Hằng năm, sau đợt kinh doanh mùa Giáng sinh và Tết Dương lịch, các siêu thị, cửa hàng chuẩn bị ngay cho đợt kinh doanh Tết Nguyên đán, bởi đây là mùa mua sắm lớn nhất trong năm. Nhưng đây cũng là dịp để những người làm ăn gian dối trộn các loại hàng giả, hàng tồn kho, hàng kém chất lượng... vào các mặt hàng chất lượng để tung ra thị trường.

Không sợ thiếu hàng

Đến các siêu thị hay cửa hàng bách hóa trong những ngày này đã thấy tràn ngập các mặt hàng từ bia, rượu, bánh cao cấp cho đến các loại mứt truyền thống như: mứt dừa, mứt bí, mứt hạt sen... Tất cả được trưng bày bắt mắt tại các vị trí thuận lợi để thu hút khách hàng. Theo các điểm kinh doanh, do nguồn cung hiện đã vượt cầu nên việc cạnh tranh chủ yếu về chất lượng và mẫu mã.

Khu trưng bày hàng Tết tại Siêu thị Co.opMart Cần Thơ.

Trên thị trường bánh kẹo, các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia... đang chiếm khoảng 40%. Giá các loại hàng này thường bằng với các sản phẩm trong nước, thậm chí có sản phẩm giá thấp hơn nên cuộc cạnh tranh giữa hàng sản xuất trong nước và ngoại nhập càng gay gắt. Tại các điểm trưng bày, các mặt hàng nhập khẩu nhãn hiệu Khong Quan, Hwatai... và các nhãn hiệu trong nước như: Kinh Đô, Bibica,Vinabico được trưng ở khu vực riêng. Giá các loại nguyên liệu như: sữa, bột, đường tăng cao nên giá các loại bánh tăng từ 3-20%, so với cùng kỳ năm ngoái, dao động ở mức 18.000– 160.000 đồng/thùng, gói (tùy loại). Các loại mứt gồm mứt bí, mứt củ năng, mứt sen, mứt gừng... ngoài hình thức bán theo kí lô gam cũng được đóng thành từng hộp kiếng với dòng chữ “Chúc mừng năm mới” có giá 15.000–69.000 đồng/hộp, tùy loại.

Bia và nước ngọt có ga là một trong những mặt hàng thiết yếu trong ngày Tết, nên tại các siêu thị, cửa hàng được trưng bày chiếm một khu vực lớn. Các hãng bia như: Tiger, Heineken còn thiết kế trưng bày nhiều loại mô hình bằng nắp chai bia trông rất ấn tượng. Trên thị trường hiện nay, bia Tiger có giá trung bình 195.000 đồng/thùng, Heineken 275.000 đồng/thùng, bia 333 giá 182.000 đồng/thùng. Các loại nước ngọt giá trên dưới 100.000 đồng/thùng, tùy loại. Ngoài ra, các loại bia và nước ngọt còn được đóng thành từng blốc nhỏ như: bia Tiger với lốc 6 lon gia 48.200 đồng; nước ngọt Sprite, Pepsi... giá 55.000 đồng/thùng nhỏ 12 lon.

Ngoài phục vụ nhu cầu tiêu dùng của cá nhân và gia đình, các điểm kinh doanh hàng Tết trên địa bàn thành phố còn khai thác nhu cầu tặng quà Tết. Hầu hết các cửa hàng bách hóa lớn nhỏ, trung tâm thương mại, siêu thị đều có bán các giỏ quà Tết với hàng hóa đa dạng, giá phù hợp với túi tiền của mọi khách hàng. “Rôm rả” hơn cả là ở các siêu thị và trung tâm bán sỉ. Metro Hưng Lợi dành riêng một khu lớn trưng bày giỏ quà Tết. Khu trưng bày giỏ quà tại các siêu thị Maximark Cần Thơ, Co.opMart Cần Thơ, Vinatex Cần Thơ cũng có nhiều kiểu giỏ quà với nhiều mức giá tiền để khách hàng lựa chọn.

Ngoài cách gói và trang trí khác nhau, mỗi điểm kinh doanh đều có những mẫu hàng riêng để thu hút khách, nhưng nhìn chung một giỏ quà thường bao gồm các sản phẩm: rượu, trà, bánh, mứt, cà phê... Mỗi giỏ quà đóng gói sẵn đều có đơn giá chi tiết từng loại hàng. Các giỏ quà được phân loại, tùy theo số lượng và chất lượng hàng mà có giá dao động từ 170.000 đồng đến khoảng 2 triệu đồng/giỏ. Các điểm kinh doanh giỏ quà Tết đều phục vụ khách hàng theo dạng tự chọn rồi đóng gói miễn phí. Chú Hiệp, chủ một cửa hàng bách hóa trên đường 30-4, quận Ninh Kiều, cho biết: “Khách hàng mua lẻ thường chọn các mẫu giỏ quà gói sẵn, nếu có đặt hàng gói theo yêu cầu, các giỏ quà thường chất lượng hơn, giá có thể lên đến gần mười triệu đồng/giỏ. Các doanh nghiệp mua với số lượng lớn thường đặt hàng các giỏ quà gói theo yêu cầu”. Nhiều điểm kinh doanh cũng có chiết khấu, tặng qua kèm theo hoặc tặng phiếu mua hàng đối với những đơn đặt hàng lớn.

Cẩn trọng với hàng kém chất lượng

Mùa kinh doanh Tết cũng là mùa các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhái, hàng quá hạn sử dụng... được tung ra thị trường. Trong đó, nhiều nhất là các loại thực phẩm công nghệ. Điểm mạnh của các loại hàng thực phẩm công nghiệp là có thể dùng ngay và tích trữ được lâu, hầu hết có độ an toàn vệ sinh thực phẩm cao. Tuy nhiên, nếu người tiêu dùng không cảnh giác, nguy cơ mua phải các sản phẩm quá hạn sử dụng hoặc kém chất lượng là rất lớn.

Khảo sát trên thị trường, ngoài các điểm bán tại các siêu thị, hầu hết mặt hàng mứt Tết được bày bán ngoài thị trường không có nhãn hàng cũng như ngày sản xuất, hạn dùng và không được đóng gói. Nhiều cửa hàng mua mứt trần với giá sỉ và chiết ra thành từng hộp nhỏ để bán, trọng lượng từ 300–500gr. Trên vỏ hộp chỉ dán duy nhất tờ giấy “Chúc mừng năm mới” hoặc “ Happy New Year”. Còn có rất nhiều các loại bánh, kẹo được trưng bày trong những keo lớn bán theo ký cũng không có nhãn hàng, xuất xứ cũng như hạn sử dụng.

Còn các loại thực phẩm chế biến sẵn như: các loại khô ăn liền (khô mực, khô nai...) người tiêu dùng cũng rất dễ mua lầm hàng nhái và hàng quá hạn sử dụng. Đầu tháng 1-2008, Đoàn kiểm tra liên ngành (gồm Trung tâm Y tế dự phòng, Phòng Kinh tế, Phòng Y tế, Cảnh sát kinh tế quận Bình Thủy và Quản lý thị trường) đã kiểm tra về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các điểm sản xuất và kinh doanh các mặt hàng thực phẩm và thực phẩm công nghệ. Sau tuần đầu kiểm tra tại một số cửa hàng, hầu hết các cửa hàng đều không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và không có giấy tờ liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, sau khi kiểm tra tại một cửa hàng kinh doanh thực phẩm công nghệ trên đường Trần Quang Diệu, phường An Thới, quận Bình Thủy, Đoàn đã phát hiện và tạm giữ tại kho hàng 53 thùng mực sấy khô (mỗi thùng khoảng 48 hộp 36gr) có xuất xứ từ Thái Lan, không có hóa đơn chứng từ, đã quá hạn sử dụng từ tháng 7-2007. Mặc dù các sản phẩm này đã quá hạn sử dụng nhưng bao bì (bằng hộp thiếc và giấy carton) còn nguyên vẹn, sản phẩm bên trong không có dấu hiệu hư hại. Vì vậy, người tiêu dùng khó nhận biết nếu sản phẩm bị tẩy xóa và đóng lại hạn sử dụng để tung ra thị trường.

Nhu cầu sử dụng rượu nhập khẩu tại Việt Nam cũng rất lớn, tuy nhiên số người phân biệt được chất lượng sản phẩm không nhiều. Theo lực lượng quản lý thị trường TP Cần Thơ, mặt hàng này là trọng điểm hàng nhái, hàng giả dù chai nào cũng có tem nhập khẩu. Tem nhập khẩu bị làm giả ngày càng tinh vi, do độ bóng, kiểu chữ rất giống tem thật nên chỉ có lực lượng quản lý thị trường có nghiệp vụ và các dụng cụ kiểm tra mới có thể phát hiện. Ngày 8-1-2008 vừa qua, Đội Quản lý thị trường số 3, thuộc Chi cục Quản lý thị trường TP Cần Thơ đã kiểm tra và thu giữ 288 chai rượu vang Pháp có nhiều dấu hiệu vi phạm.

Hiện tại, các cơ quan chức năng đang tăng cường kiểm soát ngăn chặn hàng gian, hàng giả lưu hành trên thị trường thành phố. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn cần phải cẩn trọng khi mua hàng và trang bị kiến thức phân biệt hàng giả, hàng thật là cách bảo vệ quyền lợi của mình tốt nhất. Ngoài ra, theo kinh nghiệm của nhiều người tiêu dùng, chọn mua hàng tại các điểm uy tín như siêu thị, trung tâm phân phối lớn cũng là một cách có thể hạn chế mua lầm hàng giả.

Bài, ảnh: Khánh Nam