Bút ký * Phạm Trung

Kỳ 2: NGƯỜI HỌC TRÒ XUẤT SẮC CỦA BÁC HỒ

Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười từng nói: “Cái để lại quý nhất của anh Hai cho các thế hệ hôm nay và mai sau là tấm gương trong sáng, mẫu mực, kiên cường của một người cộng sản chân chính, suốt đời phấn đấu cho độc lập, tự do, hạnh phúc của nhân dân và lý tưởng cộng sản. Cán bộ, chiến sĩ, đảng viên ta cần học theo gương sáng đó”. Một đời giản dị, một đời thanh bạch –đó là điều mà những người từng sống, làm việc với đồng chí Phạm Hùng đều cảm nhận với sự trân trọng, quý mến… Tìm hiểu về cuộc đời, tư tưởng, nhân cách của đồng chí Phạm Hùng càng thấy rõ đồng chí là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đặt nền móng xây dựng lực lượng Công an nhân dân

Bác Hồ, đồng chí Phạm Hùng (bìa trái) và đồng chí Lê Giản, Tổng Giám đốc Nha Công an Trung ương, tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ V (1-1950). Ảnh: Chụp lại từ ảnh tư liệu.

Đồng chí Phạm Hùng trở về đất liền ngay ngày thực dân Pháp nổ súng xâm lược Nam Bộ (23-9-1945) và được bầu vào Xứ ủy Nam Bộ, phụ trách Giám đốc Quốc gia Tự vệ cuộc (tiền thân của lực lượng Công an Nam Bộ). Trong suốt thời gian giữ các chức vụ: Giám đốc Quốc gia Tự vệ cuộc (1945-1946), Bí thư Xứ ủy lâm thời Nam Bộ, Phó Giám đốc Sở Công an Nam Bộ (1947-1951), Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam, Bí thư và Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chính Phân Liên khu miền Đông Nam Bộ (1952-1953), Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bí thư Trung ương Cục miền Nam (1967-1975),...đồng chí Phạm Hùng đều đứng nơi đầu sóng ngọn gió, không ngại hy sinh gian khổ. Trong 60 năm hoạt động cách mạng, đồng chí Phạm Hùng có một phần ba thời gian gắn bó, trực tiếp lãnh đạo lực lượng Công an nhân dân (CAND) và được xem là người đặt nền móng xây dựng lực lượng CAND lớn mạnh như hiện nay. Đại tướng Lê Hồng Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, nguyên Bộ trưởng Bộ Công an, viết trong hồi ký: “Điểm nổi bật trong sự chỉ đạo xây dựng lực lượng CAND của đồng chí Phạm Hùng là rất chú trọng phát triển tư tưởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, biến nó thành đường lối có tính chiến lược trong xây dựng và hoạt động của lực lượng Công an. Coi trọng đúng mức việc xây dựng thế trận an ninh nhân dân, nền tảng an ninh nhân dân để lực lượng CAND thực sự là của dân, do dân và vì dân”.

Tại Hội thảo khoa học “Đồng chí Phạm Hùng với cách mạng Việt Nam và quê hương Vĩnh Long” vừa được tổ chức tại Vĩnh Long, GS.TS Trần Đại Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, cũng cho biết: “Một trong những quan điểm nhất quán, xuyên suốt trong tư duy chỉ đạo chiến lược của đồng chí Phạm Hùng là xây dựng lực lượng CAND trở thành một trong những lực lượng vũ trang trọng yếu của Đảng, Nhà nước, có nhiệm vụ bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân dân”. Trong bài tham luận gởi đến hội thảo, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười khẳng định: “Dưới sự lãnh đạo của đồng chí Phạm Hùng, lực lượng Công an Nam Bộ đã lập nhiều chiến công hiển hách, làm cho kẻ thù khiếp sợ, nhân dân yêu mến và tuyệt đối tin tưởng..., được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen ngợi”. Tháng 1-1950, đồng chí Phạm Hùng được cử làm Trưởng đoàn đại biểu Công an Nam Bộ dự Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ V tại Việt Bắc. Tại đại hội, đồng chí Phạm Hùng đã trình bày bản dự thảo “Đề án CAND Việt Nam”. Đây chính là nền móng xây dựng lực lượng CAND Việt Nam sau này. Đồng chí Phạm Hùng cũng là người đã khởi xướng phong trào thi đua “Học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy CAND” hiện nay. Theo đồng chí Trần Đại Quang, cùng với đẩy mạnh công tác đào tạo đội ngũ cán bộ, chiến sĩ CAND trong nước, đồng chí Phạm Hùng và lãnh đạo Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) còn đề nghị với Nhà nước cho phép ngành Công an cử hàng ngàn cán bộ trung cấp, cao cấp, sĩ quan, sinh viên ra nước ngoài học tập, nghiên cứu. Nhờ đó đã tạo dựng được lớp cán bộ lãnh đạo có trình độ chuyên môn nghiệp vụ giỏi đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong tình hình mới. Đồng chí Phạm Hùng cũng là người đã đề xuất với Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Chỉ thị số 92-CT/TW ngày 25-6-1980 về cuộc vận động “Xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh và đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”. Đây là một cuộc vận động có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng lực lượng CAND, đáp ứng yêu cầu đấu tranh làm thất bại kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của các thế lực thù địch chống phá cách mạng...

Câu chuyện của Thạc sĩ Ngô Xuân Dương, giảng viên Học viện Chính trị-Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, càng góp phần khẳng định những đóng góp to lớn của đồng chí Phạm Hùng để bảo vệ thành quả cách mạng sau giải phóng. Nổi bật là trong gần 4 năm (từ 1981-1984), dưới sự chỉ đạo của đồng chí Phạm Hùng, ta đã tiêu diệt, bắt giữ, bóc gỡ hoàn toàn mạng lưới gián điệp, phản động do Lê Quốc Túy, Mai Văn Hạnh cầm đầu. Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Phạm Hùng, ta đã phối hợp với Công an Lào ngăn chặn có hiệu quả kế hoạch Z với tên gọi “Mật kế chiến lược 3 nước Đông Dương” do Võ Đại Tôn chỉ huy, đấu tranh phá tan kế hoạch “Đông tiến” do Hoàng Cơ Minh cầm đầu... Đặc biệt, trong cuộc đấu tranh với các lực lượng FULRO tại Tây Nguyên, đồng chí Phạm Hùng đã sáng suốt nhận định: Đây không phải vấn đề quân sự, phương án cơ bản là vận động quần chúng kêu gọi chồng, con, anh, em vùng dân tộc thiểu số trở về với Chính phủ, với buôn làng; phải đầu tư phát triển kinh tế, từng bước giúp nhân dân Tây Nguyên khắc phục khó khăn, ổn định đời sống,...

Người học trò xuất sắc của Bác Hồ

Hội thảo khoa học “Đồng chí Phạm Hùng với cách mạng Việt Nam và quê hương Vĩnh Long” tại Vĩnh Long đã nhận được 51 bài tham luận của nhiều tác giả tên tuổi trên cả nước. Các tham luận báo cáo tại hội thảo đã tập hợp nhiều tư liệu quý báu, những câu chuyện ghi chép từ các nhân chứng lịch sử... Trong đó, nhiều tác giả đều khẳng định: “Đồng chí Phạm Hùng xứng đáng là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh...”.

Theo nghiên cứu của PGS.TS Bùi Đình Phong, giảng viên Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, đồng chí Phạm Hùng gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên vào năm 1949, khi ra miền Bắc tham dự Đại hội lần thứ II của Đảng với nhiệm vụ Trưởng đoàn cán bộ miền Nam. Từ khi tham gia cách mạng, tuy chỉ biết về Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh qua các tài liệu, sách báo, chuyện kể của bạn bè... nhưng trong tâm khảm đồng chí Phạm Hùng luôn xem Bác Hồ là người thầy vĩ đại, luôn khẳng định sự thấm nhuần sâu sắc tư tưởng và đạo đức cách mạng của Người qua 15 năm kiên cường đấu tranh trong các nhà tù thực dân từ Mỹ Tho, Khám Lớn – Sài Gòn, cho đến nhà tù Côn Đảo. PGS.TS Bùi Đình Phong cho biết: “Khi nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn độc lập” qua đài phát thanh, đồng chí Phạm Hùng đã vui mừng đến phát khóc. Lúc đó, đồng chí Phạm Hùng đã cùng anh em tù chính trị tại Côn Đảo hô vang lời thề bảo vệ độc lập, tự do theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh...”. Từ năm 1956 đến 1967, được làm việc cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Phạm Hùng luôn cố gắng học tập, rèn luyện, làm theo tư tưởng, tấm gương của Bác Hồ. Đồng chí luôn tâm đắc lời dạy của Bác: “Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng. Không sợ nghèo, chỉ sợ lòng dân không yên”. GS.TS Bùi Đình Phong cho biết: “Dù ở cương vị nào, đồng chí Phạm Hùng luôn thể hiện rõ tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, thương yêu nhân dân, tin tưởng nhân dân, lo lắng làm sao để không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân”.

Trong cuộc trò chuyện bên lề hội thảo, đồng chí Phan Diễn, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, người từng làm trợ lý cho đồng chí Phạm Hùng, cho biết: Lúc sinh thời, đồng chí Phạm Hùng là người sống mực thước, tiết kiệm, ghét thói quan liêu, lãng phí. Có lần đi công tác xa, xe nhỏ nhưng đồng chí Phạm Hùng nhất quyết “nhét” đủ 5 người. Đồng chí bảo rằng: “...Đất nước còn khó khăn mình phải tiết kiệm. Dư một hai người mà lấy thêm một chiếc xe thì lãng phí lắm”. Câu chuyện đó làm tôi chợt nhớ đến câu chuyện mà chị Huỳnh Thị Thùy Trang, Phó Trưởng Ban quản lý Khu tưởng niệm đồng chí Phạm Hùng vừa kể cho tôi nghe mấy ngày trước đó với giọng đầy xúc động, khâm phục: “ Năm 1986, dù đã giữ chức vụ quan trọng trong Chính phủ nhưng mộ song thân đồng chí Phạm Hùng vẫn là hai ngôi mộ đất. Nhiều người đề nghị đồng chí mua xi măng, gạch về tôn tạo để mộ được khang trang hơn, nhưng đồng chí nói: “Đất nước ta còn nghèo, phải lo cái ăn, cái mặc cho nhân dân trước đã. Phần mộ ba mẹ tôi thì từ từ lo, nếu tôi làm không được thì con tôi, cháu tôi sau này sẽ làm”. Đồng chí thường nhắc nhở các con phải ráng học cho giỏi. Học không nên thì phải ở lại lớp, không ai xin xỏ ưu tiên đâu. Càng là con cán bộ càng phải ngoan ngoãn, lo học cho giỏi...

Khi giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, đồng chí Phạm Hùng quán xuyến mọi công việc từ đối nội, đến đối ngoại. Trong đó, cải cách nông nghiệp là điều đồng chí luôn trăn trở. Đồng chí Phạm Hùng nói: “Chúng ta mới ra khỏi hai cuộc chiến tranh dài ngày, cái gì cũng thiếu. Nhưng ta có điều kiện hòa bình, có tiềm năng nhiều mặt, đặc biệt là con người. Trước mắt, công việc mà Đảng phải tập trung cao nhất là cải thiện cho được nông nghiệp, trọng tâm nâng cao năng suất và mở rộng diện tích sản xuất...”. Nỗi trăn trở và tâm huyết vực dậy nền nông nghiệp nước nhà của đồng chí Phạm Hùng từng được Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt kể lại cho nhiều cán bộ học tập. Đó là vào cuối những năm 1980, miền Bắc và miền Trung thiếu lương thực trầm trọng do thiên tai. Chính phủ ta định cử một phái đoàn do đồng chí Võ Văn Kiệt sang Indonesia vay phân bón và lương thực. Lúc đó, đồng chí Phạm Hùng chỉ đồng ý vay phân bón chứ không đồng ý vay lương thực. Sau đó, thấy tình hình thiếu đói tiếp tục căng thẳng, đồng chí Phạm Hùng mới chấp nhận phương án vay phân bón cùng với lương thực và công khai tự phê bình, nhận khuyết điểm trong một cuộc họp.

Tại hội thảo, các đại biểu còn kể rất nhiều câu chuyện về lối sống liêm khiết, giản dị, tình thương bao la đối với đồng chí, đồng đội, nhân dân lao động của đồng chí Phạm Hùng; về sự quan tâm sâu sắc của đồng chí đối với sự phát triển, tiến bộ của phụ nữ, cũng như sự trân trọng, đánh giá cao những đóng góp của lực lượng văn nghệ sĩ như tư tưởng của Bác Hồ kính yêu.

Theo đồng chí Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, trong lúc toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang tích cực tổ chức thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” thì việc tổ chức hội thảo về đồng chí Phạm Hùng là hết sức ý nghĩa. Đây cũng là dịp chúng ta tuyên truyền, cổ vũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và những học trò xuất sắc của Người; giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng cho mọi người, nhất là thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay.

Kỳ cuối: NGƯỜI CON ƯU TÚ CỦA QUÊ HƯƠNG VĨNH LONG