Tổng thống Obama (trái) trong một lần trò chuyện với Tướng McChrystal tại phòng bầu dục. Ảnh: Reuters

Tương lai của Tướng Stanley McChrystal đang bị đe dọa sau khi ông và thuộc cấp có những tuyên bố bị coi là “trịch thượng” với Tổng thống Barack Obama và các quan chức an ninh quốc gia. Ngày 22-6, vị Tư lệnh quân đội Mỹ tại Afghanistan này đã phải lên tiếng xin lỗi và bị triệu hồi về Washington để giải trình.

Số là trong bài viết có tựa đề “Tướng trốn chạy” đăng trên tạp chí Rolling Stone số ra tuần rồi, ông McChrystal và các trợ lý được mô tả như những “kẻ lêu lổng”, với thái độ không tôn trọng hệ thống chỉ huy của Washington, kể cả Tổng thống Obama. Báo này trích dẫn phát biểu của Tướng McChrystal với vẻ coi thường Phó Tổng thống Joe Biden (ông Biden từng chỉ trích chiến lược tăng quân Mỹ tại Afghanistan của McChrystal) và các thành viên khác trong chính quyền Washington, trong đó có Đặc phái viên về chính sách Afghanistan Richard Holbrooke.

Trong bài báo nói trên, Tướng McChrystal đã đùa cợt bác bỏ một câu hỏi về ông Biden rằng: “Bạn hỏi tôi về Phó Tổng thống Biden? Ông ấy là ai vậy?” Tướng McChrystal còn cáo buộc Đại sứ Mỹ tại Afghanistan Karl Eikenberry đã phá hoại nỗ lực của ông trong việc liên lạc với Washington hồi mùa thu năm ngoái. Một thuộc cấp của ông McChrystal còn mô tả Cố vấn an ninh quốc gia James Jones là một “thằng hề” và nói rằng ông McChrystal thất vọng về sự thờ ơ của Tổng thống Obama và các quan chức khác đối với tình hình Afghanistan.

Trong một tuyên bố ngắn hôm 22-6, Tổng thống Obama nói Tướng McChrystal đã có “cái nhìn kém cõi”, đồng thời yêu cầu Tướng McChrystal giải trình trước khi đưa ra quyết định về số phận của ông này. Một số quan chức Mỹ cho biết họ muốn McChrystal đệ đơn từ chức. Thư ký báo chí Nhà Trắng Robert Gibbs tuyên bố rằng vị trí của McChrystal đang trong cảnh “chỉ mành treo chuông” và rằng Tổng thống Obama muốn cho ông McChrystal cơ hội tự bảo vệ mình. Tướng McChrystal cũng không nhận được sự ủng hộ từ người giới thiệu ông vào chức tư lệnh quân đội ở Afghanistan là Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates. Ông Gates tuyên bố McChrystal đã phạm sai lầm nghiêm trọng và có ý nghĩ kém cõi trong trường hợp này.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, sa thải McChrystal sẽ gây ra nguy cơ về chính trị và chiến lược cho Mỹ. Còn nhớ hồi năm rồi, Tổng thống Obama đã cách chức người tiền nhiệm của ông McChrystal vào giữa lúc chiến dịch Afghanistan đang “dầu sôi lửa bỏng”, động thái mà nhiều quan chức quốc phòng Mỹ lúc đó kịch liệt phản đối. Ông Obama đã cất nhắc Tướng McChrystal, người được coi là “kiến trúc sư” của kế hoạch tăng viện 30.000 quân Mỹ tới Afghanistan. Chiến lược này tuy tiến triển chậm, nhưng các nhà phân tích cho rằng nếu Tổng thống Obama một lần nữa quyết định “thay tướng giữa chừng” thì Mỹ khó có thể bắt đầu rút quân theo kế hoạch vào tháng 7-2011 như cam kết của ông.

Xem ra, những lời lẽ tai hại của McChrystal và các trợ lý của vị tướng này đã làm khó Tổng thống Obama.

N. KIỆT (Theo Washingtonpost, WSJ)