát huy sức mạnh mối liên kết "4 nhà", đưa nền sản xuất lúa gạo TP Cần Thơ nói chung và huyện Thới Lai nói riêng phát triển theo hướng hiện đại, bền vững…

MỸ THANH