Ông Netanyahu. Ảnh: AP

Ngày 20-2, Ngoại trưởng Israel Tzipi Livni, cũng là chủ tịch đảng Kadima, về đầu (28 ghế) trong cuộc bầu cử Quốc hội hôm 10-2, khẳng định Kadima sẽ không tham gia chính phủ do đảng Likud cánh hữu lãnh đạo, vì đảng này liên minh với các đảng phản đối tiến trình hòa bình Trung Đông. Bà Livni đưa ra tuyên bố trên sau khi đa số trong 12 đảng có chân ở Quốc hội ủng hộ đảng về nhì Likud (27 ghế) của cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Trong cuộc bầu cử vừa qua, các đảng cánh hữu giành được 65 ghế trong Quốc hội 120 ghế, nhiều hơn mức 61 ghế tối thiểu cần thiết để đứng ra thành lập chính phủ. Trong số các đảng tham gia liên minh, đáng chú ý là đảng cực hữu Yisrael Beitenu (về thứ 3 với 15 ghế) của ông Avigdor Lieberman, nhân vật nổi tiếng với “sáng kiến” đòi 1 triệu người Israel gốc A-rập phải thề trung thành với Nhà nước Do Thái nếu không muốn mất quyền công dân.

Tuy cơ hội trở lại nắm quyền gần như chắc chắn, nhưng việc thành lập và duy trì liên minh cầm quyền không dễ dàng chút nào đối với ông Netanyahu.

Chấp nhận liên kết với Likud, nhưng ông Lieberman, cũng như Tổng thống Shimon Peres, đề nghị chính phủ liên hiệp nên có sự hiện diện của Kadima. Ông Netanyahu cũng muốn thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc với sự có mặt của đảng Kadima theo đường lối trung dung, nhằm giúp ông linh hoạt trong việc xử lý tiến trình hòa bình Trung Đông. Bởi nếu lệ thuộc vào các đảng cánh hữu vốn ủng hộ việc mở rộng các khu định cư Do Thái và chống lại mọi quyết định nhượng bộ Palestine, liên minh cầm quyền của ông có thể sụp đổ bất kỳ lúc nào. Còn nhớ chính phủ do ông Netanyahu lãnh đạo từng bị “hạ bệ” hồi năm 1999, khi ông đồng ý để Palestine có quyền kiểm soát nhiều hơn ở Bờ Tây.

Mặc dù bà Livni tuyên bố Kadima sẽ trở thành đảng đối lập nhưng các nhà phân tích cho rằng bà Livni có thể sẽ xem xét tham gia chính phủ liên hiệp với điều kiện liên minh chỉ gồm Likud, Kadima và Yisrael Beiteinu. Điều này thật khó cho ông Netanyahu vì Likud không thể bỏ các đảng cánh hữu khác như Shas, phong trào Thống nhất Dân tộc hay Habayit Hayehudi, vốn được hy vọng sẽ bảo đảm an toàn cho chiếc ghế thủ tướng của ông một khi Kadima “bẻ chĩa”.

Ông Lieberman tuyên bố vẫn sẽ là một phần của chính phủ liên hiệp mà không có Kadima, nhưng thừa nhận rằng một chính phủ như vậy sẽ rất khó tồn tại lâu dài. Các nhà quan sát cũng dự báo bất cứ chính phủ liên hiệp nào ở Israel được thành lập vào lúc này sẽ khó duy trì đến hết nhiệm kỳ 4 năm, do kết quả bầu cử quá sít sao, trong khi hệ thống chính trị chia rẽ và không ổn định.

Bên cạnh đó, việc phân chia ghế trong nội các mới cũng là vấn đề đau đầu đối với ông Netanyahu. Theo đề nghị của ông Lieberman, đảng Yisrael Beitenu muốn nắm giữ hầu hết các bộ quan trọng như Tài chính, Quốc phòng, Tư pháp, An ninh công cộng và Ngoại giao. Đòi hỏi này sẽ khó mà được ông Netanyahu hoàn toàn đáp ứng.

N.MINH (Theo Bloomberg, NYT, Haaretz)