Bất chấp phản đối của các tổ chức nhân quyền trong và ngoài nước Mỹ, vốn lâu nay hay lớn tiếng lên án chính quyền Uzbekistan “vi phạm nhân quyền” và nhiều lần gây sức ép buộc Quốc hội Mỹ phải thông qua các đạo luật áp đặt các biện pháp “trừng phạt” đối với Tashkent, giới chức Washington vẫn quyết “phá vỡ mọi rào cản pháp lý” để cải thiện quan hệ với quốc gia Trung Á.

Sơ đồ mạng lưới tiếp vận từ hướng Bắc cho quân Mỹ và đồng minh ở Afghanistan cho thấy rõ tầm quan trọng của Uzbekistan. Ảnh: Atimes.

Trước đó, trong cuộc gặp trực tiếp tại Thủ đô Washington ngày 29-9, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và người đồng cấp đến từ Uzbekistan Elyor Ganiyev cũng đã bàn bạc những điều khoản chi tiết xung quanh kế hoạch hợp tác giữa hai nước, dù trước cuộc gặp ấy, khoảng 20 tổ chức, trong đó có Tổ chức Ân xá Quốc tế và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), đã cùng ký vào một lá thư phản đối gửi tới bà Clinton.

“Chúng tôi (Mỹ) đánh giá cao mối quan hệ đối tác với Uzbekistan. Họ rất quan trọng với chúng tôi trong việc mở rộng Mạng lưới Tiếp vận Phương Bắc (NDN)”- bà Clinton nói. Reuters cho biết Quốc hội Mỹ cũng đang xem xét dỡ bỏ các điều luật cấm cản từ năm 2004 để cho phép chính phủ tăng cường viện trợ quân sự cho Uzbekistan nhằm đổi lấy sự hợp tác của Tashkent đối với NDN.

Những động thái nói trên của Washington diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa Mỹ và đồng minh Pakistan đang hục hặc nghiêm trọng, đặc biệt là khi mới đây Mỹ cáo buộc giới tình báo Pakistan “giật dây” nhóm Hồi giáo vũ trang Haqqani, vốn bị tình nghi là có liên hệ với mạng lưới khủng bố al-Qaeda, tấn công các mục tiêu của Mỹ ở Afghanistan. Hơn một phần ba số đồ tiếp vận cho các lực lượng của Mỹ và đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Afghanistan hiện nay phải đi qua Pakistan, tạo cho Islamabad một vị thế mà như Reuters nói là “có tính mặc cả cao với Washington”. Pakistan cũng đã từng nhiều lần phong tỏa đường trung chuyển này, đẩy Mỹ và đồng minh NATO bao phen lâm vào tình thế khó khăn.

Cho nên, Mỹ tính toán đến phương án Uzbekistan không chỉ nhằm thuận lợi hơn trong hoạt động ở Afghanistan, mà còn là để “dằn mặt” đồng minh Pakistan.

NHẬT QUANG (Tổng hợp)